بیتکوین؛ بله، نه؟!
اگر پیگیر اخبار باشید، متوجه شدهاید که خیلیها درباره استخراج پولی به نام بیتکوین سخن میگویند. حتی تصویر دستگاههایی که گفته میشود در یک مسجد مستقر شده که از طریق آن به استخراج این پول مشغول هستند، منتشر شده است.
به گزارش بنکر (Banker)، وزارت نیرو نیز نگران شده، چراکه این کار برق بسیار زیادی مصرف میکند و با توجه به فصل تابستان و سربهسری تولید و مصرف برق در ایران، نگران قطع و خاموشی احتمالی هستند. ضمن اینکه به علت ارزانبودن برق در ایران، چنین کاری به منزله برداشتن از جیب مردم به نفع عدهای خاص است. از همه بدتر اینکه این کار را در برخی از مراکزی انجام میدهند که برق آنها بسیار ارزان است، مثل فعالیتهای کشاورزی که تقریبا برق مجانی عرضه میشود.
بیتکوین یک پول مجازی است که تولید آن سودآوری زیادی دارد. محاسبات نشان میدهد تولید هر واحد آن بیش از صدوچهل میلیون تومان ارزش دارد و اگر هزینه برق و سایر امور را حساب کنند، حداقل صدمیلیون آن سود خالص است. از اینرو چیز عجیبی نیست که بسیاری از افراد مشغول چنین فعالیتی شوند. حتی اگر بیکاری نزد جوانان هم کم بود، باز هم کسانی پیدا میشدند که وارد این فعالیت شوند. ایراد خاصی هم ندارد، بهویژه آنکه با داشتن این پول مجازی میتوان نقل و انتقالات پولی غیربانکی و خارج از نظارتهای تحریمی را نیز داشت.
ولی چرا در ایران با هر فعالیت و حرفه جدیدی به سرعت مخالفت میشود؟ شاید دو پاسخ برای آن بتوان داشت. در درجه اول نوعی حس مقاومت در برابر کارها و پدیدههای جدید است، هر چیز جدیدی که به وجود میآید یا با آن مواجه میشویم، فوری در برابر آن موضع منفی میگیریم. علت دوم که شاید مهمتر باشد، معیوببودن ساختار اقتصادی است. هنگامی که قیمت برق و انرژی با سطح بینالمللی آن تفاوت زیادی دارد، طبیعی است که امکان سوءاستفاده فراهم میشود، کسی که در پی بیتکوین است، با برق یارانهای کار میکند اما او یافته خود را به همان قیمت جهانی میفروشد، در حالی که برق او به قیمت مجانی تمام میشود. این ساختار نادرست قیمتگذاری موجب میشود انگیزههای فرصتطلبانه رشد کند و مردم احساس میکنند این فعالان اقتصادی درحال سوءاستفاده از امکانات کشور و مردم هستند. اگر همه کالاها به قیمت جهانی آنها باشد، فقط کسانی وارد این فعالیت میشوند که میتوانند بهتر و کارآمدتر کار کنند و هزینههای کار خود را نیز به جامعه و دولت میپردازند. باید مقررات سفت و سختی برای اینگونه سوءاستفادهها از کالاهای یارانهای برقرار کرد، ولی راه را برای خرید و استفاده از آنها به قیمت آزاد نباید مسدود کرد.