مواد سازنده قابلمه بر اساس انواع آن و ویژگی‌های هر کدام

ستاره | سرویس علوم - قابلمه یکی از مهمترین وسایل برای پخت غذا در آشپز خانه است. قابلمه‌ها در اندازه‌های کوچک تا بزرگ در پخت و پز به کاربرد وسیعی دارند. انواع مختلف قابلمه به صورت دسته دار و بدون دسته وجود دارند و جزء لوازم خانگی اصلی محسوب می‌شوند. قابلمه‌ها به دلیل کاربردی که دارند باید از جنسی ساخته شوند که در مقابل حرارت مقاوم باشند و گرما را به خوبی از خود عبور دهند یا به عبارت بهتر رسانای گرما باشد. در این مقاله به معرفی انواع مواد سازنده قابلمه پرداخته ایم.

در صورتی که مطالعه قسمت خاصی از این مطلب مد نظر شماست، با انتخاب عناوین ارائه شده در "فهرست موضوعی" زیر، به موضوع دلخواه خود برسید:

فلزات جزء پر کاربرترین موادی هستند که در ساخت قابلمه‌ها استفاده می‌شوند. این مواد رسانای خوبی برای گرما هستند و حرارت مستقیم باعث آسیب دیدن و سوختن آن‌ها نمی‌شوند. انواع مختلفی از فلزات برای تولید قابلمه استفاده می‌شوند که از مهمترین آن‌ها می‌توان به آلومینیوم، مس و استیل اشاره کرد. همچنین قابلمه های دیگری نیز از جنس شیشه، برنج، سرامیک و یا سنگ نیز وجود دارند که هر کدام ویژگی‌های خود را دارا هستند.

ماده آلومینیوم از زمان‌های گذشته به صورت عمده برای تولید قابلمه استفاده می‌شده است و به آن قابلمه روحی گفته می‌شد. تولید این نوع قابلمه‌ها به این صورت بود که ورق‌های آلومینیوم خالص طی فرایند پرس کاری شده و قابلمه ساخته می‌شد. بعد از شکل گرفتن دسته‌ها به آن متصل می‌گردید. امروزه قسمت داخلی قابلمه‌های آلومینیومی به طور معمول با مواد مختلف روکش داده می‌شود.

ماده اولیه دیگری که برای ساخت قابلمه به کار می‌رود آلومینیوم آلیاژی است این نوع قابلمه گاهی به اشتباه قابلمه چدنی نامیده می‌شوند. برای تولید این محصول ماده اولیه به شکل مذاب در قالب ریخته می‌شود و پس از سرد شدن به شکل قابلمه در می‌آید. اغلب دسته قابلمه نیز در قالب وجود دارد.

مس از جمله آلیاژی است که در ساخت قابلمه به ویژه به شکل سنتی استفاده می‌شود. اگرچه همواره گفته می‌شود که استفاده از قابلمه‌هایی که از فلز مس ساخته شده اند مقدار مورد نیاز مس بدن را تامین می‌کنند؛ اما مس بدن فقط از طریق مواد غذایی قابل تامین است. همچنین استفاده از طروف مسی فقط زمانی توصیه می‌شود که پوشش داخلی آن از قلع باشد.

قابلمه‌هایی که از جنس استیل تولید می‌شوند از مقاومت بالایی برخوردارند. استیل یا همان فولاد کاربرد زیادی در صنعت دارد. این قابلمه‌ها بیشتر برای پخت آش، خورشت و آبگوشت مناسب هستند.

این نوع قابلمه‌ها باعث ورود املاح معدنی به داخل غذا‌ها نمی‌شوند و از نظر سلامتی ظروف امنی به حساب می‌آیند، از این قابلمه‌ها اغلب برای پخت غذا داخل فر و مایکروویو استفاده می‌شوند.

در حال حاضر برای کارایی و استفاده بهتر از قابلمه ها، اغلب قسمت داخلی آن‌ها از مواد مختلفی پوشیده می‌شوند که مهمترین آن‌ها به شرح زیر است:

از تفلون یا پلی تترا فلوئورواتیلن برای پوشش داخلی قابلمه‌های آلومنیومی خالص یا آلیاژی استفاده می‌شود. این ماده باعث می‌شود تا غذا هنگام پخت به قابلمه نچسبد. تفلون ممکن است بر اثر برخورد لوازم فلزی خش برداشته و کارایی خود را از دست بدهد؛ بنابرین توصیه می‌شود که از قاشق‌های چوبی و پلاستیکی برای هم زدن غذا در این نوع قابلمه‌ها استفاده شود. به دلیل مضراتی که ممکن است ماده تفلون برای سلامتی انسان‌ها داشته باشد نباید از ظروف تفلون غیر استاندارد که در کارگاه‌ها مورد بازسازی قرار گرفته اند استفاده کرد.

پوشش‌های سرامیکی در مقایسه با تفلون از مقاومت بالاتری در برابر سایش برخوردارند. همچنین می‌توان از قاشق و کفگیر فلزی در این قابلمه‌ها استفاده کرد. مقاومت بالای این پوشش‌ها در برابر سایش باعث شده است که از نظر سلامتی بهداشتی‌تر بوده و مواد سازنده آن‌ها با غذا مخلوط نشوند. البته قابل ذکر است که پوشش‌های سرامیکی پس از مدتی خاصیت نچسب بودن خود را از دست می‌دهند.

پوشش‌های گرانیتی مزایای پوشش‌های سرامیکی و تفلونی را با هم دارند. این پوشش‌ها باعث می‌شوند تا غذا به قابلمه نچسبیده و همچنین در مقابل سایش نیز مقاوم باشند. به این دلیل به این نوع پوشش‌ها گرانیتی گفته می‌شود، چون طرح آن‌ها شبیه گرانیت است، اما از جنس سنگ گرانیت نیستند.

امروزه ظروف و قابلمه‌های تفلون به دلیل ویژگی‌های متعدد از جمله قیمت مناسب، سبک بودن، نچسب بودن و شستشوی آسان، استفاده‌های گسترده تری نسبت به سایر ظروف دارند. اگر شما نیز از جمله مصرف کنندگان این نوع ظروف دارید، خواندن مقاله تمیز کردن ظرف‌های تفلون با ترفندهای خاص را از دست ندهید.

همچنین در صورتی که تجربه یا نظری درباره مواد سازنده قابلمه دارید، لطفا آن را با ما و دیگر مخاطبان ستاره مطرح کنید. پیشنهاد می‌کنیم درباره مواد تشکیل دهنده مداد و مواد سازنده راکت تنیس نیز در سایت ستاره اطلاعات کسب کنید.