صنعتی که مردانه مانده

به گزارش ایران اکونومیست به نقل از سایپانیوز، حالا دیگر 6 سال از مدیر عاملی مری بارا، در جنرال موتورز آمریکا می گذرد. وی اولین بانویی است که سکان هدایت یک خودروساز جهانی مهم را به دست گرفته و این امید را به وجود آورده است که در صنعتی با اکثریت مردان، جایی برای رشد بانوان هم در رده مدیریت های ارشد فراهم آید.

اما چنین اتفاقی نیافتاد.

با این که حضور مری بارا در جنرال موتورز به اعتبار و سودآوری آن منجر شد و در رقابت با بازیگران اصلی این صنعت کم نیاورد، در مجموع کل صنعت خودرو بیشتر باشگاه پسرانه باقی مانده است. جولی هامپ، از کهنه کاران صنعت خودرو که به عنوان مدیر ارشد ارتباطات در جنرال موتورز و تویوتای آمریکا سابقه طولانی دارد می گوید، این صنعت آغوش خود را برای پذیرفتن بیشتری بانوان در پست های رهبری و مدیریتی باز نکرده است. وی می گوید: «خودرو صنعتی است که واقعا نیاز دارد کمی منطق و حس کسب و کار خوب را برای بانوان در رأس هرم در نظر بگیرد، و من این سؤال را می پرسم که آیا چنین کاری می کنند؟ این موضوع خیلی مهم است و باید اهمیت آن را دریابند.

از 11 خودروساز اصلی در بازار آمریکا که اطلاعات در اختیار روزنامه یو اس آ تودی قرار داده اند، در هیچیک از آنان درصد حضور بانوان در پست های معاونت، قائم مقامی مدیر عامل یا بالاتر از 23 درصد بیشتر نبوده است. در دو شرکت هیوندایی و کیا –که در حقیقت دو خودروساز اصلی ادغام شده در کره جنوبی هستند- درصد حضور بانوان در پست های ارشد، صفر بوده است.

به استثنای جنرال موتورز که 6 نفر از 11 اعضای هیئت مدیره جهانی آن را زنان تشکیل می دهند، همه خودروسازان بازار آمریکا کمتر از 35 درصد از اعضای هیئت مدیره خود را به بانوان سپرده اند. 11 خودروسازی که یو اس آ تودی در آنان تحقیق و نظرسنجی به عمل آورده –فیات کرایسلر، نیسان، هوندا، هیوندایی-کیا، جگوار، لندرور و تویوتا- از هر پنج عضو هیئت مدیره، بیش از 4 نفر مرد بودند. بر اساس تحقیقات به عمل آمده ، در شرکت هایی که اعضای هیئت مدیره آنان به تناسب مناسب از بانوان بهره جسته، موفق تر از شرکت هایی بوده اند که اکثریت هیئت مدیره را آقایان تشکیل داده اند.

لورین هاریتان، مدیر عامل کاتالیست Catalyst، یک شرکت غیرانتفاعی مدافع حقوق زنان در محیط کار می گوید: «همه تحقیقات و داده ها نشان می دهند شرکت هایی که به تنوع بیشتر اهمیت می دهند و غیرانحصاری عمل می کنند رقابتی تر هستند و نتایج بهتری هم می گیرند.»

هواداران تنوع جنسیتی می گویند به کارگیری بانوان و محدود نکردن انسان ها به دلیل جنسیت آنها، ساده ترین روش برای انجام دادن درست ترین کار است. شرکت هایی که بانوان را در هئیت مدیره و پست های راهبری خود به کار نمی گیرند، خودشان ضرر می کنند.

شریل اولافلین، که در بنیانگذاری مؤسسه جدی [Justice Equity Diversity Inclusion (JEDI)] نقش داشته و هوادار نقش بیشتر بانوان در نقش های مدیریتی و راهبری است می گوید: «چه گونه می توانیم احساس مشتریان و مصرف کنندگانی را درک کنیم که با کفش آنها راه نرفته ایم. ما چه درکی از زندگی آنها داریم.»

درک اولویت ها و نیازهای حمل و نقل و تحرک بانوان، برای موفقیت خودروسازان حیاتی است، برخلاف این که به نظر می رسد، پسرها به ماشین علاقه دارند، بانوان نقش بسیار مهمی در انتخاب و خرید خودرو ایفا می کنند. بر اساس تحقیقات هم according to a recent Cars.com survey بیش از 60 درصد از موارد فروش خودرو، «تصمیم گیرنده اصلی برای خرید خودروی بعدی» بانوان هستند و معمولا هم زنان بیشتر به جنبه های عملی و کاربردی خودرو نظیر فضای کافی برای بار، جای راحت سرنشین و غیره اهمیت می دهند.

باز هم بر اساس تحقیقات according to research از لحاظ مالی و اقتصادی به نفع خودروسازان است که زنان را در پست های راهبری و مدیریتی ارتقا دهند. با توجه به امید به زندگی در بانوان، آنها بهتر می توانند فرصت ها و چالش ها را نسبت به مردان شناسایی کنند مخصوصا جایی که مردان به دلیل اعتماد بیش از حد به خود باعث شکست سیاست های شرکت می شوند.

ربکا لیندلند تحلیلگر و بنیانگذار RebeccaDrives.com می گوید: صندلی خودروها بر اساس آناتومی بدن مردان ساخته می شوند مخصوصا در خودروهای اسپورت. وی می گوید: « صندلی راحت برای مردی که بالای 170 سانتیمتر قد دارد لزوما برای بانوان، حتی با همان قد و اندازه مناسب نیست.

هاریتون مدیر عامل کاتالیست می گوید: «شما به آنها [زنان در پست های ارشد] نیاز دارید، چون همه کمپانی ها نیاز دارند بهترین استعدادها را به خدمت بگیرند که به جنسیت بستگی ندارد، به کارگیری استعدادهای برتر، به تصمیم سازی بهتر کمک می کند، و ما این را می دانیم که جمعیت بسیار متنوع است و باید متناسب به خواسته ها و نیازهای آنان پیش رفت.»

البته عدم راهیابی بانوان به پست ها و مقام های راهبری مختص صنعت خودرو نیست. نتایج تحقیقات مؤسسه مکنزی آمریکا [A recent report by consultancy McKinsey] نشان داده است که در تمامی بنگاه های اقتصادی آمریکا بانوان کمتر از 21 درصد اعضای هیئت مدیره، کمتر از 30 درصد پست های قائم مقام یا معاون مدیر عامل و کمتر از 38 درصد پست های مدیریتی را به دست آورده اند.

اما عدم پیشرفت بانوان در پست ها و مقام های راهبری و مدیریتی در صنعت خودرو وخیم تر است.

تری بارکلی مدیر عامل اینفورم Inforum می گوید: «با مقایسه بخش صنعت خودرو با کل بنگاه های اقتصادی، وضع از این وخیم تر وجود ندارد». وی کتابی با عنوان راه به سمت بالاترین مقام روی نقشه نیست “The Road to the Top is Not on the Map: Conversations with Top Women of the Automotive Industry.”

برخی از شرکت های در حال پیشرفت در زمینه به کارگیری بیشتر زنان در مقام های راهبری هستند.

در جنرال موتورز تا سالیان متمادی، راهبری برعهده مردان سفید پوست مثل راجر اسمیت، جک اسمیت و ریک واگونر بود، اما با آمدن مری بارا، این وضع در حال عوض شدن است. وی در پاسخ به سؤالات ارسال شده از روزنامه یو اس آ تو دی نوشته است: «حصول اطمینان از ایجاد تنوع جنسیتی و پرهیز از انحصار در محیط کار، امری حیاتی در کسب و کار است و ما در آن مسیر حرکت می کنیم.» وی می گوید حتی اگر برای پستی، کاندیدا با تنوع جنسیتی وجود نداشته باشد، تلاش می کنیم ظرف سه سال این تنوع به وجود آید.

هواداران تنوع جنسیتی در مشاغل صنعت خودرو، مری بارا را تحسین می کنند که نشان داد، مشخصات خودرو مثل اسب بخار، گشتاور، حجم موتور علایق پسرانه نیست.

میشل کربس تحلیلگر اتوتریدر Autotrader می گوید: «آنها زنان را متهم می کنند که به قدر کافی زمخت و محکم نیستند. در حالی که او [مری بارا مدیر عامل جی ام] تصمیم های بسیار دشواری را در جنرال موتورز گرفته [که مردانه به نظر می آیند].

همپ رئیس هیئت مدیره شرکت مدیریت کننده خودروهای ناوگانی موتوس وان Motus One می گوید: «او [مری بارا] نتایج بسیار محکمی به دست آورده، اقدامات جدید به خرج داده تا مدل کسب و کار را متحول سازد آن هم در زمانی که خود صنعت خودرو با تغییرات بنیادی رو به رو است. خیلی از مردم به او به عنوان یک الگو نگاه می کنند و با خود می گویند من هم روزی می توانم.»

مری بارا سه سال متوالی بعد از ورشکستگی سود نشان داده و در سال 2018 در سود 7.9 میلیارد دلاری اثر اصلی را داشته است. حیف که این نتایج بزرگ اثر جدی روی تغییر رویکرد و به کار گیری بیشتر زنان در مقام های راهبری در سطح بنگاه های اقتصادی نگذاشته است.

تویوتا با این که نسبت به سایر خودروسازان آسیایی به تنوع جنسیتی اهمیت می دهد از ارائه آمار به روزنامه یواس آ تودی خودداری کرده است. با این حال این اطلاعات موجود است که در سه کارخانه این شرکت در آمریکا زنان به مقام هایی مثل معاون مالی یا معاون منابع انسانی رسیده اند اما در کارخانه های تویوتا در آمریکا کمتر از 13 درصد از اعضای هیئت مدیره را زنان تشکیل می دهند.

در برند نیسان، 6 نفر از 27 مدیر ارشد اجرایی در کارخانه های آمریکایی این برند را زنان تشکیل می دهند (22%). سوبار 3 نفر از 21 نفر (14%)، هُندا 6 نفر از 46 نفر (13 %). در نتیجه معلوم می شود خودروسازان آسیایی در بازار آمریکا با روند کُندی بانوان را به مقام های راهبری می رسانند. در خود کشور ژاپن از هر 10 نفر در مدیران بنگاه های اقتصادی، کمتر از 1 نفر به بانوان اختصاص یافته است، حتی با این که آبه شینزو نخست وزیر این کشور که «جامعه ای می خواهد که زنان در آن بدرخشند.» و آن را در رونق اقتصاد ژاپن مؤثر می داند.

در فیات-کرایسلر که مقر فرماندهی آن در ایالت میشیگان آمریکا قرار دارد اما پایگاه اصلی خود را به اروپا انتقال داده است کمتر از 17 درصد از پست های راهبری آن را بانوان تشکیل می دهند.

شاید مشکل در جای دیگری هم باشد. در حال حاضر بانوان رؤیای موفقیت در صنعت خودرو را درذهن نمی پرورانند. عقل مردم به چشمشان است، زمانی که دخترها حضور خود را در صنعت خودرو کم رنگ می بینند باورشان هم می شود که وضع باید همین گونه باشد.