بزرگ‌ترین چالش تسلا و ایلان ماسک؛ خودروهای هیدروژنی!

امروزه طیف گسترده ای از تحلیلگران و حتی مردم عادی معتقدند آینده از آن خودرو های الکتریکی بوده و تسلا بعنوان طلایه دار و اصلی ترین تولیدکننده چنین مدل هایی، به موفقیت های بیشتری دست پیدا خواهد کرد. ولی در این بین کارشناسانی هم هستند که خودروهای پیل سوختی را جایگزین بهتری دانسته و معتقد هستند این دسته از وسایل نقلیه به علت وابسته بودن به بیشترین ماده موجود در هستی یعنی هیدروژن و عدم تولید آلایندگی سازگاری بیشتری با محیط زیست دارند.

با وجود فواید زیاد، تعداد منتقدین خودروهای هیدروژنی کم نیست. ایلان ماسک مدیرعامل تسلا یکی از این اشخاص به شمار می رود. آقای ماسک بارها به مسخره خودروهای هیدروژنی پرداخته و این تکنولوژی را ایده ای کاملاً ابلهانه وصف کرده است. خودروهای الکتریکی و پیل سوختی در کنار تفاوت های ساختاری، شباهت هایی را هم با هم دارند. به منظور درک بهتر تفاوت ها و شباهت ها باید اندکی به تشریح ساختار آن ها بپردازیم.

هسته اصلی خودروهای الکتریکی را باتری و یک یا چند موتور برقی تشکیل می دهد. این خودروها به اختصار با نام BEV شناخته شده و محصولات تسلا برترین نمونه در این زمینه هستند.

در مقابل خودروهای هیدروژنی فاقد باتری بوده و الکتریسیته مورد نیاز آن ها از ترکیب هیدروژن و اکسیژن بدست می آید. الکتریسیته ای که از این روش تولید می شود، مستقیما به پیشرانه که در در حقیقت یک موتور الکتریکی است، منتقل شده و آن را به کار می اندازد. این خودروها هم بطور اختصاری با عنوان FCEV شناخته می شوند. تویوتا میرای، هوندا کلاریتی و هیوندای نکسو از مشهورترین اتومبیل های هیدروژنی هستند.

خودروهای هیدروژنی

اتومبیل های برقی اکنون با سه مشکل اصلی روبرو هستند. این مشکلات که خیلی از مردم به خاطر آن ها قید خرید یک خودروی برقی را می زنند، عبارتند از:

زمان زیاد برای شارژ شدن

مسافت قابل پیمایش محدود و تعداد ایستگاه های شارژ کم

قیمت بالاتر در مقایسه با همتایان بنزینی

حال سوالی که پیش میاید اینست که آیا خودروهای هیدروژنی هم دارای مشکلات فوق هستند؟ از لحاظ زمان شارژ، برتری با این دسته از خودروهاست، چون در عرض زمانی کمتر از ۵ دقیقه مخزن هیدروژن یک FCEV در ایستگاه های مخصوص پر می شود؛ الان تقریبا مشابه با سوخت گیری یک اتومبیل درون سوز در پمپ بنزین است. ولی در ایستگاه های سوپرشارژ تسلا با ۱۵ دقیقه اتصال خودرو به سوکت، بین ۳۰ الی ۵۰ درصد از ظرفیت باتری آن پر می شود. در صورت نیاز به شارژ کامل باتری، زمان انتظار به بیش از یک ساعت افزایش پیدا می کند.

خودروهای هیدروژنی بزرگترین چالش تسلا

از لحاظ دامنه حرکتی باز هم خودروهای هیدروژنی عملکرد بهتری دارند. سه مدل به فروش رسیده در خاک ایالات متحده با مخزن پر می توانند ۵۰۰، ۵۸۰ و ۶۱۰ کیلومتر را طی کنند؛ این در حالیست که اغلب اتومبیل های برقی بُردی در حدود ۴۰۰ کیلومتر دارند. البته شرکت تسلا نسخه های ویژه ای را با قابلیت پیمایش بیش از ۴۸۰ کیلومتر مسافت گسترش داده، ولی نرخ آن ها به قدری زیاد است که امکان خریدشان برای همه مشتریان وجود ندارد. اهمیت مسافت قابل پیمایش به حدی است که ۷۸ درصد از مدیران شاغل در صنعت خودرو معتقد هستند اتومبیل های پیل سوختی یک دستاورد بزرگ در عرصه حمل و نقل الکتریکی خواهند بود.

خودروهای هیدروژنی

خودروهای هیدروژنی با وجود مزایایی که برشمردیم، بدون ایراد هم نیستند. امروزه درصورتی که شخصی خواهان خرید چنین اتومبیلی باشد، باید ۶۰ هزار دلار برای ارزان قیمت ترین مدل موجود کنار بگذارد. این رقم بیش از ۲۰ هزار دلار از ارزان ترین خودروی برقی حاضر در بازار فراتر است. یکی از دلایل اصلی نرخ بالای این خودروها تیراژ تولید کم آن ها است که علی رغم رشد قابل ملاحظه در سال های اخیر، هنوز تعدادشان در خیابان ها چشمگیر نیست.

ولی اصلی ترین و بزرگترین چالشی که پیش روی خودروهای هیدروژنی قرار دارد، نبود زیرساخت های لازم است. در کشور توسعه یافته ای مانند ایالات متحده تعداد ایستگاه های سوخت گیری هیدروژن حدود ۴۰ واحد بوده و اغلب آن ها در کالیفرنیا واقع شده اند. ناگفته پیداست به منظور توسعه استفاده از خودروهای FCEV راه اندازی شبکه ای پهناور از ایستگاه های سوخت گیری هیدروژن امری حیاتی است.

حال با فرض تعدیل قیمت و ایجاد شبکه سوخت گیری گسترده، رقابت خودروهای هیدروژنی و الکتریکی چه سمت و سویی به خود می گیرد؟ در اینصورت باید گفت با توجه به توانایی حرکتی بیشتر، زمان کمتر سوخت گیری و عدم تولید آلایندگی، به احتمال زیاد موج تقاضا به سوی مدل های پیل سوختی هدایت خواهد شد. در این وضعیت تسلا و دیگر سازندگان اتومبیل های برقی باید همزمان تلاش کنند ضمن ارتقای مسافت قابل پیمایش، زمان شارژ و نرخ محصولات خود را کاهش دهند.

احتمالا بگویید که این شرکت ها می توانند با افزایش ظرفیت باتری، مزیت برد حرکتی خودروهای هیدروژنی را خنثی کنند. از آنجایی که این اتفاق سبب افزایش وزن کلی وسیله نقلیه می شود، از نقطه ای معین به بعد ظرفیت بیشتر برد حرکتی را بهبود نمی بخشد. ضمن اینکه باتری حجیم تر به معنای زمان شارژ طولانی تر است.

بر اساس آمار تسلا فعلا ۶۰ درصد از بازار اتومبیل های الکتریکی ایالات متحده را تصاحب کرده است. این رقم اگر چه کاملاً چشمگیر پنداشته می شود، ولی هنگامی که بدانیم اتومبیل های الکتریکی تنها ۲ درصد از کل بازار خودروی کشور آمریکا را تشکیل می دهند ، اهمیت آن کم رنگ تر می شود؛ در صورتیکه هم کل دنیا را در نظر بگیریم، سهم خودروهای برقی کمتر از ۲ درصد خواهد بود.

همانگونه که در بالا هم اشاره کردیم، زیرساخت جدی ترین چالش موجود پیش روی خودروهای هیدروژنی است. چنانچه این مشکل برطرف شده و ایستگاه های سوخت گیری به تعداد کافی ساخته شوند، سپس تعداد خودروهای پیل سوختی نیز طبیعتا بیشتر خواهد شد؛ این امر هم به نوبه خود افزایش تولید و در نتیجه کاهش قیمت را در پی خواهد داشت. اگر این حوادث رخ بدهند، تسلا در بازار خودروهای پاک با تهدیدی بسیار جدی روبرو شده و امکان دارد بخش اعظمی از سهم خود را از دست بدهد.

سخن پایانی اینکه تکنولوژی پیل سوختی دقیقا همان مشتریانی را هدف گرفته که تسلا به دنبال جذبشان است. با توجه به پتانسیل های بالا و در صورت مرتفع شدن موانع، این تکنولوژی “کاملا احمقانه” قابلیت زمین گیر کردن تسلا را دارد، قابل توجه جناب آقای ایلان ماسک!