زندگی در تهران جریان ندارد

همشهری آنلاین/ زینب زینال زاده: کلان شهر تهران در گذر زمان دچار تغییر و تحول شده است. تغییراتی که نشانه‌هایش در کوچه و خیابان و حتی در نماها و معماری ساختمان‌ها دیده می‌شود. تحولات به سبک زندگی‌ها هم رخنه کرده است و شاید همین نفوذ نامحسوس آن موجب شده که امروز سید محمد بهشتی، صاحب نظر علمی در حوزه شهرسازی و معماری، تهران را بحران زده مدنیت می‌داند.
او می‌گوید: «سالهای اخیر، در حوزه معماری و شهرسازی به رویکرد انسان شناختی و جامعه شناختی توجه کمی شده و جنبه کالبدی یعنی شیوه قرار گرفتن ستون‌ها و نوع طراحی و نقشه کشی در اولویت قرار گرفته است.»
بهشتی این تحولات را برای کلان شهر تهران خوشایند نمی‌داند و می‌گوید: «از دهه ۴۰ به بعد، شهر تهران به سبب تحولات، دچار بحران مدنیت شده است و همین بحران زندگی را به داخل و فضای خصوصی خانه‌ها تبعید کرده است. امروزه مردم در شهر زنده هستند و فقط راه می‌روند. رفت و آمد به معنای زندگی نیست و در تهران، زندگی جریان ندارد.»

او ادامه می‌دهد: «پیش از دهه ۴۰ و تا اوایل دهه ۵۰، نقطه به نقطه تهران نام و نشانی داشت. محله «آب منگول»، خیابان «نادری»، کوچه «مشیرالدوله» و .... این نام‌ها برای همه آشنا بود و نشانی آنها را می‌دانستند امروز به سبب تغییرات رخ داده نام و نشانی تبدیل به اعداد و ارقام مانند خیابان ۳۰ متری و کوچه ۱۰ متری شده است. نشانی‌هایی که آشنا نیستند و مردم شهر با آنها بیگانه‌اند.»
معماری‌ها هم دچار تحول شده‌اند. بهشتی این موضوع را بیان و عنوان می‌کند: «در گذشته مردم خانه را مانند لباس برای خودشان درست می‌کردند. براساس سلیقه و وسعه مالی، اما امروز ساختمان‌ها به صورت لباس‌های سری دوزی شده قد علم می‌کنند و مالکان هیچ دخل و تصرفی در معماری و نوع مصالح بهکار رفته و حتی نقشه طراحی شده، ندارند.»
او ادامه می‌دهد: «همسایه‌ها کنار هم زندگی می‌کردند و در کوچه و خیابان، زندگی موج می‌زد اما امروز این نشانه‌ها وجود ندارد و برای پیدا کردن ردپای زندگی، باید به داخل خانه‌ها برویم.»
به گفته سید محمد بهشتی، اهالی شهر دلشان به زندگی در تهران تنگ شده است: «برگزاری چنین نشست‌ها و بررسی تحولات سبک زندگی و معماری می‌تواند به بازگرداندن زندگی به شهر مؤثر باشد و امیدوارم متولیان شهر بیش از گذشته به اهمیت زندگی در شهر توجه نشان دهند.»