اباضیان اعتقاد دارند حتی به فرد فاجر هم نباید ظلم کرد

به گزارش خبرگزاری مهر، نشست علمی جایگاه عدالت در مذهب اباضیه با حضور علی اکبر ضیایی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد.

در ابتدای نشست، دبیر علمی درباره موضوع جلسه توضیحات مقدماتی ارائه داده و گفت: اباضیه فرقه‌ای منسوب به عبدالله بن اباض تمیمی (متوفی ۸۶ هجری) است که از کهن‌ترین فرق شکل گرفته در بین مسلمانان محسوب می‌شود. اباضیه تنها فرقه باقی مانده از فرقه‌های خوارج است که در حال حاضر پیروانی در کشورهای عمان، زنگبار، لیبی، تونس و الجزایر دارد. اباضیه یکی از فرقه‌های معتدل خوارج است که گرچه در برخی اندیشه‌ها با خوارج هم داستانند، اما متأخرین اباضیه از اینکه آنان را از خوارج بدانند، ابا دارند و در مواجهه با دیگر مسلمانان تعقل و خویشتن داری بیشتری از خود نشان می‌دهند. سپس معرفی اجمالی از سخنران جلسه، علی اکبر ضیایی داشت و از وی خواست بحث خودشان را در ارتباط با موضوع جایگاه عدالت در مذهب اباضیه آغاز کنند.

ضیایی در آغاز صحبت‌هایشان گفت: از منظر اباضیه عدالت دارای پنج شرط است. در این زمینه آنها با شیعیان دارای نقاط افتراق و اشتراکی هستند. یکی از نقاط افتراق مهم اباضیه و شیعه در جریان جنگ صفین و ماجرای حکمیت دیده می‌شود. آنها معتقدند در این جریان، بیعت به درستی صورت پذیرفته ولی آنها در مورد پذیرش حکمیت راهی اشتباه پیموده‌اند. اباضیان معتقدند اگر خلیفه معصیتی کرده باشد باید مورد عتاب قرار گیرد و در نهایت باید توبه کند و چون حضرت علی (علیه السلام) پس از پذیرش حکمیت توبه نکرده است پس عدالت را رعایت نکرده است. با وجود این، اباضیه جایگاه حضرت علی (علیه السلام) را بسیار رفیع می‌دانند. در قضیه بیعت رضوان هم تفاوت‌هایی در اعتقادات شیعیان و اباضیان دیده می‌شود.

وی افزود: در بحث نقل روایت هم آنها پنج شرط را برای پذیرش صحت راوی قائل اند. همچنین برای عدالت صحابه هم آرایی دارند از جمله اینکه، همه صحابه عادل هستند مگر اینکه خروج از عدالتشان اثبات گردد و یا اینکه همه صحابه عادل هستند و روایاتشان مقبول است مگر راویان فتنه‌ها. در زمینه عدالت در فقه سیاسی هم اباضیه دارای اهل حل و عقد هستند که آنها را اهل عدالت می‌نامند. آنها وجود شش نفر را برای انجام بیعت ضروری می‌دانند. برخی از اباضیه مانند «راشد بن ولید» و «ناصر بن مرشد» در باب بیعت و عدالت امام نظراتی دارند.

ضیایی در ادامه سخنانش گفت: اباضیان خلیفه را با لفظ امام می‌شناسند و یکی از شروط امام را عدم اصرار بر گناه می‌دانند. اباضیه، عدالت پیشگی امام را شرط اساسی می‌دانند که در صورت عدم تحقق آن معتقدند امامت باید از فرد سلب گردد. آنها معتقدند در صورت عدم صلاحیت امام باید او را امر به معروف و نهی از منکر کرد و در صورت عدم پذیرش عزلش نمود. اباضیان قیام مسلحانه را تحت شرایطی جائز می‌دانند ولی قیامی که به کشته شدن مسلمانان انجامد را جائز نمی‌دانند. آنها اعتقاد دارند حتی به فرد فاجر هم نباید ظلم کرد.

سخنران جلسه در ادامه به پرسش‌های مطرح شده توسط حضار پاسخ گفت و در خلال صحبت به حضور خودشان در کشور عمان و گفتگو با برخی از علما و مردم این کشور اشاره کرد و متذکر شد: هم اکنون دولتمردان این کشور در عرصه سیاسی رویکردی صلح طلبانه داشته و در صحنه بین المللی نقش میانجی گرانه بر عهده دارند.

رئیس پژوهشکده حج و زیارت همچنین مصادیقی از برقراری عدالت در طول تاریخ و دوره معاصر را در کشور عمان برشمرد و همچنین گفت: در شمال آفریقا هم عدالت مداری در بین اباضیه یکی از عوامل جذب مردم شمال آفریقا به این فرقه بوده است.