مطالبات قرآن از ما که طبیعت را آزار میدهیم
مدیر پژوهشکده فقه اجتماعی در یادداشتی به اشارات قرآنی پیرامون رابطه انسان و طبیعت پرداخت و تاکید کرد: برترین تلاش برای ایجاد تمدن اسلامی، تلاش برای احیای آموزههای زیست محیطی اسلام است.
به گزارش ایکنا از قم، حجتالاسلام والمسلمین سیدمهدی طباطبایی در یادداشتی نوشت: امروز را روز طبیعت نامیدهاند، ولی به نظر من هر روز روز طبیعت است. زمین و هر آنچه از مخلوقات و جانداران بر آن واقع شده است، امانتی است در دست انسان، که ما، دو وظیفه اساسی در مورد آن داریم.
نخستین وظیفه ما نسبت به زمین اول آباد کردن است، خداوند در قرآن کریم میفرماید «هُوَ أَنْشَأَکُمْ مِنَ الْأَرْضِ وَاسْتَعْمَرَکُمْ فِیهَا»(هود/61)خداوند متعال در این آیه شریفه، منشا انسان را زمین میداند. اینجا بحث خلقت و آفرینش نیست، بلکه سخن از منشا انسان است، بنا بر این نفرمود از خاک، یا گل، بلکه فرمود از زمین. چون پس از خلقت، برای استمرار نسل آدم، نیاز به زمین است.
اگر زمین یا حتی برخی از جانداران نابود شوند، نسل انسان نیز در خطر میافتد. پس به دنبال آن میفرماید استعمرکم فیها؛ خداوند در این آیه از ما میخواهد که از ما خواسته است که زمین را آباد کنیم. از نکات این خطاب آیه آن است که خطاب آن، به فرد فرد انسانها نیست، بلکه جامعه انسانی و اقوام و طوایف مورد خطاب هستند.
نخستین وظیفه اجتماعی هر جامعه، و اولویت اساسی هر کشور، باید تلاش برای آباد کردن زمین و عمران آن باشد؛ دومین وظیفه قرآنی بندگان نسبت به زمین جلوگیری از ایجاد تباهی و فساد و تخریب زمین و طبیعت است و این نیز از وظایف مهم و اساسی، بلکه اولویت رفتارهای فردی و اجتماعی است.
بی تفاوت بودن افراد در مورد تخریب زمین، حتی تا این حد که میبیند شخصی ته سیگار در طبیعت میاندازد، ولی به او تذکر نمیدهد و حتی اهمیتی برایش ندارد، این شخص نیز خود، در تخریب و تباهی زمین سهیم است. چون همین ته سیگار به ظاهر کوچک، خطرناکترین پسماند است. اینکه امیرمومنان حاضر نیست در قبال دریافت همه هستی، پوست جویی را از دهان مورچهای برگیرد، نشان دهنده اهمیت احترام به زندگی و حیات جانداران روی زمین، و راضی نبودن به آزار و اذیت آنهاست.
لذا برترین تلاش برای ایجاد تمدن اسلامی، تلاش برای احیاء آموزههای زیست محیطی اسلام است؛ امروزه که دنیا، برای توسعه اقتصادی و عمرانی و صنعتی، دست به نابودی زمین، و آزار و اذیت جانداران و دست انداختن به محل زندگی جانداران می زند، و خود را مالک و اشرف مخلوقات میداند و برخوردار از حق هر گونه دخل و تصرف در طبیعت وقت آن است که جامعه اسلامی، در عمل و علم، به این امر توجه جدی کند که آموزههای راستین اسلام را در خود پیاده کند و به دنیا معرفی نماید.
مهرورزی با طبیعت، باید به یک فرهنگ عام مبدل شود و همه مردم نیز باید آن را سرلوحه رفتار خود در زندگی قرار دهند. آن وقت میتوانیم سخن از تمدن رشد یافته اسلامی بگوییم.در این جامعه فرد فرد جامعه، باید با قطع هر درخت، یا آزار هر گونه حیوانی، اشک بریزند و به این درک رسیده باشند که به قول مرحوم مهدی الهی قمشهای: هر کس که دلی دارد یک مور نیازارد؛ چون مور هم از دلبر دارد اثری بر دل.
امروزه شاید با شیوع ویروس کرونا، این پیام طبیعت را درک کنیم که این جهان کوه است و فعل ما ندا؛ سوی ما آید نداها را صدا. هر عمل انسان بر اساس اصل قرآنی به ما باز میگردد. به همین دلیل است که باید بدانیم رفتار ما چه عواقبی برای ما در بر دارد.
اکنون که این نوشتار را می نویسم، منطقه بیت کوصر در دشت آزادگان، در معرض نابودی است. منطقهای با زیست بومی منحصر به فرد و جاندارانی با ارزش، به وسیله مالچ پاشی، که مواد نفتی است، به بهانه جلوگیری از ریزگردها، در حال نابودی برای همیشه است. گونههای مختلف گیاهی و جانوری آن، از جمله گونه غزال منحصر به فرد و جانداران مختلف خاک زی، و پوشش گیاهی این منطقه در حال نابودی است و هر آنچه به مسئولان تذکر داده ایم اثری نداشته است.
انتهای پیام