میدان عباسعلی گرگان

محله میدان عباسعلی گرگان یکی از سه محله اصلی شهر گرگان ،غربی ترین محله شهر گرگان بوده است. در محله میدان، بناهای شاخصی همچون حمام کاسه گران، کاروانسرای میدان، مسجد استاد کریم، آرامگاه چهل تن و زورخانه مشعل می باشد. مرکز محله میدان، میدانگاه عباسعلی است.میدان عباسعلی گرگان یکی از ابتدایی‌ترین محلات و از مهم‌ترین مکان‌های گرگان است. درحقیقت، میدان عباسعلی از هسته‌های مهم شکل‌گیری استرآباد قدیم (گرگان امروزی) بود. بناهای متعددی در این قسمت از شهر گرگان وجود دارند که قدمت برخی از آن‌ها به صدها سال می‌رسد.

میدان عباسعلی گرگان به خاطر انتساب به حضرت ابوالفضل (ع) و قدمت چند صد ساله آن کارکرد زیارتی نزد مردم یافته است. این مکان به خاطر انتساب به حضرت ابوالفضل (ع) (قدمگاه آن حضرت) و قدمت چند صد ساله آن و استشفایی که برخی با توسل به آن مکان دریافت کردند، کارکرد زیارتی پیدا کرده است. سقاخانه‌ای که نزدیک به ۴۰۰ سال قدمت دارد و امام‌زاده‌ای که چشم امید بسیاری از حاجتمندان این شهر به آن است.

مرکز محله میدان، تکیه میدان و یا همان میدانگاه عباسعلی است. محوطه تکیه میدان دارای پلانی به فرم مستطیل است. در جبهه شمالی آن، مسجد حاج آقا کوچک و تکیه وصاف خانه (وصافی)، در جبهه غربی، قدمگاه حضرت ابوالفضل(ع)، سقاخانه و مقبره سید طاهر مجتهد استرآبادی و در جبهه جنوبی بناهای دو طبقه، طبقه پایین با کاربری تجاری و طبقه فوقانی با کاربری مذهبی(تکیه)، قرار دارد؛ جبهه شرقی با احداث خیابان شهید رجایی (مجاهدین، فرح سابق) در سال ۱۳۳۹ کاملا از بین رفت و در همان دوره پهلوی دوم در طرف شرقی خیابان، بناهایی دو طبقه به جای تکیه¬های از بین رفته ساخته شد.
یکی از جذاب‌ترین بخش‌های میدان عباسعلی بازار آن است. بازاری که می‌توان گفت همان جنب‌وجوش میدان معروف نعلبندان گرگان را دارد. در بخش اصلی میدان اغلب کسبه‌ای را می‌بینید که به فروش اجناس دست دوم مشغول هستند.

تنها کاروانسرای تاریخی درون شهری گرگان با بیش از ۳۰۰سال قدمت در بافت تاریخی این شهر که زمانی مرکز داد و ستد بوده، به دلیل بی توجهی دستگاه های مربوطه در معرض تخریب است. کاروانسرای میدان عباسعلی به دلیل قرار گرفتن در مجاور بازار کهنه و چند کاروانسرای دیگر در گذشته از اهمیت بالایی برخوردار بوده است؛ بنایی که به گفته کارشناسان سابقه تاریخی آن متعلق به دوره صفویه است و در دوره قاجار معماری آن فقط تغییراتی داشته است. طبقه اول بنا دارای چند اتاق و مصالح طبقه دوم از چوب و دارای یک ایوانچه با تخته کوبی های چوبی و پلکان با دسترسی آجری و پیشانی چوبی است که امکان ارتباط دو طبقه را میسر می کند.

به دلیل تردد مسافران از منطقه استرآباد و دشت گرگان برای مسافرت به شهرهای شاهکوه، شاهرود، شهرری و قزوین، این منطقه از اهمیت بالایی برخوردار بود. بسیاری از کشاورزان هنگامی که برای خرید به داخل شهر وارد می‌شدند نیز در این کاروانسرا‌ها ساکن می‌شدند. این ملک سه سند دو دانگ دارد که دودانگ آن متعلق به اوقاف و ۴ دانگ دیگر به شخص حقیقی تعلق دارد. آخرین کاربری که در این بارانداز یا کاروانسرا اتفاق می افتاده پالان دوزی بوده که مدت هاست منسوخ شده و این مکان را به فضای نیمه مخروبه ای با کاربری انبار، تبدیل کرده است.