آلودگی دستهای کودکان کار مشهد در نابسامانی کارگاه‌های بازیافت

دیدن کودکانی که به جای کوله مدرسه، کیسه زباله را بر دوش می‌کشند از تصاویر آزاردهنده در کلانشهرهاست، کودکانی که به جای کودکی کردن به خاطر شرایط زندگی نامناسب طعمه سودجویانی می‌شوند که هدفشان پرکردن جیبشان به هر قیمتی است.
در کلانشهر سه و نیم میلیون نفری مشهد با بیش از یک سوم جمعیت حاشیه‌نشین نیز این موضوع اگر پررنگ‌تر از سایر کلانشهرها نباشد کمرنگ‌تر نیز نیست و مسوولان نیز خود به این موضوع معترف هستند.
شهردار مشهد چندی پیش در نشست خبری خود اعلام کرد: در موضوع آسیب‌های اجتماعی اصحاب رسانه خوب ورود می کنند اما دستگاه‌های مختلف کمک نمی‌کنند، همدلی در مشهد و خراسان رضوی بی‌نظیر است ولی در خصوص آسیب‌های اجتماعی و به ویژه کودکان کار همه می‌ترسند.
محمد رضا کلایی افزود: وضعیت انبارهای ضایعات در مشهد فاجعه بار است و فاجعه بارتر این است که پرداختی کارگران را از پول به مواد مخدر تغییر می‌دهند ولی در ساماندهی این موضوع بین دستگاه‌های متولی همدلی وجود ندارد.
او در خصوص فعالیت کودکان در کارگاه‌های بازیافت زباله ادامه داد: تنها در یکی از موارد، یک کارگاه حدود ۶ مرتبه به دلیل به کارگیری کودکان مهر و موم شد و در نهایت پیمانکار تغییر کرد اما این مشکل حل نشد و شرایط همین بود که باید این معضلات ریشه‌ای و با همکاری همه نهادهای متولی برطرف شود.

ممنوعیت به‌کارگیری کودکان
رییس کمیسیون خدمات و محیط زیست شورای اسلامی شهر مشهد نیز در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: جمع آوری زباله و تفکیک و بازیافت گردش مالی بالایی دارد.
محمد حاجیان شهری افزود: شهرداری تهران چند سال قبل گردش مالی بازیافت زباله را ۲۰ هزار میلیارد ریال اعلام کرد که ۱۵ هزار میلیارد ریال از این مبلغ به دلالان و مابقی به شهرداری می‌رسید که این درآمد هم‌اینک چند برابر شده‌ است.
وی اضافه کرد: شهرداری مشهد هنوز در خصوص گردش مالی بازیافت و تفکیک زباله در این شهر ارزیابی انجام نداده ‌است، حدود ۱۱ ماه از شهرداری خواستم نسبت به تهیه و ارزیابی گردش مالی بازیافت و تفکیک پسماند اقدام کند که هنوز این موضوع محقق نشده‌است.
رییس کمیسیون خدمات و محیط زیست شورای اسلامی شهر مشهد گفت: وقتی میزان گردش مالی را بدانیم میزان سوددهی این فعالیت مشخص می‌شود و سرمایه‌گذاران وارد خواهند شد و با ورود سرمایه‌گذاران فرایند تفکیک زباله و بازیافت نیز سازماندهی خواهد شد.
حاجیان افزود: هم‌اینک هشت پیمانکار با شهرداری مشهد در تفکیک و بازیافت زباله خشک همکاری دارند، دستورالعمل‌ها نیز به آنها ابلاغ شده‌است و شهرداری و پیمانکاران مکلف به اجرای این پروتکل‌ها هستند.
وی ادامه داد: به کارگیری کودکان نیز در این مراکز ممنوع است و چنانچه پیمانکاران تخلف کنند شهرداری باید با آنها برخورد و قرارداد آنها را فسخ کند.

فعالیت ۳۰۰ کارگاه غیرقانونی
رییس کمیسیون خدمات و محیط زیست شهرداری مشهد در ادامه از فعالیت حدود ۳۰۰ کارگاه غیرقانونی تفکیک و بازیافت زباله در حاشیه شهر مشهد خبر داد و افزود: در این کارگاه‌ها تخلفات زیادی صورت می‌گیرد که به کارگیری کودکان از آن جمله است.
حاجیان شهری افزود: شهرداری وظیفه جمع آوری زباله را برعهده دارد اما در خصوص ساماندهی و نظارت بر کارگاه‌های بازیافت زباله، فرمانداری باید ورود کند.
وی ادامه داد: شهرداری در حد اختیارات و وظایف مسیر ساماندهی بازیافت و تفکیک زباله را دنبال کرده‌ است که آخرین اقدام در این خصوص تصویب لایحه هوشمندسازی تفکیک زباله از مبداء و ورود بخش خصوصی در این فرایند است اما مشهد کلانشهری گسترده است و باید به صورت ریشه‌ای و با همکاری همه نهادهای مرتبط با اقدامات غیرقانونی در این حوزه برخورد شود.
رییس کمیسیون خدمات و محیط زیست شهرداری مشهد گفت: متخلفان به راحتی آب خوردن در این حوزه به صورت غیرقانونی فعالیت می‌کنند و این موضوع باید در شورای تامین فرمانداری مشهد بررسی و تعیین تکلیف شود.
حاجیان شهری افزود: سازمان صنعت، معدن و تجارت باید کارگاه‌های غیرمجاز را شناسایی و آنها را ملزم به اخذ مجوز کند تا این کارگاه‌ها قابلیت رصد و بازرسی داشته باشند.
وی ادامه داد:خانواده‌هایی وارد فضای کار اینچنینی می‌شوند که از لحاظ معیشتی مشکل دارند اما دلالان و صاحبان این کارگاه‌ها از این نیاز سوء استفاده می کنند لذا همه دستگاه‌های مرتبط باید به وظیفه قانونی خود برای ساماندهی این موضوع عمل کنند.

فعالیت کارگاه‌های بازیافت باید قانونمند باشد
رییس اداره امور اصناف و تشکل‌های صنفی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در خصوص ساماندهی کارگاه‌های غیر مجاز بازیافت پسماند گفت: در فضاهایی کسب و کار بر اساس قانون به فعالیتهای صنفی ورود می کنیم و برای متقاضیان کسب و کار در این فضا در صورت داشتن شرایط عمومی اختصاصی طبق آیین نامه ماده ۱۲ قانون نظام صنفی پروانه و مجوز کسب صادر می‌شود.
علیرضا سالاری افزود: کارگاه‌های بازیافت پسماند در بخش های مختلف تحت پوشش اتحادیه‌های مربوطه است و علاقه‌مندان و فعالان در این حوزه باید با مراجعه به اتحادیه‌های صنفی مربوطه نسبت به اخذ مجوز اقدام کنند.
وی ادامه داد: اتحادیه‌های صنفی نیز در راستای وظایف قانونی خود باید نسبت به شناسایی، پیگیری و هدایت واحدهای فعال غیرمجاز در جهت اخذ پروانه کسب اقدام کنند.
رییس اداره امور اصناف و تشکل‌های صنفی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: پروانه کسب دارای سه مشخصه فرد درخواست کننده، مکان صنفی و رسته شغلی است و هر فرد صنفی موظف است در مکان مندرج در پروانه و با همان رسته شغلی فعالیت کند که در این زمینه ساماندهی خوبی تا کنون انجام شده‌است.
سالاری افزود: مدیریت اجرایی پسماندهای غیر صنعتی که در شهرها، روستا و حریم شهر تولید می‌شود به استناد ماده هفت دستورالعمل پسماند از وظایف شهرداری‌ها و دهیاری‌هاست، اما در فضای صنفی موضوع صدور مجوز با اتحادیه‌های مربوطه است.
وی اضافه کرد: افرادی که نسبت به خرید و فروش پسماند اقدام می‌کنند در رسته‌های تحت پوشش در اتحادیه‌ها ساماندهی می شوند و اتحادیه‌ها نیز در راستای وظایف قانونی خود واحدهای بدون پروانه را شناسایی و در جهت گرفتن اخذ پروانه هدایت می‌کنند.
رییس اداره امور اصناف و تشکل‌های صنفی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی گفت: چنانچه این واحدها برای اخذ پروانه اقدام نکنند اتحادیه مربوطه از طریق اتاق اصناف و پلیس اماکن نسبت به اعمال ماده ۲۷ قانون نظام صنفی و جلوگیری از فعالیت این واحدهای صنفی اقدام می کنند.
سالاری افزود: تغییرات مداوم مکان کارگاه‌ها و وسعت محدوده شهر از مشکلات این حوزه ‌است که ساماندهی را با مشکل مواجه می‌کند همچنین در حوزه ساماندهی صنوف، تمام دستگاه‌های اجرایی باید متناسب با وظایف خود عمل کنند و اخذ پروانه کسب از اتحادیه مانع نظارت این دستگاه ها بر صنوف نیست.

صدور ۲۵ اخطاریه برای کارگاه‌های بازیافت ضایعات پلاستیکی
رییس اداره امور اصناف و تشکل‌های صنفی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی از صدور ۲۵ مورد اخطاریه برای کارگاه‌های غیر مجاز بازیافت و آسیاب ضایعات پلاستیکی در سال گذشته خبر داد و افزود: پارسال در این رسته صنفی ۱۳ واحد غیرمجاز شناسایی و برای آنها پروانه کسب صادر و سه پروانه نیز در این حوزه باطل شد.
سالاری افزود: در بخش بازیافت مقوا و کاغذ نیز دو کارگاه غیرمجاز شناسایی شد که برای اخذ مجوز از طریق اتحادیه صنف چاپ اقدام کرده‌اند.
وی ادامه داد: در فضای کسب و کار وقتی فردی برای کسب مجوز معرفی می‌شود ابتدا گواهی عدم سوء پیشینه برایش اخذ می‌شود و پس از استعلام از دستگاه اجرایی ذی ربط، پروانه صادر می‌شود.
او اضافه کرد: کسب و کار قانونی و دارای مجوز کسب به راحتی می‌تواند از تسهیلات دولتی بهره‌مند شود لذا به جای غیر مجاز کار کردن باید برای گرفتن مجوز اقدام کرد.

ساماندهی نیازمند آموزش و همراهی همه دستگاه‌ها
معاون سیاسی، اجتماعی فرماندار مشهد نیز در خصوص ساماندهی کارگاه‌های غیر مجاز بازیافت پسماند در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: تعدادی از کارگاه‌های بازیافت زیر نظر سازمان پسماند فعالیت می‌کنند و قابل کنترل هستند.
احمد ریواده افزود: تعدادی از این کارگاه‌ها نیز غیرمجاز هستند که برای کنترل باید ابتدا این واحدها شناسایی و سازماندهی شوند.
وی تاکید کرد: تا موضوع ساماندهی انجام نشود و موضوع تفکیک زباله از مبداء توسعه نیابد با معضل زباله‌گردها و مراکز بازیافت غیرمجاز روبرو هستیم.
معاون سیاسی، اجتماعی فرماندار مشهد گفت: موضوع ساماندهی کارگاه‌های بازیافت زباله موضوعی بین‌دستگاهی است و باید با مشارکت همه افراد و دستگاه‌ها حل شود.
ریواده افزود: سیاست گذاری و هدف گذاری اول در این خصوص هم افزایی و مطالبه انجام وظیفه قانونی دستگاه هاست.
وی ادامه داد: ضرورت ساماندهی کارگاه‌های غیرمجاز بازیافت پسماند به عنوان اولویت در سال جاری در دستور کار کمیسیون‌های تخصصی است و طی مکاتبات با دادستانی تقضا کرده‌ایم موضوع زباله‌گردی جرم‌انگاری شود تا ساماندهی دستگاه های اجرایی به سرانجام برسد.
معاون سیاسی، اجتماعی فرماندار مشهد گفت: شوراهای اجتماعی محلات نیز به صورت مداوم مراکز خرید زباله و بازیافت پسماند که اصول بهداشتی را رعایت نمی‌کنند مهر و موم می‌کنند اما این مراکز چند قدم آن طرف‌تر فعال می‌شوند.
ریواده افزود: در کارگروه ساماندهی مشاغل مزاحم شهری فرمانداری مشهد موضوع ساماندهی پسماند و کارگاه‌های غیرمجاز در اولویت است و در این خصوص تصمیمات لازم اخذ خواهد شد و البته باید مکان‌های خاصی نیز برای فعالیت این کارگاه‌ها در خارج از شهر درنظر گرفته شود و امکان نظارت نیز بر آنها فراهم باشد.

ساماندهی کودکان کار در قالب طرح نجات
معاون فرماندار مشهد در خصوص فعالیت کودکان در مراکز بازیافت پسماند نیز گفت: زباله‌گردی شغل درآمدزایی است و حتی اقشار متوسط نیز این‌کار را انجام می‌دهند و مختص سن و جنس خاصی نیست.
ریواده افزود: در خصوص ساماندهی کودکان کار باید در قالب طرح نجات که در حاشیه شهر و در راستای کاهش آسیب‌های اجتماعی در حال اجراست موضوع به صورت ویژه بررسی شود و کمیته‌ای مرتبط با کودکان در این طرح دیده شود.
وی ادامه داد: نشست‌هایی نیز با مدیران آموزش و پرورش استان خراسان رضوی در این خصوص برگزار کرده‌ایم و مقرر شده ‌است افراد بازمانده از تحصیل با کمک آستان قدس رضوی، بسیج، سپاه و خیران جذب مراکز رسمی آموزشی شوند.
معاون سیاسی، اجتماعی فرماندار مشهد گفت: همچنین نهادهای مختلف از جمله ستاد ساماندهی حاشیه شهر نیز باید خانواده‌های نیازمند که کودکانشان مجبور به کار و فعالیت هستند را شناسایی کنند تا به کمک نهادهای مرتبط و خیران، دغدغه معیشتی‌شان پوشش داده ‌شود.
ریواده افزود: شناسایی کودکان کار دارای خانواده دچار آسیب اجتماعی، در دستور کار است و در قالب دفاتر تسهیلگری ۲۸ گانه شهر نیز باید بانک اطلاعاتی کودکان آسیب‌پذیر تهیه شود و تلاش می‌شود این کودکان متناسب با شرایط در مراکز آموزشی و فنی حرفه ای جذب شوند و آموزش‌های لازم را فرا گیرند.