بازخوانی «بهمن» در همدان

بله مادری در جستجوی فرزند دلبندش در دل ده ها متر برف است، برفی که چند داغ بر دل مادران این سرزمین نهاده، نخستین آن که در تاریخ ثبت شده، ریزش بهمن در سال ۶۸ است که منجر به مرگ «هادی ساعدی» و «صادق زمانی» در پشت قله کلاغ لان در همدان شد. آن روزها کوه های همدان شاهد چندین روز ریزش برف شدید همراه با سرمای شدید بود و کوهستان به شدت آماده ریزش بهمن بود چراکه به علت سرمای شدید برف ها خشک بوده و بهم نچسبیده بودند.

بهمن داغ بعدی را در سال ۷۵ باز هم در کلاغ لان همدان بر دلها گذاشت، سه نفر از کوهنوردان به نام های «حمید فرخی»، «تورج شیری» و «داود رضایی» هنگام عصر از طرف دوزخ دره به طرف پناهگاه کلاغ لان می روند که به علت بدی هوا و کمی دید از مسیر منحرف و درگیر بهمن می شوند.

در ادامه در سال ۸۰ یک گروه از کوهنوردان از پناهگاه کلاغ لان از مسیر کیوارستان به طرف گنجنامه سرازیر می شوند که به علت ریزش بهمن «محمود مختاری» جان خود را از دست می دهد.

چهارمین بهمن همدان را در سال ۹۰ در محل پیست اسکی تاریکدره تجربه کردیم. آن سال برف زیادی باریده و زمینه مساعدی برای ریزش بهمن فراهم شده بود. در یک روز با آفتابی شدن هوا در روز جمعه ۱۴ بهمن ماه و رفتن اسکی بازان برای اسکی و آماده کردن پیست اسکی یکی از بهمن های بالادست پیست اسکی ریزش می کند و یک مربی اسکی به نام «فؤاد آزادیان» و «اکبر سماوات» همراه با ماشین پیست کوب و یک اسکی باز به نام «فرهاد آقاجانی» به همراه همسرش «سمیه قهرمانی» در عمق زیاد بهمن مدفون می شوند و تلاش برای بیرون آوردن آنها چندین روز به طول می انجامد به طوریکه از سه دستگاه بیل مکانیکی برای برداشتن برف استفاده شده و بالاخره اجساد در عمق بیش از پنج متر یافت می شوند.

حادثه دیگری تقریباً همزمان با ریزش بهمن در پیست اسکی تاریک دره اتفاق می افتد. دو گروه ۱۶ نفری و هشت نفری از کوهنوردان اسدآباد قصد صعود به قله کرکس را داشتند که بر اثر ریزش بهمن ۷۰۰ متر به پایین پرتاب شدند، دو نفر از آنها بر اثر ضربات وارده زخمی شدند و دو نفر به نام های «سعید فریدونی» و «محمدرضا مطلبی» بر اثر شدت جراحات و احتمالاً خفگی زیر برف جان خود را از دست دادند.

رئیس هیئت کوهنوردی استان همدان در گفت‌وگو با ایسنا، درباره مناطق مستعد سقوط بهمن در همدان اظهار کرد: معمولاً جبهه شمالی کوهستان ها بهمن خیز است و همدان هم از این قاعده مستثنی نیست به طوریکه جبهه شمالی حتی رأس الوند مستعد هم مستعد ریزش بهمن است.

علیرضا گوهری با بیان اینکه بعضی از این مناطق در مسیر نرمال کوهنوری بوده و بعضی نیست، تصریح کرد: قبل از اینکه با بحث بهمن مواجه شویم تأکید بر این است که کوهنوردان و طبیعت گردان پیش از صعود آموزش ها و دوره های مدنظر را بگذرانند و ابتدا بهمن را بشناسند. در این زمینه چندین دوره آموزشی رسمی و غیررسمی بهمن شناسی، نجات در بهمن، شناسایی برف و یخ و ... را داریم که هر سال برگزار می کنیم. گذشته از این تشکیل بهمن بستگی به نوع بارش هم بستگی دارد.

وی با بیان اینکه امسال نوع بارش ها با توجه به اینکه برف خوبی نیامده، اگر برف سنگین بیاید، مستعد ریزش و خطرناک است، تأکید کرد: یکی از مواردی که باعث بهمن می شود، از بین بردن مراتع توسط عشایر و چرای بی رویه بوده و بعضی از کوهنوردنماها نیز هستند که گون ها را آتش می زنند و این موضوع یکی از دلایل ایجاد بهمن در شیب های مختلف است.

گوهری درباره تاریخچه ریزش بهمن در استان همدان بیان کرد: در همدان از اواخر دهه ۶۰ بحث بهمن جدی شد و کوهنوردان ما با بحث بهمن درگیر شدند و آن را شناختند. نخستین حادثه بهمن مربوط به سال ۶۸ است به طوریکه بهمن در مسیر کلاغ لان موجب مرگ دو کوهنورد شد، بعد از آن در سال ۷۵ در کلاغ لان سقوط بهمن مرگ سه نفر را رقم زد. سال ۹۰ هم در پیست اسکی سقوط بهمن ناشی از یک مدیریت غلط را داشتیم که متأسفانه چهار نفر را از دست دادیم.

وی افزود: بعد از این حوادث موضوع بهمن جدی شد و در راستای آگاه سازی کوهنوردان کلاس ها و کارگاه های آموزشی متعددی داشتیم به طوریکه بالای ۱۰۰ کارگاه و کلاس عملی و تئوری طی ۴-۵ سال اخیر برگزار کردیم و در حال حاضر شناخت در حوزه کوهنوردی کامل و خوب شده است.

رئیس هیئت کوهنوردی استان همدان درباره این موضوع که تنها راه جلوگیری از سقوط بهمن نصب بهمن‌شکن‌ها هستند که بعد از سقوط بهمن در سال ۹۰ این اتفاق در تاریک دره صورت گرفته است، توضیح داد: بهمن شکن هیچ تأثیری در جلوگیری از سقوط بهمن ندارد، در واقع چیزی به اسم بهمن شکن و بهمن گیر نداریم و در علم قدیم تصور غلطی بوده است. تنها چیز بحث آگاهی و اطلاع رسانی است که مناطق بهمن خیز در کوهپایه ها و مسیر مشخص شود متأسفانه در این زمینه ضعف داریم. اگر در مسیر گنجنامه بیلبوردی نصب شود و مناطق بهمن خیز مشخص باشد، خود تلنگری است.

وی در پایان با بیان اینکه خوشبختانه در مسیر صعود به قله الوند نقاط بهمن خیز نداریم، مطرح کرد: در منطقه تاریک دره، جاده تاریک دره، بعد از قله یخچال، قله کلاغ لان، قله قزل ارسلان، قله دائم برف و شیب های شمالی استان اکثراً بهمن خیز است.

به گزارش ایسنا و برگرفته از گزیده طرح درس نجات و بهمن شناسی، عموماً رانش بهمن به دو صورت در هنگام بارش و بعد از بارش شکل می گیردکه دارای انواع مختلفی چون بهمن برف تخته ای، بهمن برف پودری، بهمن برف پوسته ای و بهمن برف بهاره است. یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای مقابله با بهمن، دوری کردن از مکان‌هایی است که امکان ریزش بهمن در آن‌ها زیاد است. کوه‌های پر از برف با دامنه‌های شیب‌دار یکی از محل‌هایی است که وقوع بهمن بسیار محتمل است. به طور مشخص دامنه‌هایی با شیب ۳۵ تا ۴۰ درجه که مملو از برف هستند برای سقوط بهمن بسیار مستعدند.

برای مقابله با بهمن دهان خود را بپوشانید، نفس کشیدن اصل اول است. از هر روشی که در زمان وقوع بهمن به ذهنتان می‌آید برای نجات از بهمن کمک بگیرید. پا کوبیدن، لگد زدن، حرکتی شبیه شنای پروانه و هر کاری که شما را یک قدم به زنده ماندن نزدیک می‌کند. برخلاف باور عمومی که بر رها کردن کوله‌پشتی تأکید می‌کند، اگر یک کوله بر پشت خود دارید، بهتر است آن را نزد خود نگه دارید.

طبق آمار، ۱۵ دقیقه‌ی ابتدایی گرفتار شدن در بهمن، بهترین زمان نجات یافتن است. اگر این زمان به ۲۰ دقیقه برسد، احتمال زنده ماندن به ۳۰ درصد کاهش می‌یابد.

به لطف تکنولوژی، روش‌هایی برای افزایش احتمال زنده ماندن هنگام ریزش بهمن وجود دارد. استفاده از ترنسیور بهمن (avalanche beacon) بهترین ابزار برای مقابله با بهمن است. این وسیله به امدادگران کمک می‌کند تا شما را ردیابی کنند بنابراین بهتر است از آغاز فرآیند کوهنوردی این وسیله را به خود متصل کنید. ناگفته نماند که این ابزار، نباید شما را از رعایت نکات ایمنی هنگام کوهنوردی غافل کند.

انتهای پیام