مسجدی در تونس که گنج‌های قیمتی و ارزشمندی را در خود جای داده است

به گزارش خبرگزاری مهر، در شهر قیروان تونس چهره‌های سرشناس فراوانی به شهرت رسیدند که از آن جمله می‌توان به امام سحنون، ابن رشیق، الحصری، ابن شرف، اسد بن فرات و ابن الجزار اشاره کرد. ضمن اینکه آثار معماری فراوانی نیز در آن همچنان روی پا ایستاده است که شاهد این دستاورد تمدنی ریشه‌دار و شکوفایی شهر قیروان است.

از جالب‌ترین مظاهر معماری اسلامی، مسجد عقبه بن نافع بود است که بزرگترین مسجد در مغرب عربی تا اواخر قرن بیستم بود. اما در این زمان، مسجد الحسن الثانی در دار البیضاء ساخته شد. امروز، بنای این مسجد به ترمیم و مراقبت نیاز دارد تا صومعه آن سربلند و آوازه‌اش پرطنین باقی بماند.

در مسجد عقبه بن نافع در قیروان که مساحت آن به ۹۷۰۰ متر مربع می‌رسد، یک صومعه، چند گنبد و زینت‌هایی وجود دارد. تا این مسجد را به یک اثر معماری بی‌نظیر تبدیل سازد. به گفته کارشناسان حوزه میراث، مسجد قیروان، گنج‌های قیمتی و ارزشمندی را در خود جای داده است. منبر این مسجد که از چوب ساج ساخته شده است، قدیمی‌ترین منبر در جهان اسلام به شمار می‌رود. همچنین گنبد نفیس این مسجد نیز هنوز زیبایی‌ها و قطعات زینتی اصلی خود را حفظ کرده است.

با اینکه شکل خارجی مسجد، به دلیل دیوارهای ضخیم و مرتفعش آن را به یک قلعه بزرگ شبیه می‌سازد، باز هم این بنا مانند اتفاقی که برای صومعه مسجد عقبة بن نافع افتاد و ترک‌های عمیق و شکاف‌های خطرناک در آن ایجاد شد، از خطر شکاف و فرو ریختن در امان نماند… و همین امر، جامعه مدنی قیروان را به اعتراض به این وضعیت برای نجات مسجد وا داشت.
همچنین، کانون ملی میراث تونس، طی اعلامیه‌ای به دنبال جلب کمک‌های بین‌المللی برای ترمیم مسجد عقبة بن نافع و اطراف آن برآمد.

همانگونه که شهر قیروان به آثار تاریخی و چهره‌های سرشناس مؤثر در حوزه‌های مختلف شناخته شده است، فسقیه اغالبه نیز از جمله مهمترین عناصر زیبایی این شهر به شمار می‌رود که با معماری اسلامی ساخته شده است. این فسقیه، تنها برکه باقیمانده از میان ۱۵ برکه اطراف خود بود که ابو ابراهیم احمد بن الأغلب آن را ساخت، به طوری که آب، از منابع مختلف به آن می‌رسید، بخشی از آب از کوه شریشیره در فاصله ۳۶ کیلومتری جنوب قیروان به آن می‌رسید و امروزه، تنها ۴ پایه منحنی از پلی که روی این رودخانه ساخته شده بود، باقی مانده است. در وسط این فسقیه، یک صومعه قرار گرفته است که در بالای آن، گنبدی با درب‌های باز واقع شده است که به مجالس امیر و زمان‌های تفریح و گشت و گذار او اختصاص داشت.

درخواست کمک برای ترمیم مسجد عقبة بن نافع و حوض‌های اغالبه، در نوامبر ۲۰۲۰ انجام شده بود و پاکت‌های حاوی پیشنهادات دریافت شده در روز ۱۴ دسامبر ۲۰۲۰ باز شدند. در مرحله اولیه، پیش از انجام فرایند بررسی پایانی، ۶ دفتر مطالعاتی انتخاب شدند تا دفتر برنده این معامله از میان آنها انتخاب شود.

گفتنی است نام شهر قیروان، با گنج‌های تاریخی و باستانی که در دل خود دارد، توسط سازمان تربیتی، علوم و فرهنگ "‌یونسکو" در سال ۱۹۸۸ در لیست میراث جهانی گنجانده شده است. به همین دلیل است که امروز قیروان نیاز دارد تا این امتیاز و ثروت معماری بی‌نظیرش را حفظ کند.