علامه علوی بروجردی و 80 سال گره‌گشایی مردم کاشان

این عالم برجسته معروف به «آقا سید محمد باغ» از خانواده شرف و تقوا فرزند حاج سیدابراهیم بروجردی از تاجران کاشان و از ارادتمندان به ملامحمد نراقی، سال ۱۲۷۲ هجری قمری در دارالمومنین کاشان متولد شد و ۱۷ شوال ۱۳۶۲ هجری قمری در سن ۹۰ سالگی دعوت حق را لبیک گفت.

عضو هیات علمی دانشکده علوم انسانی دانشگاه کاشان روز شنبه به مناسبت سالروز وفات علامه علوی بروجردی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، بر محبوبیت بسیار زیاد این عالم فرزانه در بین مردم دارالمومنین کاشان تاکید کرد و گفت: مردم در آن برهه برای شفای بیماری و رفع گرفتاری‌هایشان اعتقاد قلبی و توجهی خاص به دعاهای شفابخش این سید جلیل‌القدر داشتند و همیشه با مراجعه به وی از محضرش تبرک می‌جستند.

عباسعلی فراهتی با اشاره به محاسن اخلاقی و تربیتی علامه علوی بروجردی به‌ویژه احترام فوق العاده‌ به مردم مراجعه کننده به وی افزود: حتی با ورود کودکی بر این عالم بزرگ به احترامش تمام قامت بلند می‌شد به‌طوریکه این حرکت ارزنده وی تاثیر تربیتی و روانی بسیار خوبی بر روی افراد داشت.

زهد، ساده‌زیستی، بذل و بخشش علامه به مردم

استاد دانشگاه کاشان، زهد، ساده زیستی، بذل و بخشش را از شاخص‌ترین ویژگی‌های آیت‌‍‌الله علوی بروجردی دانست و اظهار داشت: این عالم عظیم‌الشان با وجود اینکه از خانواده‌ای مرفّه، پدری بازرگان و دارای وضعیت مالی خوبی بود با ساده‌زیستی زندگی کرد و اموال خود را برای رفع مشکل و گرفتاری‌های مردم بذل و بخشش کرد.

وی با بیان اینکه علامه علوی تمامی اموال ملکی پدر و مادرش را به مستمندان در راه خدا بذل و بخشش می‌کرد، اضافه کرد: وی به‌دلیل تداوم همین بذل و بخشش‌ها هیچ وقت از کاشان بیرون نرفت و حتی برای سفر حج نیز مستطیع نشد.

به گفته فراهتی، محل زندگی آیت‌الله علوی بروجردی خانه باغی در محله سلطان امیر احمد کاشان داشت که همیشه به روی همگان باز و ملجا، یاور و حامی دلسوز مردم در مصائب و گرفتاری‌ها بود.

وی ادامه داد: علامه علوی بروجردی به خاطر جوّ خفقان رضاخانی تمام کارهایش اعم از اقامه نماز جماعت، مراجعه‌های مردمی، برگزاری کلاس درس و بحث خود را در این باغ انجام می‌داد و به همین دلیل در بین مردم عامه به «آسید محمد باغ» شهرت یافته بود.

بیش از ۸۰ سال رفع مشکل و گره‌گشایی از مردم

رییس اسبق دانشگاه پیام نور کاشان با بیان اینکه آیت‌الله علوی بروجردی بیش از ۸۰ سال با رفع مشکل و گره‌گشایی از گرفتاری‌های مردم کاشان در خدمت آنان بود افزود: این عالم کریم و برجسته کاشانی افزون بر سجایای اخلاقی دارای مقام قناعت و رضا بود به‌طوری‌که در زمان مرگ و تشییع پسرش هیچ ناراحتی و اندوهی از خود نشان نداد و راضی به رضای خدا بود.

فراهتی با یادآوری مقام کشف و شهود، کرامات روحانی و حالات معنوی آیت‌الله علوی بروجردی که سینه به سینه نقل شده است اضافه کرد: این عالم نامدار افزون بر مقام‌های بلند علمی و مرجعیت عامه در منطقه کاشان و حومه از محبوبیت فوق‌العاده‌ای در بین عام و خاص برخوردار و صاحب مقام کشف و شهود باطنی، کرامات روحانی و حالات معنوی بود.

وی ادامه داد: کشاورزی مقداری از محصول تره وبار خود را به رسم ادب و احترام و طلب دعای خیر از آیت‌الله علوی بروجردی نزد وی می‌آورد ایشان به آن کشاورز زحمتکش می‌گوید این یک هندوانه را از میان بارهایت بردار و ببر محصول خودت نیست که کشاورز می‌گوید چرا از مزرعه و باغچه خودم برایتان چیده‌ام، اما علامه می‌فرماید: این هنداونه از بوته مزرعه کناری وارد زمین تو شده و تصور می‌کنی مال خودت است این را ببر و به صاحبش تحویل بده.

محل تحصیل و استادان علامه

پژوهشگر تاریخ اسلام همچنین درباره تحصیل علم علامه علوی بروجردی از علوم نقلی تا عقلی خاطرنشان کرد: علامه به خاطر غنی بودن حوزه علمیه کاشان تمامی مدارج علمی خود از آغاز تا پایان مرجعیت را نزد علمای بزرگ این دیار از جمله خاندان نراقی در مدرسه امام خمینی (سلطانی سابق) و مدرسه گذر باباولی گذراند و بی نیاز از هجرت به حوزه علمیه نجف اشرف شد.

فراهتی همچنین در مورد غنی بودن حوزه علمیه کاشان و خاندان نراقی با اشاره به سخن استاد شهید مرتضی مطهری که با ورود نراقی‌ها به حوزه علمیه کاشان این شهرستان را به عنوان قطب علمی در جهان اسلام نام برده است، افزود: حاج ملامحمد نراقی(ره) فرزند آیت‌الله علامه ملا احمد نراقی(ره) و آیت‌الله ملا حبیب الله شریف کاشانی(ره) از اساتید برجسته علامه علوی در درس‌های مقدماتی تا مرجعیت بودند.

وی اظهار داشت: زمانی که آیت‌الله ملا حبیب الله شریف کاشانی (ره) وفات یافت ریاست روحانیت و مرجعیت تقلید کاشان و حوالی آن به علامه علوی واگذار شد و حتی بیشتر اکابر علمای شهرستان کاشان از محضر درس این عالم استفاده کردند.

فراهتی، احاطه کامل آیت‌الله علوی بروجردی به کتاب شفای ابوعلی سینا را به عنوان مدرس رسمی فلسفه مشاء در کاشان یادآورشد و افزود: این عالم فرهیخته بیش از ۵۰ بار کتاب شفا را تدریس کرد به‌طوری که از ایشان نقل شده که فرمود: «تدریس شفا برای من از تدریس کتاب سیوطی در شرح الفیه ابن مالک آسانتر است.»

متبحر در سرودن اشعار فارسی و عربی

وی، آیت‌الله علوی بروجردی را استادی کم نظیر در علوم نقلی مثل فقه، تفسیر، حدیث، رجال، درایه، کلام و در علوم عقلی مثل فلسفه، ریاضیات، حکمت، ریاضیات، جبر، ادبیات فارسی و عربی افزون بر علوم دینی عنوان کرد و گفت: وی در سرودن اشعار فارسی و عربی نیز تبحری به‌سزا داشت.

به گفته وی، آیت‌الله ملا حسین دربندی ملقب به افتخار الاسلام، آیت‌الله آقا سید محمد حسین رضوی کاشانی مدفون در بقعه چهل تن کاشان صاحب آثار ارزشمند و از مراجع تقلید عصر خود، آیت‌الله سید احمد مصطفوی(ره) پدر آیت‌الله سیدمحمدباقر مصطفوی(ره) از علمای معاصر جزو شاگردان آیت‌الله علوی بروجردی هستند و از نام سایر شاگردانش اطلاعات چندانی در دسترس نیست.

تالیفات و تصنیفات گران سنگ

این مصنف، مولف، محقق و مترجم کاشانی بیش از ۳۰ کتاب در موضوعات مختلف علمی با تاکید بر تسلط ویژه آیت‌الله علوی بروجردی در ادبیات عرب گفت: حاشیه‌ای بر مکاسب شیخ انصاری، حاشیه‌ای بر ریاض المسائل، حاشیه‌ای بر کفایة الاصول، رسالة وسیلة الاخوان ملا حبیب اله شریف، رسالة ذخیرة العباد آخوند خراسانی و الفیه در دانش نحو» که در مقایسه با الفیه ابن مالک دارای فصاحت و بلاغت بیشتری بوده است برخی تالیفات بسیار ارزشمند به جای مانده از وی است.

سرودن هزار بیت شعر در خصوص دانش نحو

فراهتی کتاب الفیه در فقه، اصول، ادبیات عرب، علم معانی( بیان و بدیع) و منظومه‌ای در فقه شامل پنج هزار بیت را از دیگر آثار ارزشمند علامه علوی خاطرنشان کرد و گفت: یکهزار بیت شعر به زبان عربی در خصوص دانش نحو که در نوع خود بی نظیر است، مراثی العاشوریة در خصوص مصائب سید و سالار شهیدان امام حسین(ع) به زبان عربی، رساله عملیه و منظومه ای در مادّه تاریخ وفات بزرگان به زبان فارسی از دیگر آثار برجای مانده از آیت‌الله علوی بروجردی است.

وی با تاکید بر اهمیت تالیف ماده تاریخ رجالی نزد تاریخ شناسان گفت: از طریق این مادّه تاریخ‌ها در بیان زمان وفات بزرگان به‌صورت حروف ابجد با زبان شعر تاریخ زندگی بسیاری از علما شناسایی می‌شود.

آیت‌الله علوی بروجردی علوی پس از ۹۰ سال زندگانی سرانجام در ۲۴ مهرماه سال ۱۳۲۲ هجری شمسی مطابق با ۱۷ شوال سال ۱۳۶۲ هجری قمری وفات یافت که پس از تشییع باشکوهی آیت‌الله سید محمدحسین رضوی کاشانی بر جنازه‌اش نماز گذارد و پیکرش در مقبره حاج حسین توکل در آرامستان فیض کاشان در جوار مقبره عالم ربانی زنده یاد ملامحسن فیض کاشانی به خاک سپرده شد.

یکی از خیابان‌های محله سلطان میر احمد کاشان از محله‌ها و بافت قدیم این شهرستان به علت آن که خانه این مرجع بزرگ و برجسته معاصر کاشان در آن قرار داشته به نام وی به اسم خیابان «علامه علوی» نام نهاده شده است.