گرسنگی مضاعف نوزادان محروم از شیر مادر در بویراحمد

به گزارش ایرنا در روزهای گذشته برخی خانواده ها اعلام کردند که به رغم اینکه کالا برگ یا حواله شیر خشک یارانه ای دارند اما پس از مراجعه به داروخانه ها دست خالی برگشته اند.

مریم سعیدی که نوزادی ۶ ماهه دارد گفت: تیر و مرداد ماه سهمیه شیرخشک فرزندم را دریافت نکرده ایم چون در داروخانه ها شیرخشک ‌یارانه ای پیدا نمی شود.

وی اضافه کرد:به دلیل بیماری خودم، فرزندم فقط شیرخشک تغذیه می کند که تامین هزینه شیر خشک برای خانواده ما بسیار سخت است و از اینکه مجبور می شوم ساعتها باقیمانده شیر خشک آماده را نگهداری کنم و بعد دوباره آن را به فرزندم بدهم خیلی ناراحتم.

سعیدی ادامه داد:فرزندم به طور میانگین هر چهار روز یک قوطی(پاکت) شیر مصرف می کند و تا زمانی که شیرخشک یارانه ای وجود داشت دست کم از برخی هزینه ها خیالمان آسوده بود اما حالا فشار زیادی به خانواده ما وارد می شود.

زندگی کارگری و شیرخشک

احمد صابری که فرزند ۱۱ ماهه ای دارد نیز گفت: معده پسرم به شیرخشک های یارانه ای عادت کرده و سازگار شده بود و از روزی که ناچار به تغییر شیرخشکش شده ایم مشکل پیدا کرده است.

وی افزود: میزان شیر خشک مصرفی پسرم هر هفته یک قوطی است که با احتساب هزینه پوشک و سایر هزینه ها به طور میانگین هفته ای ۲۵۰ هزارتومان می شود که برای یک کارگر تامین این هزینه سخت است.

وی ادامه داد: در روزهای گذشته مجبور شدیم از یکی از عطاری های شهر یاسوج، شیر خشک یارانه ای را به بیست برابر قیمت داروخانه ای آن خریداری کنیم که متاسفانه با اینکه تاریخ مصرف آن مشکلی نداشت اما شیرخشک فاسد شده بود.

نبود شیر خشک در داروخانه ها

برای پیگیری موضوع به سراغ چهار داروخانه در چهار نقطه شهر یاسوج رفتیم.متصدی داروخانه دکتر پناهی در میدان انقلاب اعلام کرد که مدتی است شیرخشک یارانه ای تحویل این داروخانه نشده است.

داروخانه دکتر حمید زاده در بلوار قرنی نیز اعلام کرد یک یا دو ماه از اخرین باری که شیر خشک یارانه ای دریافت کرده ایم می‌گذرد.

داروخانه امام جعفر صادق هم عنوان کرد که شیرخشک یارانه ای ندارند و مشکل را عدم ارسال سهمیه برای داروخانه عنوان کرد.

در حین بازدید از داروخانه ها نیز مادری که قصد داشت برای دوقلو های خود شیرخشک تهیه کند و دست خالی برگشته بود به خبرنگار ایرنا گفت یکی از دوقلوهایم به شیرگاو حساسیت دارد که شیر مخصوص کودکان حساس هم به سختی پیدا می شود.

زهره محمدی ادامه داد: برای پیدا کردن شیر مخصوص باید داروخانه های زیادی را سر بزنم که معلوم هم نیست که این شیر را داشته باشند.

تا آخر هفته شیرخشک می آید

برای پیگیری موضوع با معاونت غذا و دارو تماس گرفتیم که ما را به بخش تامین شیرخشک های یارانه ای ارجاع دادند.

خانم دکتر حسینی مسئول بخش شیرخشک های یارانه ای با تایید کمبود شیرخشک یارانه ای در بازار گفت: شیرخشک مورد نیاز شهرستانهای، بویراحمد دنا و مارگون در شرکت البرز شیراز تامین می شود که متاسفانه مدتی است در تامین سهمیه استان مشکلاتی داشته است اما با پیگیریهای انجام شده در پایان همین هفته ۶۰۰ پاکت بین داروخانه های استان توزیع می شود.

وی ادامه داد: سهمیه مورد نیاز شهرستانهای گرمسیری استان از طریق شرکت البرز اهواز تامین می شود.

حسینی افزود: یکی از مشکلات استان در زمینه تامین شیر خشک یارانه ای این است که داروخانه ها انبار برای نگهداری شیرخشک ندارند و همین هم باعث می شود تعداد محدودی شیرخشک به داروخانه ها تحویل داده شود.

اما سوال اینجاست که تعداد ۶۰۰ پاکت شیرخشک که بعد از یک ماه قرار است در داروخانه ها توزیع شود چقدر از نیاز کودکان محروم از شیر مادر را برطرف می کند.

کمبود همچنان پابرجاست

برای پاسخ به این سوال نیاز به تعداد نوزادان شیرخوار خصوصا نوزادان محروم از شیر مادر داریم که خانم شجاعی کارشناس آمار معاونت بهداشتی به خبرنگار ایرنا گفت ارایه این آمار نیاز نامه نگاری خبرگزاری و دستور و اجازه کتبی معاون بهداشت و مسئولان دانشگاه دارد. با این حال وی گفت تاکنون گزارشی مبنی بر کمبود شیر یارانه ای از داروخانه ها نداشته ایم.

از آنجایی که موضوع شیر خشک موضوعی حیاتی برای نوزادان خصوصا در کهگیلویه و بویراحمد است پس پیش از ورود به پروسه نامه نگاریهایی که اغلب هم به سرانجام نمی رسد به سراغ آمارهای سال گذشته می رویم.

طبق اعلام امام بخش قائدی، معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی یاسوج در شهریور سال ۹۹ تعداد کودکان محروم از شیر مادر در بخش شهری کهگیلویه و بویراحمد ۵۳۰ نفر بود. فرض را بر این می گذاریم که در یک سال گذشته تعداد این نوزادان افزایشی نداشته باشد و به همان تعداد که سن یک سالگی را گذرانده اند نوزاد جدید جایگزین شده باشد به محاسبه میزان شیر مورد نیاز در استان و شهرستان بویراحمد می پردازیم.

نحوه ارایه شیر خشک یارانه ای اینگونه است که پس از تشکیل و بررسی پرونده نوزادانی شیر خشکی در کمیسیون پزشکی ، در صورت موجه بودن دلایل محرومیت از شیر مادر ، سه ماه اول ماهانه ۸ پاکت، سه ماه دوم ماهانه ۶ پاکت، سه ماه سوم ماهانه ۴ پاکت و سه ماه چهارم ماهانه ۳ پاکت شیر به این نوزادان تعلق می گیرد.

که به طور میانگین سهم هر کودک در طول یک سالی که از شیرخشک یارانه ای استفاده می کند ۵ پاکت شیرخشک در ماه می شود. بر همین اساس با فرض اینکه نوزادانی که در بهزیستی ها و یا مراکز حمایتی هستند و سهمیه آنها از طریق معاونت غذا و دارو تامین می شود را نیز به حساب نیاوریم ماهانه فقط برای آنهایی که بن کارت در دست دارند باید ماهانه و به صورت مستمرحدود ۲۷۰۰ پاکت شیر در داروخانه های استان توزیع شود. و اگر آنگونه که گفته می شود این مشکل فقط مختص شهرهای سردسیری استان باشد یعنی فقط نیاز شهرستانهای بویراحمد دنا و مارگون که بیش از نیمی از جمعیت استان را در خود دارند، ماهانه بیش از یک هزار و ۳۵۰ پاکت می شود که این بدان معناست که ۶۰۰ پاکتی که توزیع می شود حتی نیاز کمتر از نیمی از جمعیت شیرخواران شهرستان را برطرف می کند.

محرومیت پنهان

ضمن آنکه نباید فراموش کرد بخش از زیادی از شیرخواران در استان کهگیلویه و بویراحمد اگر چه از شیر مادر تغذیه می کنند اما به دلیل شرایط سخت خانواده ها و بیش از هر چیز تغذیه نامناسب مادران در نوعی محرومیت پنهان به سر می برند.

محرومیتی که تا بزرگسالی همراه آنان است و گاهی در آمارهای کشوری به آن اشاره می شود که اغلب هم با واکنش مسئولان استانی روبرو می شود.گزارش سال ۹۵مدیر کل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت و درمان یکی از این آمارها بود.

زهرا عبداللهی، گفته بود مطالعات و بررسی ها نشان می دهد "کمبود ریزمغذی ها، آهن، انواع ویتامین به ویژه در کودکان دو تا پنج سال، دانش آموزان و زنان باردار کهگیلویه و بویراحمد و چهار استان دیگر رو به افزایش است و این استانها با سو تغذیه و نا امنی غذایی مواجه هستند."

وی گفته بود: شاخص کشوری کوتاه قدی شش درصد است، اما ، در کهگیلویه و بویراحمد دو برایر یعنی حدود ۱۲ درصد است.
همچنین طبق گزارش مرکز پژوهشهای مجلس در سال ۹۵ بخشهایی از کهگیلویه و بویراحمد دچار فقر مطلق غذایی است و این بدان معناست که میزان کالری مصرفی و یا هزینه خوراکی در سبد خانوار، در میان ۶۵ درصد افراد در کهگیلویه وبویراحمد کمتر از ۲۱۰۰ کالری است . اگر به این آمار گزارش سال ۹۷ مرکز آمار ایران را نیز اضافه کنیم که به استناد آن سرانه مصرف شیر در کهگیلویه و بویراحمد از تمامی استان های کشور پایین تر است آنگاه اهمیت تامین شیر خشک و توجه به سلامت غذایی نوزادان و شیرخوران و کودکان زیر دو سال چندین برابر می شود.

اهمیت دوران شیرخوارگی

از آنجایی که اغلب خانواده هایی که شیرخشک یارانه ای دریافت می کنند سطح مالی متوسط رو به پایینی دارند و اغلب به دلیل بیماری مادر و یا مشکلاتی مجبور به تغذیه فرزند خود با شیر خشک هستند در نتیجه هر گونه اختلال در تامین شیر خشک یارانه ای تاثیر مستقیمی روی سلامت و امنیت غذایی نوزادان زیر یک سال محروم از شیر مادر دارد و البته روی آینده این کودکان هم تاثیر خواهد گذاشت.

با فرض اینکه خانواده ها بخواهند خود همه هزینه ها را به عهده بگیرند معمولی ترین و دم دست ترین شیر خشک های موجود در بازار از ۳۸ تا ۴۵ هزارتومان قیمت دارد که کودکانی که با شیر خشک تغذیه می کنند هفته ای دو قوطی نیاز دارند.همین کودکان هفته ای دو بسته پوشک هم نیاز دارند که معمولی ترین و متداول ترین پوشک های موجود در بازار ۴۵ تا ۵۰ هزار تومان قیمت دارند.و این بدان معناست که پوشک و شیر خشک به عنوان اولین و ابتدایی ترین نیاز یک نوزاد زیر یک سال برای خانواده حدود ۲۰۰ هزار تومان در هفته و ۸۰۰ هزار تومان در ماه هزینه دارد. اگرسایر هزینه های ممکن و متعارف مانند پوشاک، درمان و سلامت،بازی و در خانم های کارمند مهدکودک و غیره هم اضافه شود رقمی می شود که گاه به تنهایی با یک حقوق کارگری برابری می کند.

شاید تعداد نوزادان شیرخوار به نظر ناچیز بیاید با این حال از آنجایی که جمعیت ایران رو به کهنسالی می رود و سیاست های کلان کشور بر افزایش زاد و ولد است لازم است نظام بهداشت و درمان روی تغذیه و سلامت تک تک نوزادانی که متولد می شوند و همچنین حمایت از مادران برنامه ریزی داشته باشد.

دوراهی مادر و نوزاد

از سویی وقتی هزینه های نوزاد بالا باشد خانواده ها بر سر دو راهی چشم پوشی از بخشی از نیازهای خود و یا نوزاد قرار می گیرند که هر کدام هم اتفاق بیفتد باز هم اثرات سوئی هم بر خانواده و هم بر نوزاد به جای می گذارد نمونه آن مادری است که می گوید در روزهای کمبود شیرخشک ناچار دوغ در بطری دوقلوهایم می ریزم تا بتوانم شکم آنها را سیر کنم.

قیمت هر پاکت شیرخشک یارانه ای در داروخانه ها یک هزار و ۸۰۰ تومان است که ممکن است برخی کودکان با ان سازگاری نداشته باشند و و این خانواده ها شیرخشک را به عطاری و دکه ها به قیمت ۱۵ هزارتومان می فروشند و خانواده هایی که کودکشان بیش از سهمیه اختصاصی مصرف می کنند آن را با قیمت ۲۲ تا ۳۰ هزارتومان از دکه و عطاریها خریداری می کنند.

در پایان باید گفت موضوع شیر خشک و شیرهای خاص در چند معاونت دانشگاه علوم پزشکی دنبال می شود و هر کدام فقط بخشی از مسئولیت را به عهده دارند و هیچ کدام آمار تجمیعی ندارد و تا لحظه تنظیم این گزارش به جز کارشناس معاونت غذا و دارو هیچ کدام اطلاعی از کمبود شیرخشک در بازار نداشتند. شاید لازم باشد مانند بسیاری از استانها سامانه ای برای توزیع شیر خشک تعریف شود تا هم بتوان تعداد شیرخواران و شیر موزد نیاز آنها را سنجید و هر گونه کمبود در بازار بلافاصله مشخص شود و این چند متولی و شبکه توزیع سنتی باعث انحراف در مسیر توزیع شیر یارانه ای نشود.