بررسی اتفاقِ داستان در انجمن ادبی کانون دامغان

به گزارش روابط‌عمومی اداره‌کل کانون استان سمنان، چهارمین ‌جلسه‌ی اعضای انجمن نویسندگان نوجوان «لبخند انار» کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دامغان، پنج‌شنبه ۲۰ آبان ۱۴۰۰ با دعوت از حسین قربانزاده، نویسنده، منتقد ادبی و مربی مراکز فرهنگی‌هنری کانون تبریز، برگزار و درخصوص «اتفاق در داستان»، گفت‌وگو شد.

قربانزاده در ابتدای سخنانش ضمن ابراز خرسندی از حضور در جمع مجازی اعضا و مربیان انجمن نویسندگان نوجوان «لبخند انار» در نقد اثر یکی از اعضای این انجمن پیشنهاد داد تا از محیط پیرامون خود، تجربه‌ی زیسته‌ی خود و دغدغه‌هایی که در اطراف‌شان وجود دارد، بنویسند.

مستقیم‌گویی به داستان لطمه می‌زند

مهمان انجمن نویسندگان لبخند انار دامغان در بخش دیگری از سخنانش گفت: آغاز داستان برای یک داستان کوتاه و رمان، دارای ارزش است و اهمیت خاصی دارد.

وی در ادامه افزود: آغاز با دیالوگ یکی از روش‌های شروع داستان است که گاهی مناسب است و با ترفندی که نویسنده می‌نواند به‌کار گیرد ممکن است با دیالوگ خیلی هم خوب باشد پس بهتر است اولِ داستان به نوعی نخ داستان را به‌کار بگیریم تا مخاطبِ ما آن را در دست بگیرد و تا پایانِ داستان پیش رود که همان خطِ سیرِ داستانی را تشکیل می‌دهد.

قربانزاده تأکید کرد: در داستان، غیر مستقیم و پوشیده‌گویی مهم است و مستقیم‌گویی به داستان لطمه می‌زند.

وی هم‌چنین با بیان این‌که شخصیت‌پردازی عنصر مهمی در داستان‌نویسی است، یادآور شد: شخصیت‌ها در داستان بایست فعال و پر رنگ بوده و نویسنده اتفاقاتی برای داستانش بسازد تا شخصیت‌ها با آن درگیر شوند.

نویسنده، نبایست اطلاعات را از مخاطب مخفی کند

قربانزاده در نقد اثر عضو دیگر این انجمن اظهار داشت: داستان برای این است که تلنگر بزند؛ یعنی به مخاطب، نشانه‌ها و ضربه‌ای بزند. داستان‌نویس پزشک یا مصلح اجتماعی نیست که راه‌حل بدهد و نسخه بپیچد؛ بلکه فقط و فقط مشکل را نشان می‌دهد و درد جامعه را کشف می‌کند و درمانی برای آن بلد نیست، به بیانی دیگر، نویسنده به‌مانند پزشک عمومی است که تنها درد را تشخیص می‌دهد؛ اما درمان آن درد را به پزشک متخصص می‌سپارد.

وی خاطرنشان کرد: عنوان داستان، عنصر مهم در داستان‌نویسی است و در فراداستان، عنوان خودش نیمی از داستان است و بحث در مورد فراداستان، نیاز به پیش‌آگاهی و مطالعه دارد.

مهمان انجمن نویسندگان لبخند انار دامغان با تأکید بر این‌که با شنیدن، مرور کردن و یادآوری کردن است که یاد می‌گیریم، گفت: تعلیق جایگاه ارزشمندی در داستان دارد و داستان‌هایی که تعلیق مناسب دارند خیلی ارزشمند است و ما بایست داستان را طوری بنویسیم که مخاطب را جذب کند.

وی در ادامه افزود: نویسنده حق ندارد و نبایست مخاطب خود را فریب دهد؛ یعنی اخلاقی، حرفه‌ای و خوب هم نیست که نویسنده، اطلاعات را از مخاطب مخفی کند؛ بلکه بایست خیلی حرفه‌ای و خلاقانه، به‌تدریج و بنا به نیاز داستان، اطلاعات را به مخاطب بدهد.

تحوّل شخصیت در داستان کوتاه وجود ندارد

قربانزاده درخصوص نماد و نشانه در داستان گفت: وقتی که در داستانی، نماد و نشانه را کشف می‌کنیم؛ یعنی نویسنده، آگاهانه، بعضی نمادها و نشانه‌ها را به مخاطب خود می‌دهد تا بعد از خواندن، آن‌ها را کشف ‌کند و احساس لذت در مخاطب ایجاد شود.

وی یادآور شد: در داستان کوتاه، فرصتی برای تغییر و تحوّل شخصیت نداریم و خیلی‌کم داستان‌هایی هستند که شخصیت در آن، دچار تغییر می‌شود و ظرفیت چندانی برای تحول شخصیت در داستان کوتاه وجود ندارد؛ اما در رمان، انتظار چنین تغییری را داریم.

قربانزاده درخصوص کارکرد دیالوگ یادآور شد: دیالوگ بایست داستان را پیش ببرد و یک حجم سنگینی از داستان بر روی دیالوگ باشد.

مهمان انجمن نویسندگان لبخند انار دامغان در پایان سخنانش به اعضا پیشنهاد داد تا درباره‌ی آغاز داستان، وسواس داشته باشند، بارها و بارها و بارها آغاز داستان را بنویسند، حذف کنند و دوباره از نو بنویسند و باور کنند که این کار، ارزشش را دارد و به سادگی از یک آغاز، راضی نباشند و چندین‌آغاز را بنویسند و بهترین آغاز را انتخاب کنند.