مکتب بازگشت ادبی چه هدفی داشت؟

سهم‌الدین خزائی در گفت‌وگو با ایسنا، خاطرنشان کرد: دوره‌ی بازگشت ادبی دوره‌­ای است که از ۱۲۰۰ تا ۱۳۰۰ هجری را در بر می­‌گیرد. مکتب بازگشت ادبی سعی داشت تا کلام منظوم ایران را از زیر سیطره‌­ی سبک هندی رهایی بخشیده و سبک خراسانی را احیا کند.

وی خاطرنشان کرد: وقار شیرازی، پسر وصال شیرازی، در دوره‌­ی بازگشت ادبی و سده‌ی سیزدهم هجری می‌­زیست. آثار بسیاری از وی برجای مانده که هرکدام دارای ویژگی­‌های خاص خود هستند.

خزائی با بیان اینکه از میان آثار وقار کتاب "تاریخ سلاطین عجم" جایگاه ویژه‌­ای دارد، تصریح کرد: این جایگاه ویژه به دلیل هماهنگی و هم­گامی این اثر با موج ادبی زمانه­‌ی نویسنده است. نویسندگان و شاعران این دوره بازگشتی به دوران ادبی پیش از خود داشته و سعی می‌­کردند آثاری خلق کنند که از نظر ادبی و تاریخی بر اساس الگوهای پیشین باشند.

این دکترای تاریخ گفت: این کتاب نه یک تاریخ عمومی و نه یک تاریخ سلسله‌­ای است. این اثر فقط به تاریخ ایران در دوره‌­ی باستان اختصاص داده شده است. وی در این اثر شاهنامه‌­ی فردوسی را الگوی کار خود قرار داده و در کنار آن مطالب را از منابعی مانند روضه‌­الصفای میرخواند و شارستان بهرام بن فرهاد گرفته است. وی مطالب خودش را به صورت ترکیبی از کتاب­‌های مذکور گرفته، گاهی نظر خود را اعلام کرده و گاهی نیز با گفته­ی الگویش مخالفت کرده است.

وی افزود: عنصر شاخص در این کتاب اشعاری است که در ضمن متن آمده است. وقار تحت تأثیر اوضاع علمی و فرهنگی زمانه از نثری ساده و روان بهره گرفته و سعی کرده در اثر خود به بخشی از نیازها و تمایلات زمانه توجه کند. نیاز زمانه در این دوره توجه به تاریخ باستانی ایران بوده است.

خزائی یادآور شد: در زمینه‌­ی بررسی نسخه‌­های خطی تاریخ سلاطین عجم آثار زیادی نوشته نشده، مگر یک مقاله با عنوان «جستاری در نسخه خطی روزمه خسروان پارسی» (سلیمان‌­زاده، ۱۳۸۹: ۲۲-۴۱) که در آن بخش کیانیان نسخه خطی موجود در کتابخانه دانشگاه تهران مورد بررسی قرار گرفته است.

وی گفت: از آنجا که نسخه‌­های خطی در کتابخانه­‌ها و مکان‌­های مختلف قرار دارند و هرکدام از نسخه‌­ها نیز دارای ویژگی­‌ها و شرایط خاص خود هستند، معرفی کردن هر کدام از نسخه­‌های خطی با شرایط و ویژگی­‌های ویژه‌­ی خود می­‌تواند در امر پژوهش مفید فایده واقع شده و ضرورت پیدا کند.

انتهای پیام