با «تئاتر و اجرای مدرن در آسیا» آشنا شوید

به گزارش خبرنگار مهر، مجید سرسنگی مدرس و مترجم تئاتر ایران که پیش از این علاوه بر تألیف‌های متعددی در حوزه تئاتر، آثار مرجعی همچون «اشکال کلاسیک تئاتر در آسیا»، «تئاتر مدرن در نظریه و علم» و «مدیریت تئاتر؛ تولید و مدیریت هنرهای اجرایی» را هم ترجمه کرده است.

وی به عنوان دانشیار گروه آموزشی هنرهای نمایشی دانشگاه تهران در جدیدترین تجربه خود در زمینه ترجمه آثار مرجع تئاتری، کتاب «تئاتر و اجرای مدرن در آسیا؛ ۱۹۰۰ تا ۲۰۰۰» نوشته کوین جی.وتمور، سیوآن لیو و ارین بی. می را ترجمه کرده است.

کتاب «تئاتر و اجرای مدرن در آسیا؛ ۱۹۰۰ تا ۲۰۰۰» توسط انتشارات دانشگاه تهران منتشر شده است.

مجید سرسنگی در بخشی از مقدمه کتاب چنین نوشته است:

«پیش از این و به مناسبت انتشار کتاب‌هایی دیگر در زمینه تئاتر شرق (آسیا)، به این نکته اشاره کرده‌ام که متأسفانه دانش ما از آنچه در تئاتر، اجرا و نمایشنامه‌نویسی مدرن کشورهای شرقی می‌گذرد، بسیار اندک و نیز ناقص است. هر چند در سال‌های اخیر، به مدد برخی از مؤلفان و مترجمان، کتاب‌ها و مقالاتی ارزنده در این حوزه تألیف یا ترجمه شده است؛ اما همچنان کمبود منابع معتبر، خصوصاً برای تدریس در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، دغدغه‌ای جدی است که باید به آن توجه شود و برای رفع آن، تلاش گردد. کتاب حاضر، با عنوان تئاتر و اجرای مدرن در آسیا (۱۹۰۰-۲۰۰۰)، از جمله کتاب‌های ارزشمند و عالمانه‌ای است که در سال‌های اخیر در خصوص تئاتر آسیا تألیف شده است. پوشش دادن تاریخ یکصد ساله تئاتر در کشورهایی چون ژاپن، چین، هند، کره و نیز منطقه جنوب شرق آسیا، این کتاب را به منبعی قابل اتکا برای محققان و علاقه‌مندان به تئاتر مدرن و معاصر آسیا تبدیل کرده است.

یکی از ویژگی‌های این کتاب، توجه و تأکید بر نمایشنامه و نمایشنامه‌نویسی در حوزه‌های جغرافیایی و فرهنگی یاد شده است. این موضوع، در کنار پرداختن به جریانات، گونه‌ها، تولیدات تئاتری و نیز کارگردانان، بازیگران و تئاترهای معروف کشورهای مورد نظر، مجموعه نفیسی را از عناصر تئاتر آسیا، در معرض دید قرار می‌دهد؛ به عبارت دیگر، این کتاب، در کنار پرداختن به جزئیات تولیدات نمایشی (از متن تا اجرا)، یک تصویر کلی را از تئاتر مدرن، در تعدادی از مهم‌ترین کشورهای آسیایی، به دست خواننده خود می‌دهد. تعداد قابل توجهی از نمایشنامه‌ها و نمایشنامه‌نویسان معاصر مطرح در آسیا که خوشبختانه برخی از آن‌ها هنوز هم در حال فعالیت هنری هستند، در این کتاب معرفی شده‌اند. بیان کردن طرح داستانی و تحلیل نمایشنامه‌های مهم معاصر آسیایی، برای خواننده این کتاب قطعاً الهام‌بخش خواهد بود و شاید کارگردانان تئاتر ما را نیز به اجرای این نمایشنامه‌ها-امری که در دهه‌های اخیر، کمتر شاهد آن بوده‌ایم-ترغیب کند.

سرانجام، افسوس که هنوز تئاتر ما، خصوصاً تئاتر معاصر، برای محققان برجسته غیر ایرانی، آن چنان که باید، معرفی نشده و در کتاب‌هایی که در خصوص تئاتر شرق یا تئاتر آسیا نوشته می‌شود، معمولاً نشانی از «تئاتر ایران» به چشم نمی‌خورد. من این نقیصه را از یک سو به دانشگاه‌ها و محققان ایرانی تئاتر که باید انجام پژوهش‌هایی در اندازه‌های بین‌المللی را در دستور کار خود قرار دهند، نسبت می‌دهم و از سوی دیگر، معتقدم که دستگاه‌ها و محققان ایرانی تئاتر که باید انجام پژوهش‌هایی در اندازه‌های بین‌المللی، تاکنون برنامه مدونی برای شناساندن هنر معاصر ایران به دیگر کشورهای جهان نداشته‌اند؛ نکته‌ای که بر اساس اطلاعات و تجارب من، لز سوی سازمان‌های مربوط، در بسیاری از کشورها به طور جدی دنبال می‌شود.

در خلال ترجمه متن این کتاب، متوجه شدم در متن به نام‌ها و اصطلاحاتی اشاره شده است هک شاید برای خواننده ایرانی چندان آشنا نباشد؛ لذا تصمیم گرفتم توضیحاتی اضافه بر متن را در پانویس بیاورم تا موجب شناخت بیشتر مخاطب از هنرمندان، جریانات، مکان‌ها و شخصیت‌های تأثیرگذار در تئاتر مدرن آسیا شود. تصور می‌کنم این کار باعث شده است تا یک دایرة‌المعارف کوچک از اطلاعات مرتبط با تئاتر آسیا در کشورهای مورد اشاره کتاب، پدید آید. حرف «م» در انتهای هر مطلب از این دست، نشانگر اضافات مترجم است.

لازم به یادآوری است که مطالب مندرج در این کتاب، تناسب بسیاری با برخی از واحدهای درسی دانشگاهی، در حوزه تئاتر و ادبیات نمایشی دارد. این کتاب، به ویژه می‌تواند برای تدریس دروسی چون «ادبیات نمایشی شرق» و «تئاتر شرق» مورد استفاده قرار گیرد.»