آیا مازندران همیشه معتدل بوده است؟

همایون خوشروان در گفت و گو با ایسنا ضمن اشاره به تحقیقی که اخیرا در خصوص آسیب پذیری جنگلهای هیرکانی مازندران و استانهای شمالی کشور انجام داده است، اظهار کرد: در طول دوره کواترنری یعنی در دوران چهارم زمین شناسی، شرایط اقلیمی در استانهای شمالی کشور خصوصا در مازندران به گونه ای نبود که از یک آب و هوای معتدل و بارندگی مناسب برخوردار باشد، بلکه در این دوران با توجه به فازهای یخچالی و بین یخچالی که در سراسر دنیا فعالیت داشته بارها اقلیم منطقه دستخوش تغییر شده است و دوره های نوسانی گرم، تسلط کامل روی استان مازندران و سایر استانهای شمالی پیدا کرده است.

وی به نمونه برداری انجام شده از رسوبات تپه ماهورها در بخش جنوبی روستای خوشرودپی و یافتن دو نوع رسوب عمده در منطقه اشاره کرد و افزود: رسوبات نسبتا قهوه ای روشن تا سفید که حاوی عناصر کربناته و متشکل از دانه های ماسه، سیلت و مقدار کمی رس هستند که اصطلاحا ماسه های سیلت یا رسی نامیده می شوند و رسوباتی که به رنگ قهوه ای تیره و مملو از رس و سیلت اند که اصطلاحا به آن ها رس سیلتی ماسه ای اطلاق می شود که این رسوبات مربوط به مناطق خشک و قاره ای هستند.

وی تصریح کرد: براساس آنالیزهای شیمیایی که بر روی این نمونه های رسوبی انجام شد مشخص شد درصد مواد فلزی نظیر منیزیم و آهن درون این رسوبات نسبتا بالا بوده است و به نوعی حکایت از آن دارد که این رسوبات متعلق به مناطق قاره ای هست؛ بنابراین با این بررسی ها حاکمیت آب و هوای منطقه، گرم تشخیص داده شد که این ذرات با حرکت باد رسوب می کنند.

عضو هیئت مدیره انجمن مهندسی سواحل و سازه های دریایی با بیان اینکه رسوبات رسی که رنگ قهوه ای داشتند در محیط های گرم و خشک بوجود آمده و رسوب می کنند، اظهار کرد: شواهد رسوب شناختی گذشته در کواترنری در منطقه البرز شمالی در استان مازندران حاکی از آن دارد که در ادوار گذشته شرایط گرم و خشک تجربه شده است؛ بنابراین ممکن است تحت تاثیر تغییرات اقلیمی مجددا این شرایط بوجود آمده باشد.

خوشروان با پیش بینی آسیب جنگل ها در صورت وقوع شرایط فوق تاکید کرد: اگر چنین وضعیتی پیش بیاید جنگل های ما دچار آسیب خواهند شد و بسیاری از درختان تحت تاثیر گرمایش از بین خواهند رفت بنابراین باید آمادگی لازم برای تهدیدهای محیطی از هم اکنون برنامه ریزی شود تا بتوان جلوی مشکلات را گرفت.

وی با بیان اینکه در خصوص تغییرات آب و هوای گذشته منطقه جنگلهای هیرکانی باید طرح پژوهشی انجام داد تا شرایط اقلیمی گذشته از عصر کواترنری تا عصر حاضر که حداقل دو میلیون سال است بازسازی شود، افزود: لزوم اجرای چنین پژوهشی به این منظور است که بتوان چرخه های آب و هوایی که به لحاظ اقلیمی به صورت متناوب تکرار شده و همراه با دوره های ترسالی و خشکسالی هستند را شناسایی کرد تا براساس آنها بتوان پدیده های پیش روی را به لحاظ زمانی پیش بینی کرد و برای مقابله با مخاطرات آب و هوایی گام های علمی ارزشمندی برداشت که این مطالعات با کمک سازمان هواشناسی و سایر ارگان های ذیربط در آینده نزدیک امکان پذیر است.

عضو هیئت مدیره انجمن مهندسی سواحل و سازه های دریایی در ادامه به بررسی انجام شده بر روی ضخامت خاک جنگل های هیرکانی پرداخت و گفت: این خاک ها در مناطق تپه ماهورهای بخش جنوب شهرستان بابل تا ساری از ضخامت کمی برخوردارند و وجود مواد آلی در این ضخامت کم باعث شده تا پوشش گیاهی نسبتا متراکمی در این منطقه وجود داشته باشد. خاک هایی که در زیر این افق خاکی با پوشش گیاهی قرار گرفته اند نیز عمدتا از نظر مواد آلی درصد کمی دارند در واقع نوعی خاک های حاره ای بوده اما از لحاظ مواد آلی خاک های فقیری هستند.

خوشروان با ابراز نگرانی از اینکه جنگل های هیرکانی به لحاظ خاک موجود آسیب پذیر هستند و هر نوع برداشت بی رویه خاک جنگل یا هر نوع اقدامی که سبب فرسایش خاک های هیرکانی شود منجر به نابودی جنگل ها خواهد شد، تاکید کرد: متاسفانه راه برگشتی برای اینکه جنگل ها بخواهند مجددا خود را احیا کنند وجود ندارد و لازم است در حال حاضر اقدامات مقتضی برای بهبود اوضاع و حفاظت از جنگلهای هیرکانی انجام گیرد.

وی یادآور شد: حفاظت از جنگلها تنها حفاظت از خود درختان نیست بلکه اصلی ترین کاری که باید انجام داد حفاظت از خاک هایی است که بستر جنگل ها را می پوشاند چراکه جنگل از این خاک تغذیه می کند.

برداشت خاک، سیلاب، ساخت جاده در جنگل عوامل مهم فرسایش خاک

خوشروان بر لزوم ممانعت از اقداماتی که موجب فرسایش خاک جنگل ها می شود، تاکید کرد و گفت: مهم ترین اقداماتی که منجر به فرسایش خاک می شود برداشت بی رویه خاک جنگل و خرید و فروش آن توسط افراد بومی یا گردشگرانی است که خاک های جنگلی را برداشت می کنند. به علاوه خاک هایی که در معرض سیلاب و رودخانه های سیلابی قرار دارند دستخوش فرسایش می شوند و همچنین ساخت جاده در جنگل نیز منجر به از بین رفتن سطح وسیعی از خاک جنگل می شود.

عضو هیئت مدیره انجمن مهندسی سواحل و سازه های دریایی متذکر شد: با مدیریت صحیح بر روی بهره برداری منابع طبیعی و معدنی می توان راه هایی را انتخاب کرد که به حفاظت از جنگل های هیرکانی ختم شود تا این میراث گران بها برای نسل های آینده حفظ شود و از اتفاقات شومی که باعث از بین رفتن خاک های بسیار ارزشمند خواهد شد جلوگیری کرد زیرا این خاک ها در برگیرنده امنیت غذایی مردم است.

انتهای پیام