چگونه زخم دهانه رحم را درمان کنیم؟

بسیاری از مشکلات زنانه در دستگاه تناسلی خانم ‌ها تا مدت ‌ها بدون نشانه و عارضه است‌. چنین مشکلاتی می‌تواند در صورت عدم تشخیص و درمان، به بیماری‌های بسیار جدی و خطرناک منجر شود.

به گزارش سیناپرس، یکی از مشکلات بسیار شایع در بین زنان که در گروه بیماری‌های غالبا پنهان می‌گنجد، زخم‌های دهانه رحم است. دهانه رحم در پایین ترین بخش رحم قرار دارد و انتهای واژن توسط دهانه رحم (سرویکس) به رحم راه دارد. این قسمت محل خروج خون قاعدگی از رحم است و در طول فرایند زایمان، دهانه رحم باز می شود تا نوزاد از طریق کانال زایمان عبور کند.
زخم دهانه رحم یا دیسپلازی دهانه رحم، Cervical Dysplasia به وضعیتی گفته می شود که سلول های غیرطبیعی روی پوشش سطحی دهانه رحم رشد کنند. درجه شدت زخم دهانه‌ رحم بستگی به میزان رشد سلولهای غیر طبیعی دارد.

دیسپلازی یا زخم دهانه رحم بسته به شدت به دو دسته تقسیم بندی می شود:

• زخم دهانه رحم با درجه شدت پایین: این نوع از زخم دهانه رحم به کندی پیشرفت کرده و با توجه به روند کند رشد سلول‌های غیرطبیعی، سریعتر بهبود پیدا می کند.
• زخم دهانه رحم با شدت بالا: این نوع از زخم دهانه‌ رحم می‌تواند به سرطان دهانه رحم منجر شود. زخم‌ های دهانه رحم با شدت بالا، اگر بدون درمان رها شوند، در ۳۰ تا ۵۰ درصد موارد پیشرفت کرده و به سرطان دهانه رحم تبدیل می ‌شوند. خطر سرطان برای زخم ‌های دهانه رحم با شدت ملایم پایین تر است.

باید توجه داشت که زخم دهانه رحم علامت خاصی ندارد؛ با این حال، درصورت خونریزی غیرطبیعی بین دو عادت ماهیانه، زگیل تناسلی، ترشحات غیرطبیعی واژن، درد، لکه بینی یا خونریزی همزمان یا بعد از ارتباط جنسی، می بایست به پزشک متخصص مراجعه شود.

علل ایجاد زخم دهانه رحم

عوامل متعددی احتمال ابتلا به زخم دهانه رحم را افزایش می دهند که برخی از مهمترین آن ها عبارتند از:

• عفونت ویروس HPV
• زگیل تناسلی
• سیگار کشیدن
• داشتن رابطه جنسی در سنین پایین( قبل از 18 سالگی)
• زایمان قبل از ۱۶ سالگی
• داشتن شریک های جنسی متعدد
• ابتلا به بیماریهای التهابی سیستمیک نظیر لوپوس، آرتریت روماتوئید و بیماری التهابی روده
• ابتلا به یک یا تعداد بیشتری از بیماریهای منتقله آمیزشی نظیر تبخال تناسلی یا ایدز
• ابتلا به بیماریهای سرکوبگر سیستم ایمنی نظیر ایدز یا انجام شیمی درمانی برای درمان سرطان
• انجام ندادن تست پاپ اسمیر بطور منظم
• استفاده از قرص های جلوگیری از بارداری بیش از 5 سال
• زاده شدن از مادری که برای باردار شدن یا حفظ بارداری خود از داروی دی اتیل استیل بسترول یا DES استفاده کرده است.( این دارو سالها قبل برای تسریع بارداری مورد استفاده قرار می گرفته است، ولی امروزه دیگر برای این هدف به کار نمی رود.)
• میزان پایین فولات( ویتامین B9) در گلبولهای قرمز خون
• کمبودهای تغذیه ای ویتامین A، بتا کاروتن، سلنیوم، ویتامین E و ویتامین C
• در معرض هوای آلوده بودن

زخم دهانه رحم به شدت با عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در ارتباط است؛ یعنی در اغلب زنان مبتلا به زخم دهانه رحم، ویروس HPV در سلول های دهانه رحم دیده می شود.

ویروس پاپیولمای انسانی از طریق ارتباط جنسی (واژن، مقعد، دهان) و حتی تماس پوست با پوست فرد آلوده منتقل می شود. از بین 100 سویه (نوع) ویروس پاپیلومای انسانی، دو سویه HPV16 و HPV18 با ابتلا به سرطان دهانه رحم (سرویکس) در ارتباط هستند.

یکی از راه های پیشگیری از آلوده شدن به ویروس پاپیلومای انسانی و ابتلا به سرطان دهانه، تزریق واکسن HPV است. به گزارش سیناپرس، براساس توصیه سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سن 9 تا 12 سالگی در دختران - قبل از شروع فعالیت جنسی - زمان مناسب برای تزریق این واکسن است. این زمان، زمان طلایی برای پیشگیری از سرطان دهانه رحم محسوب می شود.

درعین حال، این احتمال وجود دارد که زخم دهانه رحم ناشی از مشکلات دیگری از جمله عفونت، وجود پولیپ، بیماری آندومتریوز، سرطان های رحم یا دهانه رحم باشد.

باید توجه داشت که زخم دهانه رحم بیشتر در زنان زیر ۳۰ سال دیده می شود، اما در هر سنی امکان ابتلا به زخم دهانه رحم وجود دارد. اگرچه این مشکل در سنین باروری شایع است، اما تأثیری بر باروری ندارد. خانم ها باید قبل از باردار شدن و در دوران بارداری به صورت منظم تحت معاینات پزشکی قرار بگیرند تا درصورت بروز هرگونه مشکل احتمالی، به موقع درمان را آغاز کنند، چراکه زخم دهانه رحم درصورت عفونی شدن، خطر زایمان زودرس را افزایش می دهد.

تشخیص و درمان

زخم دهانه رحم تقریبا بدون علامت بوده و تنها از طریق معاینه توسط پزشک و انجام تست پاپ اسمیر - آزمایش سلول های دهانه رحم - قابل تشخیص است.

کولپوسکوپی روش دیگری است که با بزرگنمایی بافت دهانه رحم، امکان تشخیص سلول های غیرطبیعی را برای پزشک فراهم می کند. درصورت لزوم، نمونه برداری یا بیوپسی از بافت مشکوک نیز توسط پزشک انجام می شود.

دارو درمانی، گام نخست درمان زخم دهانه رحم است. در مواردی که زخم دهانه رحم ناشی از یک عفونت باشد، آنتی بیوتیک تجویز می شود که به کنترل عفونت کمک می کند. به گزارش سیناپرس،در حالت عادی زخم دهانه رحم عفونی با یک تا دو بار مصرف آنتی بیوتیک تقریبا به طور کامل درمان می شود؛ اما در شرایطی که دارو درمانی موثر واقع نشود، از روش های دیگر مثل فریز یا سوزاندن استفاده می شود.

فریز کردن یا کرایو، روشی است که برای درمان زخم دهانه رحم مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش، از نیتروژن مایع برای ایجاد سرمای شدید و نابود کردن بافت های غیرطبیعی استفاده می شود. البته این روش می تواند با خطراتی مثل آسیب دیدگی بافت سالم، ایجاد زخم، عفونت، تورم، درد یا اختلال عملکرد جنسی همراه باشد.

سوزاندن زخم دهانه رحم یا کوتر، روش درمانی دیگری است که با هدف توقف خونریزی انجام شده و بافت هایی که غیرطبیعی به نظر می رسند، سوزانده می شوند. از این طریق، عفونت نیز از بین می رود.

توصیه می شود، تا حدود یک ماه بعد از درمان، رابطه جنسی انجام نشود تا زخم به طور کامل بهبود پیدا کند. تقریبا دو ماه بعد از درمان نیز خانم ها می توانند برای بارداری اقدام کنند.

گزارش: مریم عالمی