از عقاب هارپی تا پنگوئن امپراتور؛ با 10 پرنده بزرگ روی زمین آشنا شوید

تقریباً ده‌هزار گونه پرنده روی زمین وجود دارد که شکل‌ها و اندازه‌های مختلفی دارند؛ از مگس‌مرغ زنبوری کوچک گرفته تا شترمرغ‌های بزرگ. در‌ادامه با ده نمونه از بزرگ‌ترین پرندگان ساکن روی زمین آشنا می‌شویم؛ ازجمله بلندترین و سنگین‌ترین و پرندگانی که پهنای بال‌هایشان از همه‌ی پرندگان بیشتر است.

عقاب‌ هارپی

عقاب‌های هارپی را می‌توان در جنگل‌های دشت گرمسیری جنوب شرقی مکزیک یافت.

عقاب‌های هارپی که نامشان برگرفته از ترکیب پرنده‌انسان در اساطیر یونان باستان است، از بزرگ‌ترین پرندگان روی زمین هستند. این پرندگان خاکستریِ تیره خصوصاً ازنظر وزن، از بزرگ‌ترین گونه‌های عقاب روی زمین هستند. وزن ماده‌‌ی بالغ آن به ۹ کیلوگرم و وزن نر بالغش به ۵/۴ کیلوگرم می‌رسد. درمقابل، وزن عقاب سرسفید می‌تواند به ۶ کیلوگرم برسد.

عقاب‌های هارپی در سراسر آمریکای‌جنوبی پرواز می‌کنند و با بال‌هایشان که پهنای آن به دو متر می‌رسد، به‌دنبال شکار طعمه هستند. وقتی طعمه‌ای مانند تشی‌ها و گوزن‌ها و صاریغ‌ها را می‌ببینند، با سرعت ۸۰ کیلومتر‌‌‌بر‌‌ساعت فرود می‌آیند و از پنجه‌های ۱۳ سانتی‌متری خود برای واردکردن ضربه‌ای مهلک به طعمه استفاده می‌کنند.

آلباتروس

یک جفت آلباتروس بر فراز کوه‌های برفی جزیره جورجیای جنوبی در جنوبگان پرواز می‌کنند.

با آلباتروس، بزرگ‌ترین پرنده در جهان، حداقل ازنظر پهنای بال آشنا شوید. این پرندگان دریایی با پهنای بالی که به ۳/۵ متر می‌رسد، در آسمان بالای اقیانوس پرواز می‌کنند. بال‌های بزرگ این معنا است که این آلباتروس‌ها می‌توانند زمان زیادی را در آسمان بگذرانند. برای مثال، در موردی مستند پرنده‌ای در عرض ۱۲ روز، ۶ هزار کیلومتر در آسمان پرواز کرد.

۲۳ گونه آلباتروس وجود دارد؛ اگرچه همه به‌جز یک گونه تهدیدشده‌اند یا درمعرض خطر انقراض قرار دارند یا دربرابر انقراض آسیب‌پذیر هستند. دلیل کاهش جمعیت آلباتروس‌ها این است که این پرندگان حین خوردن ماهی‌ها و طعمه‌ها از کشتی‌های ماهی‌گیری در قلاب‌های ماهی‌گیری گیر می‌کنند.

شترمرغ

یک شترمرغ نر در پارک ملی سرنگتی در تانزانیا

بی‌تردید، بزرگ‌ترین پرنده روی زمین، چه ازنظر وزن و چه ازنظر اندازه، شترمرغ است. قد این پرندگان بزرگ به ۲/۷ متر و وزن آن‌ها به ۱۳۰ کیلوگرم می‌رسد. شترمرغ‌ها با وجود داشتن پهنای بال دو متر، قدرت پرواز ندارند. درعوض، آن‌ها از بال‌های خود به‌نحوی استفاده می‌کنند که کشتی از بادبان‌های خود استفاده می‌کند. این پرندگان حین دویدن سریع با سرعت ۷۰ کیلومتر‌بر‌ساعت، بال‌های خود را باز می‌کنند و از آن‌ها به‌عنوان سکان هوا برای توقف و تغییرجهت سریع استفاده می‌کنند.

این چابکی به شترمرغ‌ها کمک می‌کند تا از برخی از تهدیداتی که در ساوانای آفریقا با آن رو‌به‌رو هستند، ازجمله شکارچیانی مانند شیرها و شغال‌ها فرار کنند. در برخی از موقعیت‌ها، شترمرغ‌ها حالت تهاجمی به خود می‌گیرند و از پاهای پنجه‌دار قوی خود برای وارد‌آوردن ضربه‌ای محکم استفاده می‌کنند که برای کشتن یک شیر کافی است.

شترمرغ‌ آمریکایی

اگرچه شترمرغ‌های آمریکایی (rhea) ممکن است شبیه شترمرغ (ostrich) جوان به‌نظر برسند، این پرندگان از خویشاوندان شترمرغ در آمریکای‌جنوبی هستند. شترمرغ آمریکایی که اندازه‌ی آن به‌اندازه‌ی یک‌پنجم اندازه شترمرغ بالغ می‌رسد، می‌تواند ۳۰ کیلوگرم وزن داشته باشد و قدش به ۱/۵ متر برسد.

شترمرغ‌های آمریکایی پرواز نمی‌کنند و از بال‌های خود برای کمک به تعادل حین دویدن با سرعت‌های بالای تا ۴۰ مایل‌برساعت (۶۴ کیلومتر‌برساعت) استفاده می‌کنند. شترمرغ آمریکایی ماده در هر فصل تولیدمثل تا ۴۰ تخم می‌گذارد؛ اما نرهای این گونه هستند که تخم‌ها را حدود ۳۰ روز پیش از درآمدن جوجه‌ها نگه‌داری می‌کنند.

شترمرغ شاخ‌دار یا کاسواری

شترمرغ شاخ‌دار جنوبی از کوئینزلند استرالیا

کاسواری جنوبی یکی از پرندگانی است که ظاهری مانند پرندگان ماقبل تاریخ دارد و در گینه‌نو و سرزمین اصلی استرالیا پرسه می‌زند. کاسواری‌ها که قد آن‌ها به دو متر می‌رسد، از بلندقدترین پرندگان روی زمین هستند. آن‌ها ساختاری برجسته روی سر خود دارند که از لایه ضخیمی از کراتین، یعنی همان ماده‌ای تشکیل شده است که ناخن‌ها و موهای شما را می‌سازد. کاسواری‌ها از این کلاه برای کنارزدن پوشش گیاهی هنگام دویدن در جنگل استفاده می‌کنند.

کاسواری‌ها علاوه‌بر اینکه یکی از بزرگ‌ترین گونه‌های پرنده هستند، به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین پرندگان نیز مشهور هستند. کاسواری‌ها از معدود پرندگانی هستند که انسان‌ها را کشته‌اند. آن‌ها از پای سه‌انگشتی تیز خود که طول انگشت میانی آن می‌تواند به ۱۰ سانتی‌متر برسد، برای وارد‌آوردن ضربه‌ای کشنده بر هدف خود استفاده می‌کنند.

پلیکان خاکستری

پلیکان خاکستری درحال پرواز بر فراز دریاچه کرکینی در یونان

پلیکان خاکستری نه‌تنها بزرگ‌ترین گونه پلیکان‌ها است؛ بلکه یکی از بزرگ‌ترین پرندگان پروازکننده در جهان است. این پلیکان‌ها با پهنای بالی درحدود سه متر، در ارتفاعات بالا پرواز می‌کنند و به ارتفاع بیش از سه‌هزار متر هم می‌رسند.

پلیکان‌های خاکستری اشتهای زیادی دارند. هر پلیکان بالغ در طول یک روز می‌تواند حدود ۱/۸ کیلوگرم ماهی را ببلعد. پلیکان‌های خاکستری ماهی‌ها را به‌کمک کیسه‌های منقار بزرگ خود جمع می‌کنند. آن‌ها درون آب شیرجه می‌زنند و ماهی‌های نزدیک سطح آب را جمع می‌کنند. وقتی ماهی‌ها درون منقار آن‌ها به‌دام می‌افتند، پلیکان سر خود را به جلو خم می‌کند تا آب را غربال کند و غذا را ببلعد.

لک‌‌لک نیل یا نوک‌‌کفشی

لک‌لک نیل یا نوک‌کفشی یکی از عجیب‌ترین و بلندقدترین پرندگان آفریقا است. قد این لک‌لک‌های عجیب به ۱/۵ متر می‌رسد و وقتش را در میان مرداب‌ها به شکار ماهی و گونه‌های آبزی کوچک دیگر می‌گذراند. این پرندگان به‌عنوان شکارچی نرخ موفقیت درخورتوجهی دارند و درحدود ۶۰ درصد از مواقع ضربه‌ای کشنده را به آب وارد می‌کنند. لک‌لک نیل به‌طور گله‌ای زندگی نمی‌کند و اغلب قلمرویی به مساحت سه کیلومتر‌مربع را اشغال می‌کند.

میش‌‌مرغ

یک جفت میش‌مرغ در ویلتشر انگلستان

میش‌مرغ ‌ها بزرگ‌ترین پرندگان خشکی در اروپا هستند، اما در آسیای‌مرکزی و روسیه و مراکش نیز دیده می‌شوند. وزن نرها به ۱۴ کیلوگرم و قدشان به ۱/۲ متر می‌رسد. جثه‌ی بزرگ میش‌مرغ‌ها به این معنا است که هدف راحتی برای شکارچیان هستند؛ درنتیجه، تعداد آن‌ها در طول سال‌ها کاهش پیدا کرده است (بیش از ۳۰ درصد از جمعیت جهانی آن‌ها از دهه‌ی ۱۹۶۰ از بین رفته است) و در برخی از کشورها مانند بریتانیا منقرض شده‌اند. آخرین میش‌مرغ در سال ۱۸۳۲ در بریتانیا هدف گلوله قرار گرفت؛ اما در سال ۲۰۰۴ دوباره وارد این کشور شد و اکنون جمعیتی خودپایدار با بیش از ۱۰۰ پرنده در این کشور وجود دارد.

پنگوئن امپراتور

کلنی پنگوئن امپراتور و جوجه‌های آن‌ها در جزیره‌ی اسنو هیل در جنوبگان

از ۱۸ گونه پنگوئن روی زمین، پنگوئن‌های امپراتور بزرگ‌ترین آن‌ها هستند. قد این پرندگان به ۱/۲ متر و وزنشان به حدود ۴۰ کیلوگرم می‌رسد؛ اگرچه وزن آن‌ها در طول سال به‌طور منظم در نوسان است.

این پرندگان فاقد توانایی پرواز از ذخایر چربی همراه با چند لایه از پرهای فلس‌مانند برای عایق‌کردن خود دربرابر شرایط دشوار زمستان جنوبگان استفاده می‌کنند. لایه‌های مذکور می‌توانند بدون خم‌شدن، بادهایی با سرعت تا ۶۸ مایل‌بر‌ساعت (۱۰۹ کیلومتر‌‌‌بر‌‌ساعت) را تحمل کنند.

پنگوئن‌های امپراتور علاوه‌بر عایقی که دارند، به‌شکل کلنی‌هایی دورهم جمع می‌شوند تا میزان اتلاف گرما را ۵۰ درصد کاهش دهند و دمایی در حد بیش از ۲۴ درجه سانتی‌گراد را درون اجتماع خود ایجاد کنند.

رخ‌کرکس آند

رُخ‌کرکس آند که برفراز دره کولکا در جنوب پرو پرواز می‌کند

رخ‌کرکس آند بزرگ‌ترین گونه‌ی جانور شکاری روی زمین و ازنظر پهنای بال دومین پرنده است که پهنای بال آن به حدود ۳/۲ متر می‌رسد. این پرندگان می‌توانند تا ارتفاع ۵۵۰۰ متری اوج بگیرند و از قله‌های رشته‌کوه آند عبور کنند. رخ‌کرکس آند به‌دلیل پهنای بال خود می‌تواند به‌راحتی و بدون صرف انرژی زیاد، روی جریان‌های هوا سوار شود.

رخ‌کرکس‌های آند گونه‌ای از کرکس‌ها هستند و مانند بسیاری از گونه‌های کرکس عمدتا شکارچی نیستند و غذای خود را از جانوران در حال مرگ یا مُرده به‌دست می‌آورند. آن‌ها در یک وعده غذایی حدود ۶/۸ کیلوگرم لاشه را می‌خورند. رخ‌کرکس‌های آند در حیات‌وحش حدود ۵۰ سال و در اسارت تا ۸۰ سال عمر می‌کنند.