اسپرم چگونه تا رسیدن به مقصد، سالم می ماند؟

محققان آلمانی در یک پژوهش جدید، راهکارهای سلول جنسی نر یا اسپرم را که تا پیش از رسیدن به تخمک در معرض خطرات اکسیداسیون قرار دارد، برای سالم ماندن توضیح داده اند.

به گزارش سیناپرس، اسپرم ها در مسیر خود برای رسیدن به تخمک، در معرض انواع استرس اکسیداتیو قرار می گیرند که در صورت عدم محافظت، می توانند باعث اکسیداسیون لیپیدها یا همان چربی های موجود در غشای سلول اسپرم شده و در نتیجه به ساختار یا عملکرد آن ها آسیب برسانند.

تیمی از متخصصان بیولوژی تولید مثل و بیوشیمی چربی با هدایت دانشگاه لایپزیک آلمان، با استفاده از اسپرم و خون گونه‌های حیوانی مختلفی نظیر گاو اهلی، خوک اهلی، اسب اهلی و شیر آفریقایی که سیستم تولید مثل و نوع تغذیه‌شان متفاوت است در کنار انسان، حساسیت اسپرم و گلبول‌های قرمز را تجزیه و تحلیل کرده اند.

به گفته این محققان، اگر خواص لیپیدی به عملکرد سلول بستگی داشته باشند، ما انتظار داریم که در پروفایل لیپیدی بین اسپرم و گلبول های قرمز تفاوت هایی را ببینیم. به گزارش سیناپرس، حالا اگر این تغذیه باشد که در درجه اول، لیپیدهای غالب در غشاهای سلولی را تعیین می کند، پروفایل لیپیدی در هر دو نوع سلولی یک گونه تقریباً مشابه خواهد بود.

تیم تحقیقاتی دریافتند که ترکیب لیپیدی گلبول های قرمز از گونه های مختلف نسبتا یکنواخت است. با این حال، تفاوت‌های زیادی در ترکیب لیپیدها در اسپرم و مایع منی وجود دارد، به طوری که گونه‌های نزدیک‌تر مانند گاو اهلی، خوک خانگی و اسب اهلی شباهت‌هایی در پروفایل لیپیدی خود نشان می‌دهند.

مجریان این تحقیق می گویند: این نتایج نشان می‌دهند که ترکیب لیپید بر اساس نوع رژیم غذایی تعیین نمی‌شود، بلکه بر اساس ارتباط گونه‌ها و نیازهای عملکردی غشای سلولی تعیین می‌گردد.

از سوی دیگر، طبق توضیحات محققان، غشای سلولی اسپرم باید انعطاف پذیری بالایی داشته باشد تا حرکت این سلول های جنسی یا اصطلاحا گامت ها و بعداً آمیخته شدن آن ها با تخمک را امکان پذیر کند. به گزارش سیناپرس، به همین دلیل است که برای مثال، لیپیدهای اسپرم حاوی نسبت بالایی از اسیدهای چرب چند غیراشباع هستند که به ویژه در برابر استرس اکسیداتیو حساس هستند.

از طرفی، پایداری اسپرم باید تا زمانی که با تخمک ترکیب شود حفظ شود. به عنوان مثال، اسپرم شیر آفریقایی که توسط نر در پایین دست در دستگاه تناسلی ماده رسوب می‌کند، مسیر طولانی برای طی کردن بخش‌های مختلف دستگاه تناسلی تا رسیدن به تخمک را دارد. به همین دلیل است که غشاهای آن ها از لیپیدهای استری کمتر حساس به اکسیداسیون و اسیدهای چرب اشباع شده تشکیل شده است.

به گزارش سیناپرس، برای اسپرم‌های گاو نر هم، با غشاهای حاوی لیپیدهای غیراشباع و حساس به اکسیداسیون، مکانیسم‌های حفاظتی بسیار کارآمد ظاهراً در مایع منی تکامل یافته‌اند.

به گفته محققان، هنگامی که لیپیدهای غشای اسپرم اکسید می شوند، به اصطلاح لیزولیپیدها تشکیل می شوند. تجمع این مواد باعث می شود که یکپارچگی غشای اسپرم از بین برود..

اما طبق یافته های تحقیق جدید، در اسپرم همه گونه های مورد مطالعه، با وجود لیپیدهای کمتر حساس از ابتدا و از طریق حذف به موقع رادیکال های آزاد و تجزیه سریع لیپیدهای اکسید شده، از تجمع لیزولیپیدهای مضر تا حد زیادی جلوگیری می شود و از این طریق، اسپرم تا رسیدن به مقصد خود، سالم می ماند.

به گزارش سیناپرس، این یافته های جالب که مکانیسم های حفاظتی اسپرم را در گونه های جانوری مختلف و همچنین انسان توضیح می دهند در نشریه معتبر Plos One منتشر شده اند.

نویسنده: آزاده داودی