7 مورد از عجیب‌ ترین اختراعات رومیان باستان

در واتکنولوژی‌ها و اختراعات امپراتوری روم باستان تاثیر زیادی روی دنیای مدرن گذاشته‌اند. در ادامه به 7 مورد از عجیب ترین اختراعات رومیان باستان می‌پردازیم.

نوآوری‌ها و اختراعات رومیان باستان با سقوط امپراتوری روم از بین نرفتند. اگرچه هزاران سال از آن زمان گذشته است، اما آثار استادانه رومی‌ها هنوز هم در زندگی امروزی قابل مشاهده است. امپراتوری روم با داشتن بخش بزرگی از اروپا، غرب آسیا، شمال آفریقا و مدیترانه قدرت و نفوذ فوق‌العاده‌ای در دنیای باستان داشته است.

نگاهی به جالب‌ترین اختراعات رومیان باستان

از زمان بنیانگذاری امپراتوری روم در قرن هشتم قبل از میلاد تا زمان فروپاشی امپراتوری غربی در قرن پنجم، تکنولوژی و اختراعات رومیان بر روی برخی از ابزارها، معماری‌ و ساختار شهری دنیای مدرن تاثیر گذاشت.

بر اساس گزارش مجله Nature رومیان در مهندسی محیط زیست استادان زبردستی بودند. برای مثال، از آب و دانش فیزیک خود برای تولید انرژی از آسیاب‌ها استفاده می‌کردند. یا اینکه در کشاورزی توانستند با استفاده از تناوب زراعی و سیستم غذا برای انسان، غذا برای حیوان و زمین آماده کاشت بازده محصولات خود را به حداکثر برسانند.

تقسیم مزارع به این سه بخش سبب میشد که همیشه محصول برای برداشت کردن داشته باشند. اما هر اختراع باستانی را نمی‌توان فقط به رومیان نسبت داد. برای مثال، طبق مجله History of Astronomy اولین تقویم اختراع رومیان نبوده است اما استفاده گسترده از تقویم ژولینی به اکثر مردم دنیا یاد داد که چگونه گذر زمان را محاسبه کنند.

در اینجا هفت مورد از اختراعات منحصر بفرد رومیان و تکنولوژی‌های پیشرفته‌شان که به کمک دنیا رفته‌اند، آمده است.

گرم کردن خانه‌ها

یکی از اختراعات رومیان، سیستم کوره گرمای خانگی است. این اختراع، یکی از روش‌های اولیه برای توزیع متناسب گرما در خانه است. این سیستم به گونه‌ای است که ستون‌هایی در زیر کف خانه تعبیه می‌شد و سپس یک لایه بتن و یک لایه کاشی روی آنها قرار می‌گرفت.

هوا و دود از کوره به داخل این فضا حرکت می‌کرد و از دودکش روی سقف خارج می‌شد. بنابراین بدون آلوده کردن فضا، داخل اتاق را گرم می‌کرد. اتاق‌هایی که نیاز به گرمای بیشتر داشتند، نزدیک کوره قرار می‌گرفتند و همچنین می‌توانستند دمای کوره را با اضافه کردن هیزم بیشتر افزایش دهند.

دفع زباله و فاضلاب

بر اساس گزارش مجله Sustainability ، اولین سیستم‌های فاضلاب جهان از اختراعات رومیان بوده است. این فاضلاب‌های زیرزمینی برای اولین بار حدود ۵۰۰ سال قبل از میلاد ساخته شدند.

طبق مجله Water Pollution Control Federation، فاضلاب بسیاری از شهرهای امروزی شبیه فاضلاب‌های روم باستان است. البته ممکن است کارکرد آنها متفاوت باشد. در دنیای مدرن، وظیفه اصلی فاضلاب، انتقال زباله‌های غیربهداشتی به خارج از مناطق شهری است؛ اما در روم باستان کاربرد اصلی این فاضلاب‌ها خارج کردن آب اضافی از خیابان‌ها بود تا از وقوع سیل جلوگیری کند.

بعضی از خانه‌ها به طور مستقیم به سیستم زهکشی سرپوشیده روم متصل بودند؛ اما برخی دیگر به سادگی فاضلاب خود را در خیابان‌ها رها می‌کردند. سپس خیابان‌ها شسته می‌شدند تا آلودگی‌ها وارد فضلاب شود.

بعد از آن فاضلاب از طریق تونل‌های بزرگی به رود اصلی روم یعنی رود تیبر می‌ریخت. معماری فاضلاب‌ها از زمان ساخت این بناهای باستانی تغییر چندانی نکرده است. طبق نوشته مجله Transportaion Technologies بزرگترین فاضلاب روم باستان هنوز هم در جای خود باقیست و یکی از قدیمی‌ترین سازه‌های این تمدن باستانی به حساب می‌آید.

شهرسازی

براساس مجله American Journal of Archaeology، طرح شبکه‌ای شهرها که سنتوریشن نیز نام دارد، یکی دیگر از اختراعات رومیان است که از این طرح برای تقسیم‌بندی سرزمین‌های خود استفاده می‌کردند.

رومیان باستان از این طرح شبکه‌ای بعدها برای سازماندهی سرزمین‌های اشغالی استفاده کردند و امروزه از این طرح برای سازماندهی جاده‌ها و خیابان‌های شهرهای بزرگ استفاده می‌شود.

از آنجایی که بسیاری از شهرهای تحت سلطه امپراتوری روم گسترش یافته و توسعه پیدا کردند، می‌توان گفت که رومی‌ها در تبدیل زمین‌های خالی به شهرها مهارت بالایی داشته‌اند. امروزه ممکن است طرح شبکه‌ای شهرها ساده به نظر برسد، اما قبل از اینکه رومیان طرح شبکه‌ای جاده‌ای را به صورت انبوه اجرا کنند، ساختمان‌ها و دیگر اجزای شهری اغلب براساس شکل و ویژگی‌های زمین شناسی آن منطقه ساخته می‌شدند.

ایده ساخت شهرهای بزرگ و کوچک نیز توسط رومیان به سایر کشورها معرفی شد. ساخت خیابان‌های متقاطع توسط رومیان نیز میدان‌های مرکزی را برای تجارت ایجاد کرد. طبق مقاله‌ای که در مجله Space Syntax منتشر شد، این طرح الهام بخش معماران و شهرسازان بعدی بود.

ساخت جاده‌ها

با توجه به وسعت امپراتوری روم باستان، بیش از نه هزار کیلومتر جاده برای سفر و دسترسی به مناطق مختلف ساخته شد. این جاده‌ها از ۵ لایه ساخته شده‌اند.

در لایه زیرین که گرمیوم نام دارد، زمین را با ماسه فشرده یا خاک خشک صاف می‌کنند تا زیربنای صافی برای ساخت جاده ایجاد شود. در لایه بعدی، سنگ‌های بزرگ تخت را به طور منظم در پایه جاده انباشته می‌کنند. شکاف‌های کوچک بین سنگ‌ها باعث تخلیه (زهکشی) آب می‌شود. لایه سوم یا لایه میانی از سنگ‌های کوچکتری تشکیل شده است که تقریبا ۵ سانتی‌متر هستند و با ملات سیمان یک بتن سخت را می‌سازند.

لایه بعدی هسته مرکزی محسوب می‌شود و درواقع نوعی سیمان متشکل از شن و ماسه ریز است که به تثبیت لایه رویی کمک می‌کند. در لایه‌ نهایی تخته‌ سنگ‌های صاف توسط سیمان به طور منظم روی لایه زیرین قرار می‌گیرند تا سطحی یکدست و صاف ایجاد شود. ضخامت این سنگ‌ها حدود ۱۵ سانتی‌متر است. همچنین کنار جاده‌ها جدول‌های سنگی تعبیه شده است تا به چسباندن لایه‌ها به یکدیگر کمک کند.

بتن مستحکم با ماندگاری بالا

معمولا با پیشرفت تکنولوژی و دانش، اقلام ساخت بشر نیز پیشرفت می‌کنند؛ اما براساس مقاله‌ منتشر شده در مجله Nature، بتن ساخته شده توسطه رومی‌ها مستحکم‌تر از بتن امروزی است.

برای مثال، در حالیکه آب شور در عرض چند سال موجب فرسایش بتن‌های امروزی می‌شود، برخی دیوارهای دریایی که دو هزار سال پیش توسط رومیان اختراع و ساخته شده‌اند، هنوز سالم و دست نخورده باقی مانده‌اند. در واقع بتن مستحکم یکی از اختراعات مهم رومیان باستان بوده؛ اما متاسفانه جزئیات نحوه ساخت بتن‌های رومی در طول زمان از بین رفته است.

دانشمندان دانشگاه California برای پرده برداشتن از راز ساخت و ساز رومی‌ها، ترکیبات معدنی بتن‌های دریایی روم باستان را در آزمایشگاه Berkeley مورد بررسی قرار دادند. در این آزمایشات مشخص شد که رومیان باستان از مخلوط آهک و سنگ آتشفشانی استفاده می‌کردند.

این ترکیب یک ملات و توف آتشفشانی می‌سازد. برای استحکام بیشتر، آنها ملات را در آب دریا قرار دادند. مولکول‌های آب، آهک را هیدراته کردند و از این طریق آهک و خاکستر با هم واکنش شیمیایی دادند و به یکدیگر چسبیدند. این امر یک کلسیم-آلومینیوم-سیلیکات-هیدرات قوی تشکیل می‌دهد.

البته در روم باستان حتی سازه‌هایی که زیر آب نبودند هم بسیار مقاوم بودند. به عنوان مثال، تکنیک ماهرانه رومیان در ساخت تماشاخانه کولوسئوم با استفاده از سنگ‌های آتشفشانی و خاکستر، موجب شده است که این بنای شگفت‌انگیز پس از گذشت سالها تقریبا دست نخورده باقی بماند.

صحافی کتاب‌ها

رومیان از اولین جوامعی بودند که آثار مکتوب داشتند اما آنچه که اختراع آنها محسوب می‌شود و ارزش زیادی دارد، جایگزین کردن طومارها با نخستین گونه کتاب‌ها است. به این کتاب‌ها دفترنامه می‌گفتند و برای ساخت آنها به جای کاغذ امروزی از لوح‌های مومی استفاده می‌کردند.

به گزارش مجله Neurosurgery، رومیان به وسیله ابزار نوک تیزی به نام قلم روی این لوح مومی می‌نوشتند. این سبک موجب تحول در سواد مردم آن زمان شد چرا که لوح‌های صحافی شده به گونه‌ای بودند که روی هم تا می‌شدند و نازکتر از لوح‌های گلی بود که پیشتر روی آن می‌نوشتند. همچنین حمل و استفاده از دفترنامه آسان‌تر از طومار بود. بعدها پوست نازک حیوانات جایگزین لوح‌های مومی شد.

انجام عمل جراحی

براساس مقاله‌ای که در مجله Archive of Oncology منتشر شده است، یکی دیگر از اختراعات رومیان ابزارهای جراحی و گسترش دانش تکنیک‌های جراحی است. بسیاری از این پیشرفت‌های پزشکی در میدان جنگ اتفاق افتاد. طبق گزارش مجله Neurology و Neuroscience از جمله ابزارهای یونانی-رومی که به شکل‌گیری جراحی‌های مدرن کمک کرد، فروسپس (انبر) و مته‌های استخوانی است.

مته‌های استخوانی برای برداشتن استخوان‌های ناسالم استفاده می‌شد و در ظاهر شبیه چوب پنبه بازکن‌های امروزی بود. فورسپس یکی از رایج‌ترین ابزارهای جراحی در زمان رومیان بوده است. از آنها برای برداشتن قطعات کوچک استخوان‌های خردشده از بدن استفاده می‌کردند.

به گزارش دانشکده پزشکی دانشگاه Queensland در ادبیات روم باستان آثاری وجود دارد که نشان می‌دهد رومیان اولین کسانی بودند که از سرنگ استفاده می‌کردند. از این سرنگ‌ها برای استعمال پمادهای پزشکی استفاده می‌شد.

طبق گفته کتابخانه ملی پزشکی ایالات متحده، در دوران روم باستان یک قانون مکتوب وجود داشت که اگر زنی هنگام زایمان بمیرد، باید کودک را از بدن او خارج کنند. این امر منجر به شکل‌گیری اولین عمل‌های سزارین شد.

به نظر شما کدام یک از اختراعات رومیان باستان مهم‌تر و جذاب‌تر بود؟