نامه منظومۀ انجمن­های علمی روانشناسی و مشاوره جمهوری اسلامی ایران به ریاست محترم مجلس شورای اسلامی

جناب آقای دکتر محمد باقر قالیباف
ریاست محترم مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران
با سلام و احترام
به استحضار می­رساند، اخیراً طرحی با عنوان«اصلاح ماده 1 قانون تشکیل سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره، مبنی بر استقلال مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه کشور در اعطای مجوز مشاوره با رویکرد دینی و اسلامی» به مجلس محترم شورای اسلامی ارایه شده است که به عقیده عده کثیری از کارشناسان و متخصصان این حوزه طرحی ناعادلانه و غیر کارشناسی است که با اصول قانونی و تفکیک فعالیت نهادها و سازمان­ها مغایرت دارد. در حالی که متاسفانه تعدادی از نمایندگان محترم این لایحه را امضا نموده‌اند.
منظومه انجمن­های روان­شناسی و مشاوره ایران، به عنوان بزرگترین مجمع علمی روان‌شناسی و مشاوره کشور که متشکل از 14 انجمن علمی می­باشد، مخالفت خود را با طرح مذکور اعلام می‌دارد و امیدوار است با دستور خردمندانه جنابعالی و حمایت نمایندگان فهیم مجلس شورای اسلامی این موضوع از دستور کار کمیسیون اجتماعی و مجلس شورای اسلامی خارج شود. در ادامه، دلایل تشریح می­شود.

مجلس محترم شورای اسلامی به خوبی آگاه است که در یک نظام اجتماعی، هر سازمان و نهادی از کارکرد و نقش اختصاصی برخوردار است. و نیز با نگاه دینی به موضوع مهم عدل، که مبنای تدوین قوانین در جمهوری اسلامی ایران است، پیش­بینی می­شود هر خدمتی در جایگاه قانونی خودش قرار گرفته باشد.
در ایران سازمان­های تخصصی وظیفه صدور پروانه و نظارت حرفه­ای بر خدمات حوزه خود را هدایت می­کنند. مثلاً دانشگاه­های علوم پزشکی، پزشک تربیت می­کنند، ولی وظیفه صدور پروانه و نظارت بر عملکرد به عهده سازمان نظام پزشکی است. به همین ترتیب، در وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مهندسان، حقوقدانان، روانشناسان و مشاوران و .... به درجات علمی نائل می­شوند، ولی سازمان نظام مهندسی کشور، کانون وکلا، سازمان نظام مهندسی، اتحادیه­ها و اصناف فعالیت حرفه­ای و قانونی خود را برای صدور مجوز بر اساس صلاحیت­ها و توانائی­های تخصصی و عمومی و نظارت بر عملکرد اعضاء بر اساس مقررات و آئین­نامه­های مصوب اداره می­کنند.
به بیان دیگر، اخذ درجه علمی معتبر از یک موسسه آموزش عالی به منزله صلاحیت حرفه­ای نیست. صدور پروانۀ کار، یک اعتباربخشی موقت برای ارائه خدمات حرفه­ای است که توسط سازمان­های ذی­ربط (در اینجا سازمان نظام روانشناسی و مشاوره) است که ماهیتاً می­بایست از موسسات آموزشی متمایز باشند.
در تاکید محور اول، دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالیِ مورد تایید وزارتین علوم و بهداشت، وظیفۀ تربیت نیروی انسانی و سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره از دو دهه قبل به عنوان سازمان حرفه‌ای روان‌شناسان و مشاوران که مصوب مجلس شورای اسلامی است، وظیفۀ احراز صلاحیت و نظارت بر عملکرد شاغلان در این حرفه را بر عهده دارند. جدا بودن مرکز آموزشی از سازمانی که مجوز فعالیت را صادر می‌کند، مبنای علمی، عادلانه و قانونی دارد و رایج کشور و جهان می­باشد و بر صحت و دقت عملکرد خدمت دهندگان می‌افزاید.
روان شناسی و مشاوره در جهان و ایران دارای گرایش­های متنوع بالینی، سلامت، مشاوره خانواده، کودک و نوجوان، روان­شناسی اجتماعی، صنعتی و سازمانی، شخصیت، سالمندی، نظامی، شناختی، سنجش و اندازه­گیری و ... است. متخصصان تلاش می­کنند هریک در حوزه تخصصی خود فعالیت نمایند و از تداخل در کار یکدیگر پرهیز نمایند. صرف اینکه یک مرکز آموزشی (در این مورد حوزه علمیه)، بر رویکرد خاصی از روان‌شناسی و مشاوره تمرکز یافته است و یا حتی آموزش را آن­طور که در طرح ذکر کرده­اند، با دقت و وسعت به پیش می‌برد، این مجوز را نمی­دهد

که همزمان با تربیت نیروی انسانی، به وظیفه صدور مجوز هم بپردازد. نقش‌هایی که تجمیع آنها در یک نهاد، آسیب‌هایی را پدید می‌آورد که برخی از آسیب‌ها حتی ممکن است متوجه نهاد مربوطه شود.

روان‌شناسی و مشاوره، به عنوان یک علم از اصول و فنونی برخوردار است. اما یک سازمان حرفه‌ای، برای صیانت از حقوق مراجعان، لازم است این امر را ارزیابی کند که دارندگان مدرک در این رشته‌ها، به چه میزان بر آن اصول و فنون وقوف لازم دارند. پس، نوع گرایش و یا رویکرد دانش‌آموختگان، تفاوتی در نحوۀ ارزیابی و یا نظارت بر عملکرد آنها ایجاد نمی‌کند.
اگر این طرح، معطوف بر رویکرد دانش‌آموختگان مراکز حوزۀ علمیه، یعنی رویکرد دینی و اسلامی است، در اینجا جداسازی بر اساس دینی و غیردینی انجام شده است که مغایر با سیاست‌های جمهوری اسلامی مبنی بر وحدت حوزه و دانشگاه و بیانیه گام دوم انقلاب مبنی بر توسعه علم و دانش است. بعلاوه، دادن امتیازات ویژه، تفکر غیرمقبول دانستن دانشگاه‌ها را، آن هم بعد از چند دهه از گذشت انقلاب اسلامی، القا می‌کند که پیامدهای سیاسی و اجتماعی منفی را در ابعاد وسیعی به دنبال خواهد داشت.
در پایان لازم به ذکر می­دانیم رشته­های مشاوره و روان­شناسی در خلال سال­های اخیر توانسته­اند با رعایت اصول دینی و اخلاقی نقش مهمی در سلامت روان جامعه به ویژه در ایام پاندمی کرونا ایفا نمایند و مجلس شورای اسلامی با حمایت از این خدمات می­تواند نقشی بی بدلیل در ارتقای سلامت جامعه اسلامی بردارد.
ریاست محترم مجلس شورای اسلامی، از جنابعالی، روسای محترم کمیسیون‌های مرتبط و نمایندگان ارجمند مجلس شورای اسلامی انتظار می‌رود از طریق عدم موافقت با طرح یاد شده، از آثار منفی متعدد این امر جلوگیری به عمل آورند. پیشاپیش از توجه آن بزرگواران، به دغدغه­های جامعه علمی روان‌شناسی و مشاوره کشور قدردانی می­کنیم.

با تجدید احترام



جناب آقای دکتر علیپور به نمایندگی از انجمن سلامت و انجمن عصب روانشناسی ایران
رونوشت:

رئیس محترم کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی جهت استحضار و عنایت لازم
ادامه صفخه بعد

رئیس محترم مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی جهت استحضار و عنایت لازم
رئیس محترم کمیسیون اصل نودم قانون اساسی مجلس شورای اسلامی جهت استحضار و عنایت لازم
رئیس محترم کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی جهت استحضار و عنایت لازم
رئیس محترم کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی جهت استحضار و عنایت لازم
رئیس محترم معاونت امور تقنینی مجلس شورای اسلامی جهت استحضار و عنایت لازم
نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی جهت استحضار
وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری جهت استحضار
وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جهت استحضار
‎‌رئیس سازمان نظام روان شناسی و مشاوره ج.ا.ا برای استحضار و اقدام لازم
رئیس و اعضای محترم شورای مرکزی سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره، جهت استحضار و اقدام لازم
روسای محترم شوراهای استانی سازمان نظام جهت استحضار و اطلاع رسانی به نمایندگان محترم
رئیس محترم دفتر ریاست جمهوری جهت استحضار