جهش چشمگیر تجارت ایران با شرق آفریقا

سیداحمدرضا علائی‌طباطبایی معاون ارتقای کسب و کار‌های تجاری سازمان توسعه تجارت در پاسخ به این پرسش که دیپلماسی اقتصادی تا چه میزان نقش راهبردی در توسعه تجارت خارجی ایران داشته است؟، اظهار کرد: اقدامات انجام شده در حوزه تجارت خارجی، در واقع مجموعه تلاش‌ها، برنامه‌ها و اقداماتی است که تاثیر کوتاه‌مدتی نداشته و در بهترین حالت، در میان‌مدت و بلندمدت نتیجه‌بخش خواهد بود که در حوزه کاری‌مان، میان‌مدت زمانی بین یک تا ۲ سال بوده و بلندمدت زمان ۳ سال یا بیشتر از آن است.

وی افزود: در این مدت، برای توسعه تجارت با کشور‌های اولویت همکاری شماره یک تجاری با ایران، اقداماتی در خصوص رفع مشکلات زیر ساختی مانند ایجاد یا تقویت خطوط لجیستیکی صورت گرفته است. به‌طور مثال، در گذشته کانال لجستیک دریایی بین ایران و عمان وجود نداشته که در این مدت ایجاد شده است. مطمئنا در نگاه آماری نتایج این اقدام، نمی‌تواند در یکی دوماه خودش را نشان دهد و واقع‌بینانه این است که نیاز به زمان یکساله بوده که نتایج آن مشخص شود.

معاون ارتقای کسب و کار‌های تجاری سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه پس از یک‌سال، اگر جهت‌گیری این اقدامات مثبت باشد و این مثبت ادامه‌دار باشد، می‌توان گفت که این تاثیر معنادار بوده است و اگر نوسانی باشد، یک زمان کم و یک زمان زیاد باشد، ممکن است تحت‌تاثیر عوامل دیگر قرار گرفته باشد، تاکید کرد: بحث‌مان عملکرد حوزه تجارت خارجه در یکسال گذشته است که می‌توان اعلام کرد در کشور‌های هدف‌مان، شاهد رشد معنادار به لحاظ آماری بوده‌ایم.

وی با بیان اینکه رشد معنادار به لحاظ آماری یعنی رشدی که به دلایل عوامل تصادفی و غیرقابل تفسیر بوجود نیامده بلکه رشدی است که می‌توان آن را تفسیر و به‌عواملی که باعث رشد شده‌اند، مرتبط دانست، خاطرنشان کرد: امروز می‌توان مدعی شد که در کشور‌های حوزه اولویت یک، در یک‌سال شاهد رشد معنادار بوده‌ایم و امیدوارم این رشد در دوره زمانی میان‌مدت یعنی در سال آینده و در دوره زمانی بلندمدت یعنی تا پایان دولت سیزدهم و بعد از آن، تداوم داشته باشد.

علائی‌طباطبایی در پاسخ به این پرسش که رشد تجارت با عراق تا چه میزان بوده است؟، تاکید کرد: از نگاه کلان، شاید به‌صورت فصلی در تجارت با عراق دچار کاهش شده باشیم، اما باید عملکرد را به شکل گسترده‌تر و در محدوده وسیع‌تر مورد بررسی قرار داد تا مشخص شود در یکسال گذشته، این روند و عملکرد افزایشی بوده است یا کاهشی؛ اتفاقی که باید در حوزه همکاری با کشور‌های اوراسیا هم مورد توجه قرار بگیرد.

وی با بیان اینکه آمار گمرک را قبول داریم یا خیر یک بحث دیگر است، تاکید کرد: برای مثال وقتی در خصوص تجارت آزاد با کشور‌های اتحادیه اوراسیا صحبت می‌کنیم، باید این پرسش را مطرح کرد که آیا تجارت آزاد توانسته تجارت کلی‌مان با این کشور‌ها را تحث تاثیر قرار دهد؟ که باید قطع به یقین اعلام کرد، بله، این تاثیر بسیار مثبت بوده است.

معاون ارتقای کسب و کار‌های تجاری سازمان توسعه تجارت در مورد اینکه آیا تجارت آزاد با پاکستان به نفع‌مان هست یا خیر؟، تصریح کرد: ظرف ۳ -۴ ماه آینده و نهایی شدن بحث تجارت آزاد با پاکستان، شاهد رشد مثبت و فزاینده‌ای برای تجارت با این کشور خواهیم بود.

وی با بیان اینکه بحث موافقت‌نامه تجارت آزاد یک بعد قضیه عملکردمان است و می‌توان در مورد ظرفیت‌های دیگر هم صحبت کرد، یادآور شد: از نظر نقل و انتقالات مالی با برخی کشورها، اقداماتی شامل ایجاد کانال مالی، تقویت کانال‌های مالی موجود و بهبود ظرفیت ارسال و حمل و نقل کالا در ماه‌های گذشته صورت گرفته است. برای نمونه جریان کالا به سمت شرق آفریقا پیشرفت داشته، زیرا پیش از این خط لجستیک دریایی به سمت این بخش قاره آفریقا نداشتیم، ولی با تلاش دولت، بعد از ۲-۳ ماه این خط راه‌اندازی شد که تاثیر آن در آمار، هم امروز و هم تا پایان سال قابل مشاهده است.

وی با بیان اینکه بحث موافقت‌نامه تجارت آزاد یک بعد قضیه عملکردمان است و می‌توان در مورد ظرفیت‌های دیگر هم صحبت کرد، یادآور شد: از نظر نقل و انتقالات مالی با برخی کشورها، اقداماتی شامل ایجاد کانال مالی، تقویت کانال‌های مالی موجود و بهبود ظرفیت ارسال و حمل و نقل کالا در ماه‌های گذشته صورت گرفته است. برای نمونه جریان کالا به سمت شرق آفریقا پیشرفت داشته، زیرا پیش از این خط لجستیک دریایی به سمت این بخش قاره آفریقا نداشتیم، ولی با تلاش دولت، بعد از ۲-۳ ماه این خط راه‌اندازی شد که تاثیر آن در آمار، هم امروز و هم تا پایان سال قابل مشاهده است.

علائی‌طباطبایی در خصوص آمار صادرات ایران به آفریقا در سال جاری، اینگونه اظهارنظر کرد: در ۵ ماه نخست سال جاری، صادرات‌مان به آفریقا برابر کل صادرات انجام شده در سال گذشته بوده است، یعنی سال قبل عدد تقریبی یک میلیارد دلاری در تجارت با آفریقا بدست آوردیم که امسال در حدود نصف این زمان، به این عدد که چندان هم بالا نیست، دست یافتیم که یکی از دلایل آن ایجاد این خط و حمل دریایی بوده است. در تلاش هستیم همین امکان برای تجارت با غرب آفریقا هم صورت گیرد که موجی را ایجاد خواهد کرد و تاثیر آن در ۵-۶ ماه آینده مشخص خواهد شد.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است رابطه با پاکستان باعث کاهش همکاری با هندوستان شود؟، اظهار کرد: شما در خصوص همکاری‌های کلان دو کشور صحبت می‌کنید و بنده از منظر تجاری در خصوص آن صحبت می‌کنم. وقتی دو کشور در حال مذاکره با همدیگر هستند، به غیر از بعد تجاری، ابعاد فرهنگی، سیاسی و ... هم روبرو می‌شویم. یعنی پارامتر‌های اقتصادی و تجاری، یکی از ابعاد تاثیرگذار در این مذاکرات بوده که ممکن است تعیین کننده هم نباشد.

معاون ارتقای کسب و کار‌های تجاری سازمان توسعه تجارت همچنین گفت: تنظیم‌گری روابط کلان کشورمان با کشور‌های دیگر، برعهده شورای امنیت ملی است که سازمان توسعه تجارت، وزارت امور خارجه و دستگاه‌های دیگر، اجرا کننده بخشی از این سیاست‌های کلان هستیم. در خصوص پاکستان فقط نگاه تجاری و اقتصادی را بیان کردیم، ولی روابط دو کشور، بسیار کلان‌تر از آن است که نباید تنها اهرم اقتصادی را در آن تاثیرگذار بدانیم.