تمرکز نویسندگان در ادبیات نوجوان بیشتر بر جنبه سرگرمی اثر است
برنامه گفتوگومحور «میز داستان» از شبکه کتاب با موضوع «چگونگی شکلگیری ادبیات نوجوان در ایران» با حضور عذرا موسوی، نویسنده ادبیات کودک و نوجوان و اجرای نادر سهرابی پخش شد.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، عذرا موسوی با اشاره به آثار ترجمهای حوزه کودک و نوجوان بیان کرد: از سال ۱۳۰۰ تا ۱۳۲۵، آثار ترجمهای برای نوجوانان به دلیل علاقهای که به داستانهای پلیسی، جنایی و عاشقانه دارند، بیشتر در ایران ظهور و بروز پیدا میکنند و چون بُنمایههای ماجراجویانه خودشان را دارند به شدت مورد علاقۀ نوجوانان هستند و تمایل دارند به دنیا از این زاویه بنگرند. همچنین افرادی که قصد دارند آثاری را ترجمه کنند یا دستی در تألیف دارند، بیشتر بر جنبۀ «سرگرمی اثر» تمرکز دارند.
وی افزود: همواره در آثار نوجوانان اندرز، تعلیم، آموزش و سرگرمی در رقابتی با یکدیگر بودند؛ به این معنا که نویسندگان بنا بر مقتضیات زمان، هر دفعه یکی از این جنبهها را در آثار خود پررنگتر جلوه میدادند. همچنین در این دوره، آثار بیشتر جنبۀ سرگرمی داشتند و از سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۰ تقریبا رکودی در تمام زمینههای ادبیات کودک و نوجوان اتفاق میافتد و آثار جدی چندانی خلق نمیشود؛ ولی از سال ۱۳۳۰ به بعد تا ۱۳۴۰ با رشد خوبی در آثار کودک و نوجوان روبهرو شدیم و بیشتر آثاری که در این زمان به دست مخاطب میرسد، آثار ترجمهای است.
این نویسنده با اشاره به ظهور نشریات کودک و نوجوان در دهۀ ۴۰، عنوان کرد: در این دهه نشریات کودک و نوجوان متولد میشوند و رشد مییابند. دلیل توجه به نشریات از این حیث تأملبرانگیز است که غالب نویسندگان آثاری را برای مخاطب کودک و نوجوان خلق میکردند، ابتدا آنها را در نشریات منتشر میکردند و بعد آن داستانها را جمعآوری کرده و به صورت کتاب منتشر میکردند؛ ولی همچنان میتوان به طور مثال گفت که ۶۵ درصد آثاری که آن زمان در نشریات منعکس میشد، آثار ترجمهای بودند و آثار تألیفی در بین آنها جایی نداشتند. همچنین نویسندگان برای آن که به رسمیت شناخته شوند مجبور بودند داستانهایشان را به گونهای بنویسند که نشریات دوست داشته باشند و آنها را منتشر کنند.
موسوی در پایان دربارۀ رمانهای نوجوان تأکید کرد: گرایش نوجوانان به رمانهای ماجراجویی که مربوط به احوالات بیرونی و خلقیات آنها است، خیلی بیشتر است. در دهۀ اخیر برخی از نویسندگان به خلق اثر با احوالات درونی تمایل بیشتری پیدا کردند و همین باعث شده است که بین مخاطب نوجوان و آثار تألیفی فاصله ایجاد شود. همچنین ما در زمینۀ رمان نوجوان، با توجهنداشتن نویسندگان به برخی از گونههای ادبی همانند ادبیات فانتزی و ادبیات وحشت روبهرو هستیم که به آنها توجه کافی وجود نداشته است.
برنامه «میز داستان» هر هفته چهارشنبهها ساعت ۱۸ از ketab.tv پخش میشود. علاقهمندان میتوانند این برنامه را از آرشیو این تلویزیون مشاهده کنند.
وی افزود: همواره در آثار نوجوانان اندرز، تعلیم، آموزش و سرگرمی در رقابتی با یکدیگر بودند؛ به این معنا که نویسندگان بنا بر مقتضیات زمان، هر دفعه یکی از این جنبهها را در آثار خود پررنگتر جلوه میدادند. همچنین در این دوره، آثار بیشتر جنبۀ سرگرمی داشتند و از سال ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۰ تقریبا رکودی در تمام زمینههای ادبیات کودک و نوجوان اتفاق میافتد و آثار جدی چندانی خلق نمیشود؛ ولی از سال ۱۳۳۰ به بعد تا ۱۳۴۰ با رشد خوبی در آثار کودک و نوجوان روبهرو شدیم و بیشتر آثاری که در این زمان به دست مخاطب میرسد، آثار ترجمهای است.
این نویسنده با اشاره به ظهور نشریات کودک و نوجوان در دهۀ ۴۰، عنوان کرد: در این دهه نشریات کودک و نوجوان متولد میشوند و رشد مییابند. دلیل توجه به نشریات از این حیث تأملبرانگیز است که غالب نویسندگان آثاری را برای مخاطب کودک و نوجوان خلق میکردند، ابتدا آنها را در نشریات منتشر میکردند و بعد آن داستانها را جمعآوری کرده و به صورت کتاب منتشر میکردند؛ ولی همچنان میتوان به طور مثال گفت که ۶۵ درصد آثاری که آن زمان در نشریات منعکس میشد، آثار ترجمهای بودند و آثار تألیفی در بین آنها جایی نداشتند. همچنین نویسندگان برای آن که به رسمیت شناخته شوند مجبور بودند داستانهایشان را به گونهای بنویسند که نشریات دوست داشته باشند و آنها را منتشر کنند.
موسوی در پایان دربارۀ رمانهای نوجوان تأکید کرد: گرایش نوجوانان به رمانهای ماجراجویی که مربوط به احوالات بیرونی و خلقیات آنها است، خیلی بیشتر است. در دهۀ اخیر برخی از نویسندگان به خلق اثر با احوالات درونی تمایل بیشتری پیدا کردند و همین باعث شده است که بین مخاطب نوجوان و آثار تألیفی فاصله ایجاد شود. همچنین ما در زمینۀ رمان نوجوان، با توجهنداشتن نویسندگان به برخی از گونههای ادبی همانند ادبیات فانتزی و ادبیات وحشت روبهرو هستیم که به آنها توجه کافی وجود نداشته است.
برنامه «میز داستان» هر هفته چهارشنبهها ساعت ۱۸ از ketab.tv پخش میشود. علاقهمندان میتوانند این برنامه را از آرشیو این تلویزیون مشاهده کنند.