چطور برخی بیماری‌های خاص با سرقت سیستم ایمنی بدن را آسیب‌پذیرتر می‌کنند؟

ابتلا به بیماری کووید-۱۹ بدن را مقابل این ویروس تقویت می‌کند، اما آیا می‌تواند ما را در معرض بیماری‌های دیگر قرار دهد؟ این نظریه‌ای است که در مقاله جدید مجله پزشکی جاما مطرح شده و به بررسی ارتباط احتمالی کووید-۱۹ و سایر بیماری‌های تنفسی پرداخته است.

اصطلاح «سرقت سیستم ایمنی» یا «سرقت مصونیت» بدن، برای چنین بیماری‌هایی به کار می‌رود.

سرقت سیستم ایمنی چیست؟
«سرقت سیستم ایمنی» یا «سرقت ایمنی» بدن، یک اصطلاح پزشکی نیست، اما در توضیح این نظریه برای بیماری‌های سارس-کوو-۲ و کووید-۱۹ به کار می‌رود که در واقع مانند یک سارق، سیستم ایمنی بدن را تصاحب می‌کنند و باعث می‌شوند بدن افرادی که به این ویروس‌ها مبتلا شده‌اند، در برابر سایر عفونت‌ها آسیب‌پذیر شوند.

البته این مفهوم با «بدهی ایمنی» فرق دارد. «بدهی ایمنی» به کاهش ایمنی بدن در برابر تعداد زیادی از باکتری‌ها و ویروس‌ها اشاره دارد که از قرار نگرفتن در معرض آن عوامل بیماری‌زا ناشی می‌شود.

پژوهشی که اکتبر گذشته در نشریه پزشکی خانواده و سلامت جامعه منتشر شد، پدیده «سرقت ایمنی» را توضیح می‌دهد.

محققان در این پژوهش، داده‌‌های الکترونیکی سلامت ۶۱.۴ میلیون بیمار را در ایالات متحده، از جمله ۱.۷ میلیون کودک تا پنج ساله، تجزیهوتحلیل کردند. محققان با نتایج این پژوهش دریافتند که کودکان مبتلا به کووید-۱۹- در مقایسه با کودکانی که کووید-۱۹ نداشتند - در معرض خطر ابتلا به بیماری ویروسی تنفسی آراس‌وی قرار گرفته‌اند.

دکتر توماس روسو، استاد و متخصص بیماری‌های عفونی در دانشگاه بوفالو ایالت نیویورک، در گفت‌و‌گو با یاهولایف گفت: «این امکان وجود دارد که سیستم ایمنی بدن پس از ابتلا به کووید-۱۹ در حالت عادی و معمولی نباشد. بهترین نمونه، بیمارانی‌اند که به شدت بیمار شده‌اند. در این حالت احتمال بیشتری وجود دارد که این بیماران به بیماری‌های فوق‌عفونی و مسری دچار شوند که آ‌ٔن‌ها را به شدت مریض می‌کند.»

با این حال، دکتر روسو با اصطلاح «سرقت» برای سیستم ایمنی و مصونیت بدن موافق نیست. او می‌گوید: «مصونیت یا ایمنی بدن وضعیتی است که ما به وجود می‌آوریم، نه چیزی که به سرقت برود یا چیزی که باید بازپرداخت شود.»



دکتر ویلیام شافنر، متخصص بیماری‌‌های عفونی و مسری، هم در این زمینه به یاهولایف می‌گوید: «ایده سرقت ایمنی شاید فرضیه‌ای جذاب باشد، اما پشتوانه علمی چندانی برای پشتیبانی از فرضیه موجود نیست.»

شافنر در ادامه می‌گوید: «‌داده‌های اولیه موجود در این حوزه نشان می‌دهد که اگر یک بیماری مسری و عفونی جدی داشته‌اید، احتمالا مدتی در برابر بیماری عفونی دیگر آسیب‌پذیرتر می‌شوید».

آیا «سرقت ایمنی» با سایر عارضه‌ها رخ می‌دهد؟
کارشناسان به این پرسش پاسخ مثبت می‌دهند. دکتر پاتریک جکسون، پزشک متخصص بیماری‌های عفونی و مسری، در مصاحبه با یاهولایف در این زمینه می‌گوید: «برای نمونه، افرادی که به سرخک مبتلا می‌شوند، مدتی پس از ابتلا به این بیماری، قدرت ایمنی بدن خود را در برابر سایر عفونت‌ها از دست می‌دهند.»

بنا به توضیح او: «وقتی ویروس سرخک وارد بدن می‌شود، سلول‌های ایمنی را که ذخیره ایمنی بلند‌مدت به بدن می‌دهند، آلوده می‌کند و از بین می‌برد.»

دکتر شافنر هم با تایید این نکته می‌گوید: «به نظر می‌رسد که بیماری سرخک بر سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارد، زیرا افراد مبتلا به سرخک تا ماه‌‌ها پس از بهبودی، آسیب‌پذیری بیشتری در برابر سایر بیماری‌های مسری و عفونی از خود نشان می‌دهند.»

دکتر روسو هم به تاثیر مشابه آنفلوآنزا در این زمینه اشاره می‌‌کند و می‌گوید: «آنفلوآنزا با سرکوب پاسخ ایمنی در بدن افراد، آنان را در برابر ابتلا به بیماری‌های عفونی و مسری دیگر مستعد‌تر می‌کند.»

چطور حین بهبود یافتن از کووید-۱۹ از بدن خود محافظت کنیم؟
دکتر روسو خاطرنشان می‌کند که اگر به کووید-۱۹ مبتلا شده‌ باشیم، احتمالا تا چند ماه، از ابتلا به ویروس‌های دیگر یا دست‌کم همان ویروس در امان خواهیم بود.

اما دکتر شافنر تاکید می‌کند که بدن، مستعد ابتلا به بیماری‌های عفونی و ویروسی دیگر خواهد بود. یعنی فقط به این دلیل که از کووید-۱۹ بهبود یافته‌ایم، قرار نیست از ابتلا بیماری ویروسی تنفسی آر‌اس‌وی یا آنفلوآنزا در امان باشیم.

شافنر توصیه می‌کند: «اگر از ابتلا به سایر بیماری‌‌های مسری و عفونی احساس خطر می‌کنید و نگرانید، در فضاهای دربسته شلوغ حتما ماسک بزنید و از افرادی که سرفه یا عطسه می‌کنند، اجتناب کنید. اگر پس از ابتلا به کووید-۱۹ و بهبود، احساس خستگی می‌کنید، در حد توان ورزش کنید، انواع غذاهای تازه را در رژیم غذایی‌تان بگنجانید و از استعمال دخانیات خودداری کنید.»