کاهش صادرات خرما در سال 1402 +نمودار

گروه صنعت، معدن و تجارت بازارنیوز- مهناز میرزاده؛ بازار محصولات کشاورزی ضمن اینکه مواد غذایی لازم برای جمعیت در حال رشد و نیز مواد خام بخش صنعت را تأمین می‌کند؛ می‌تواند به عنوان پتانسیلی برای صادرات و کسب ارز خارجی مورد نیاز برای واردات کالا‌های سرمایه‌ای در راستای توسعه صنعتی و رشد اقتصادی مد نظر باشد. این موضوع در ارتباط با خرما به عنوان یکی از اصلی‌ترین محصولات کشاورزی صادراتی کشور مطرح است.در واقع ایران یکی از سه کشور برتر تولید خرما در جهان محسوب می‌شود.

به گزارش سازمان جهانی غذا در سال ۲۰۱۸، تولید خرما در ایران به ۱.۲ میلیون تن رسیده و بعد از کشور‌های مصر و عربستان سعودی در جایگاه سوم تولید خرما قرار دارد. اما مطابق گزارش‌های سازمان فائو در سال ۲۰۱۶ اقتصاد نخلداری خرما در ایران در زمینه‌هایی مانند عملکرد تولید، زیرساخت‌های تولیدی و نگهداری، بازاریابی و بازار رسانی، صادرات و قیمت‌ها نارسایی‌های زیادی دارد. با توجه به اهمیت موضوع در گزارش حاضر به بررسی وضعیت تولید و صادرات خرما در یک دهه گذشته پرداخته می‌شود.

الف) سطح زیر کشت و تولید خرما در کشور

همانطور که در نمودار ۲ ملاحظه می‌شود، در سال ۱۴۰۱ میزان سطح بارور خرما در کشور به میزان ۲۵۰ هزار هکتار بوده است که نسبت به سال ۱۴۰۰ به میزان ۶.۷ درصد رشد داشته است. از این میزان سطح بارور خرما در سال ۱۴۰۱ در حدود ۱.۶ میلیون تن خرما تولید شده است. میزان تولید نیز متناسب با سطح باورو خرما در سال ۱۴۰۱ رشد داشته است.

روند تولید در سال‌های اخیر افزایشی بوده است. همین موضوع منجر به بهبود عملکرد تولید نسبت به سطح بارور خرما شده است. به گونه‌ای که در سال ۱۴۰۱ این نسبت به عدد ۶.۴ تن به ازای هر هکتار رسیده است.

ب) وضعیت صادرات خرمای کشور

ایران از جمله مهم‌ترین کشور‌های صادرکننده خرما در جهان است. در واقع ایران کشوری مطلقاً صادرکننده در حوزه خرما است. نمودار ۲. نشان دهنده وضعیت صادرات خرما در کشور است. با توجه به عملکرد ده ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲ (صادرات ۲۵۸.۵ هزار تن به ارزش ۲۳۱ میلیون دلار) انتظار می‌رود تا پایان سال میزان و ارزش صادرات خرما نسبت به سال گذشته به ترتیب با کاهش ۱۵ و ۱۲ درصد همراه باشد. ارزش هر تن خرمای صادراتی ایران در سال‌های اخیر در حدود ۹۰۰ دلار است.


نخل خرما، یکی از مهمترین محصولات تجاری در بخش کشاورزی جنوب ایران بوده و به طور قابل توجهی به سیستم‌های زراعی از طریق کمک به رشد اقتصادی و تأمین نیاز‌های بازار محلی نقش عمده‌ای در اقتصاد ملی و بخش کشاورزی دارد. اهمیت مضاعف این محصول زمانی آشکار می‌شود که بدانیم در حدود ۴۵ درصد از تولیدات و ۶۱ درصد از سطح زیر کشت محصولات باغی در جنوبی شرقی ایران به نخل خرما اختصاص دارد.

در مناطق خرما خیر کشور علیرغم وابستگی معیشت بسیاری از روستاییان به نخلداری، بازار محصول خرما به دلایل متعددی همچون غیر بهداشتی بودن، نداشتن بازار فروش، کمبود یا نبود صنایع نگهداری، فاصله زیاد محل تولید تا کارخانه، پراکندگی روستاها، قیمت پایین محصول، عدم سازگاری اقلیمی، عدم دسترسی مناسب به سرمایه، ضایعات بالا و فروش محصول با ارزش افزوده پایین به دلالان و سلف خران با چالش‌های فراوانی روبه رو است.

در حالیکه نخل‌داری خرما از جمله قابلیت‌ها و فرصت‌های اقتصادی ویژه در ناحیه جنوبی است که می‌تواند نقش موثری در بهبود اقتصاد روستایی، توسعه اشتغال، کاهش مهاجرت و کاهش فقر، محرومیت و نابرابری ایفا کند؛ بنابراین پیشنهاد می‌شود، دولت با مداخله در تنظیم بازار خرما، ایجاد سردخانه و دیگر صنایع خرما، آموزش و ترویج و ارائه تسهیلات نقش ایفا کند. در واقع ایفای نقش فعال دولت در مدیریت زنجیره تأمین خرما در کشور می‌تواند زمینه رفع کاستی‌ها مذکور را فراهم نمود.

پایان پیام//