متهم ردیف اول سرطان معده را بشناسیم

مصرف زیاد نمک از ریسک‌فاکتور‌های اصلی فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی‌عروقی به حساب می‌آید. البته پیامد‌های مصرف زیاد نمک محدود به فشار خون بالا و بیماری‌های قلبی‌عروقی نمی‌شود، بلکه سرطان معده از دیگر پیامد‌های این ماده غذایی به حساب می‌آید.

سرطان معده از سرطان‌های شایع در جهان قلمداد می‌شود؛ میزان کشندگی سرطان معده همچنان بالا است و بیش از ۶۲۸ هزار مورد و معادل ۱۲% کل مرگ و میر‌ها در کشور‌های توسعه یافته و در حال توسعه جهان است. عوامل مختلفی مانند عفونت هلیکوباکتر پیلوری، عادات غذایی، مصرف ماهی‌های نمک‌سود شده، مصرف غذا‌های پرنمک، مصرف آجیل‌های شور و تنقلات شور از قبیل چیپس و انواع فراورده‌های غلات حجیم شده، شوریجات و ترشی‌ها، غذا‌های نمک سود می‌توانند منجر به سرطان معده شوند. برآورد‌های انجام شده در کشور انگلستان بیانگر این است ۲۴ درصد موارد سرطان معده (۳۱ درصد در مردان و ۱۲ درصد در زنان) با مصرف روزانه بیش از ۶ گرم نمک ارتباط دارد.

همچنین عواملی مانند چاقی، مصرف الکل، سیگار، وجود نیترات در مواد غذایی مصرفی و سابقه فامیلی از دیگر موارد احتمالی ابتلا به سرطان معده به حساب می‌آید.

اگر چه بطور کلی میزان بروز سرطان معده در جهان بخصوص در کشور‌های غربی، چین و سایر کشور‌های شرق آسیا در دهه‌های گذشته کاهش یافته، ولی در سایر کشور‌ها این روند کاهشی مشاهده نمی‌شود. کاهش مصرف نمک در جامعه به عنوان یک راهکار اصلی با هزینه اثربخشی بالا برای پیشگیری از اپیدمی بیماری‌های قلبی و عروقی در کشور‌های صنعتی و در حال توسعه شناخته شده است.

مطالعات متعددی ارتباط بین مصرف زیاد نمک و عفونت‌های هلیکو باکتر پیلوری را به عنوان عامل ایجاد صدمه در مخاط معده و سرطان معده را نشان داده است. از جمله در یک متا آنالیز ارتباط بین عادات غذایی و خطر سرطان معده در ۲۷۰ هزار نفر از ۷ مطالعه گذشته‌نگر نشان داده شده است. این مطالعه نشان داده است که خطر بروز سرطان معده با مصرف زیاد نمک ۶۸ درصد افزایش می‌یابد. حتی مصرف نمک در حد متوسط نیز این خطر را ۴۱ درصد افزایش می‌دهد. در افرادی که غذا‌های پرنمک مثل ترشی‌ها، ماهی نمک سود شده و گوشت‌های فرآوری شده مصرف می‌کنند به ترتیب خطر ابتلا به سرطان معده ۲۷ درصد و ۲۴ درصد بیشتر است.

بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، در ایران، سرطان، سومین علت مرگ و میر به شمار می‌رود و سرطان معده سومین سرطان شایع است. مصرف نمک ۱۰ تا ۱۵ گرم در روز یعنی ۲ تا ۳ برابر مقدار توصیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت است.

سرطان معده تنها یکی از زیان‌های مصرف زیاد نمک است. پوکی استخوان، فشارخون بالا و به دنبال آن نارسایی‌های کلیوی و بیماری‌های قلبی عروقی از دیگر مشکلاتی است که مصرف زیاد نمک در بروز آن‌ها یک عامل خطر مهم به شمار می‌رود؛ بنابراین با کاهش نمک مصرفی در حین طبخ غذا، حذف نمکدان سر سفره و میز غذا، منع مصرف تنقلات شور و پرنمک، می‌توان احتمال ابتلا به سرطان معده را کاهش داد.