عوارض نامشخص «قلیان اکسیژن»/ برای کار تحقیقاتی باید از افراد رضایت گرفت

عرضه « قلیان اکسیژن » در برخی کافی شاپ‌ها و قهوه‌خانه‌ها به موضوع داغ فضای رسانه‌ای و شبکه‌های اجتماعی در این روزها تبدیل شده، موضوعی که ظاهرا طرحی مطالعاتی از سوی وزارت بهداشت به منظور جایگزینی قلیان اکسیژن با قلیان دخانی است.

هرچند بنابر اظهار دکتر غلامرضا حیدری، مجری طرح مطالعاتی بررسی «قلیان اکسیژن»؛ این دستگاه هنوز تایید نهایی را نگرفته و نتایج مطالعات، ملاک تصمیم‌گیری درباره آن خواهد بود، اما این طرح واکنش‌های گسترده‌ای را به دنبال داشته و متخصصان بویژه نسبت به آنچه که «گاز خنده» (اکسید نیتروژن) نام دارد، هشدار داده‌اند و از بابت سوءمصرف و تاثیرات مخرب آن ابراز نگرانی کرده‌اند.

در همین راستا دکتر ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران درباره طرح تحقیقاتی قلیان اکسیژن می‌گوید: قلیان‌ها محل رشد میکروب و قارچ‌ها هستند و هر پک سبب می‌شود مقدار زیادی قارچ و میکروب به قفسه صدری وارد شود. در همین راستا هم ورود هرگونه جسم یا ماده خارجی به ریه سبب آزار و اذیت می‌شود.

وی با بیان اینکه ورود هرگونه ماده شیمیایی به بدن می‌تواند سبب بروز مشکلاتی شود، افزود: هر ترکیبی از مواد شیمیایی که از طریق سیگار، قلیان و حتی هوای آلوده وارد بدن می‌شود، ممکن است در آینده موجب سرطان یا سایر بیماری‌ها شود. معتقدم، وزارت بهداشت نباید به موضوع طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن ورود داشته باشد.

رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی درباره استفاده از نمونه انسانی در طرح‌های مطالعاتی گفت: هر کار تحقیقاتی باید با رضایت افراد انجام شود و در وهله نخست روی نمونه حیوانی استفاده شده باشد. پس از اینکه مطالعات روی نمونه حیوانی انجام شد و مضر نبودن مورد آزمایش شده به اثبات رسید، می‌تواند طرح مطالعاتی روی نمونه انسانی انجام شود. انجام یک کار تحقیقاتی به طور مستقیم روی نمونه انسانی از منظر اخلاقی درست نیست.

خسرونیا گفت: هنگامی که نسبت به انجام یک طرح تحقیقاتی اقدام می‌کنیم باید اخلاق پزشکی را در کانون توجه قرار دهیم. عوارض استفاده از قلیان اکسیژن هنوز مشخص نیست و این احتمال وجود دارد که عوارض ناشی از استعمال این قلیان طی یک ماه یا حتی چند سال آینده بروز کند. با توجه به اینکه عوارض استفاده از این قلیان نامشخص است اجرای این طرح مطالعاتی در ۱۰ استان یک کار اشتباه است.