هیدروپس فتالیس یا تجمع مایع در اندام های جنین چیست؟

هیدروپس فتالیس به تجمع مایع و ادم در اندام های جنین گفته می شود. بروز مشکل هیدروپس فتالیس در جنین، نشانه ای از وجود یک مشکل اساسی در بدن او است. معمولا، اگر این عارضه بعد از تشخیص به سرعت درمان نشود حالت مرگباری را برای فرزند شما به وجود خواهد آورد. روند رشد و سلامت یک نوزاد و یا جنین با مبتلا شدن به مشکل هیدروپس فتالیس به شدت به خطر می افتد.

در ابتدا لازم است بدانید که هیدروپس فتالیس یک نوع بیماری نیست، اما نشانگر وجود نوعی عارضه جنینی است که در صورت انجام سونوگرافی از جنین مشخص می شود. در واقع می توان ادعا کرد که هیدروپس فتالیس به عنوان تجمع غیر طبیعی مایعات در حداقل دو عضو مختلف از بدن جنین تعریف شده است. به عنوان یک مادر باردار به یاد داشته باشید که فضاهای پر از مایع می تواند در جاهای مختلف بدن جنین داخل رحم مادر رخ دهد.

بخش های درگیر بیماری

هیدروپس ممکن است در قسمتهای زیر مشاهده شود:

– پوست سر

– اطراف ریه که به آن پلورال افیوژن گفته می شود.

– اطراف قلب ی که به آن پریکاردیال افیوژن گفته می شود.

– اطراف شکم که آسیت نیز نامیده می شود.

مهم ترین نشانه های هیدروپس فتالیس یا آب آوردن بدن جنین

– Polyhydramnios (وجود مایع آمنیوتیک بیش از حد در کیسه رحمی)

– ضخامت بیش از حد جفت

انواع هیدروپس فتالیس یا آب آوردن بدن جنین

عارضه جنینی هیدروپس فتالیس به دو دسته تقسیم می شود.

1. هیدروپس فتالیس ایمنی (هیدروپس فتالیس erythroblastosis)

هیدروپس فتالیس ایمنی موقعی در بدن جنین اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن خود مادر باردار به سلول های خونی جنین داخل رحم او حمله کنند. به عنوان مثال، اگر مادری که دارای گروه خونی با Rh منفی است، جنینی را در داخل رحم خود حمل کند که دارای گروه خونی با Rh مثبت باشد، ممکن است سیستم ایمنی بدن مادر در واکنش به این حالت سلول های خونی جنین با Rh مثبت را مورد حمله خود قرار داده و آن ها را از بین ببرد. نوزادانی که در این شرایط به دنیا می آیند، به احتمال زیاد مبتلا به کم خونی بوده و یا تعداد گلبول های قرمز خون آن ها بسیار پایین خواهد بود.
پایین بودن میزان سلول های خونی در بدن جنین داخل رحم مادر، اعضای بدن او مانند کبد، کلیه ها، غده آدرنال و قلب را تحت تاثیر خود قرار می دهد. درنهایت، هم بروز این عارضه، عملکرد اندام های داخلی بدن جنین را سخت تر نموده و می تواند به شکست بدن او منجر شود.
آمار های اخیر سازمان بهداشت جهانی نشان داده است که در20 تا 25 درصد از این جنین ها، نوع شدید تر همولیتیک روی می دهد که منجر به بروز عارضه هیدروپس فتالیس در بدن جنین خواهد شد. جالب است بدانید که بروز هیدروپس فتالیس ایمنی در اکثر بارداری ها بعد از کشف داروی روگام در سال 1960، تا حد زیادی کاهش یافته است.

2.هیدروپس فتالیس غیرایمنی

به وجود آمدن هیدروپس فتالیس غیرایمنی در دوران بارداری مادران باعث می شود تا در حدود 75 تا 90 درصد از علائم هیدروپس فتالیس ایمنی هم در بدن جنین دیده شود. بروز عارضه جنینی هیدروپس فتالیس غیر ایمنی را می توان نشانه ای از وجود شرایط نامتعادل مادرزادی در جنین عنوان کرد. تا به امروز، تعداد کمی از علل بروز عارضه هیدروپس فتالیس غیرایمنی در بدن جنین شناخته شده است.

علل غیرایمنی

– کم خونی فقر آهن

– سوپراونتریکولار تاکی کاردیا که منجر به نارسایی قلبی شود

– کمبود آنزیم بتا گلوکرونیداز

– ابتلای مادر به پارواویروس بی۱۹ در زمان بارداری

– ابتلای مادر به سیتومگالوویروس

– ابتلای مادر به سفلیس

– ابتلای مادر به دیابت

– تالاسمی آلفا

– بیماری نیمن پیک نوع C و بیماری گوشه نوع ۲

– سندرم ترنر

– تومورها، شایعترین تومور در جنین تراتوم می باشد.

– سندرم انتقال خون بین دوقلوها

– پرکاری تیروئید مادر

– نقص قلبی و اسکلتی جنین

تشخیص

تشخیص هیدروپس فتالیس از طریق سونوگرافی قابل تشخیص میباشد.

چگونگی تشخیص مشکل هیدروپس فتالیس یا آب آوردن بدن جنین داخل رحم

اگر متخصص زنان و زایمان بعد از معاینه دقیق، وجود مشکل هیدروپس فتالیس را در فرزند شما تشخیص دهد، به احتمال زیاد شما را به یک perinatologist (پزشک متخصص حاملگی های پرخطر) ارجاع خواهد داد. این دکتر متخصص هم با انجام یک سونوگرافی همه آناتومی بدن جنین داخل رحم شما از جمله قلب، ریه ها، شکم، سر، مغز، بازوها و پاهای او را به دقت ارزیابی کرده و محل و اندازه دقیق تجمع مایع را مشخص خواهد کرد، تا روند درمان آسان تر شود. پزشکان متخصص بارداری های پرخطر، بعد از ارزیابی کامل مشکل شما و فرزندتان، شما را از وجود برخی مشکلات اساسی در بدن فرزندتان آگاه خواهد کرد.

مهم ترین این مسائل عبارتند از:

– علل بروز مشکل هیدروپس فتالیس در جنین شما

– میزان پیشرفت مشکل هیدروپس فتالیس در بدن جنین شما

– معرفی گزینه های درمانی ممکن برای عارضه هیدروپس فتالیس

– معرفی روش هایی مناسب برای رشد طبیعی جنین داخل رحم شما و انجام فعالیت های آسان در دوران بارداری، به منظور پیشگیری از پیشرفت عارضه هیدروپس فتالیس

چگونه می توان مشکل هیدروپس فتالیس را در نوزادان درمان کرد؟

هنگامی که علت اصلی وجود مشکل هیدروپس فتالیس در نوزاد و جنین تعیین شود و عوارضی مانند پایین بودن سلول های خونی در بدن او مشاهده گردد، یک روش درمانی بالقوه برای نوزاد یا جنین مبتلا، انتقال خون خواهد بود. گفته می شود که برای یک فرد بزرگسال، پایین بودن تعداد سلول های خونی نسبت به یک جنین یا نوزاد، یک بحران بزرگ تر تلقی می شود. در صورت بروز مشکل هیدروپس فتالیس در جنین، معمولا نمونه خون او از راه پوست و یا بند ناف به منظور تشخیص بیماری او برداشته می شود. امروزه، برای این کار پزشک متخصص با استفاده از مایع آمنیوسنتز یک سوزن را که به دستگاه اولتراسوند متصل می باشد، به بند ناف نوزاد هدایت می کند طوری که بتواند به راحتی خون مورد نیاز خود برای آزمایش سلامتی جنین را نمونه برداری کند. علاوه بر این مورد، تزریق خون جدید هم به بدن جنین از همین راه امکان پذیر می باشد. سطح سلول های خونی جنین که با عنوان”هماتوکریت” شناخته می شود، باید در مراحل اولیه تشخیص عارضه هیدروپس فتالیس در جنین مبتلا، 20-25 درصد باشد.در این شرایط، به احتمال زیاد انتقال خون باید چند بار تکرار شود تا در مدت 48 الی 72 ساعت بعد از تشخیص بیماری، هماتوکریت نهایی خون جنین به 45 الی 50 درصد برسد. به یاد داشته باشید که این انتقال خون باید در دو فاصله سه هفته ای، انجام گیرد که معمولا یکی از این انتقال ها در 34 الی 35 هفته حاملگی می باشد. در نهایت، به عنوان یک مادر باردار به خاطر داشته باشید که در صورت انجام دقیق و به موقع درمان پیشنهادی، فرزند شما باید قبل از تولد بهبود خواهد یافت.

هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.

بیشتر بخوانید:

تنگی نفس دوران بارداری را چگونه درمان کنیم

آمبولی ناشی از عمل سزارین