بهره‌گیری توانمندی معلولان سبب ارتقاء سلامت روان آن‌ها می شود

خبرگزاری مهر، گروه استان ها- اعظم محبی:معلولیت عبارت است از محدودیت دائمی در زمینه های مختلف جسمی، حسی یا ذهنی و روانی که شخص مبتلا به آن را در زندگی روزمره در مقایسه با سایر افراد جامعه دچار مشکل می سازد.

کاملاً مشخص است که زندگی یک فرد در اثر معلولیت دچار تغییر می شود، اما می توان با پشتیبانی صحیح از افراد معلول و تأمین نیازهای مادی و غیر مادی آنها، باری از مشکلات آن‌ها برداشته و آنها را به زندگی معمولی بازگردانیم.

یکی از نکاتی که در زندگی معلولان باید در نظر گرفت، ارتقاء سلامت روان آن ها است تا بتوانند در برابر مشکلات زندگی پیروز بوده و به آسیب های روحی دچار نشوند.

برای درک صحیح سلامت روان و نحوه برخورد صحیح با معلولان با بهرام بختیاری سعید، رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره استان گلستان گفتگو کردیم. وی در گفتگو با مهر اظهار کرد: معلولان در جامعه به دو دسته تقسیم می شوند، گروه اول معلولان زمان جنگ، که تحت پوشش ستاد ایثارگران هستند.

وی افزود: برای این دسته برنامه خاصی تدارک دیده شده و مشاورین به صورت سازمان یافته با آن ها در ارتباط هستند.

بختیاری سعید با بیان این که دسته دوم، سایر معلولان را شامل می شود، تصریح کرد: این دسته که از بدو تولد یا در یک حادثه به معلولیت دچار شده اند، تحت پوشش بهزیستی هستند و خدمات روانشناسی به آن ها داده می شود.

وی افزود: خدمات در دو بخش به معلولان ارائه می شود، بخشی که خود سازمان آن را پیش بینی کرده و بخشی که معلولان متقاضی آن هستند.

سلامت روان خانواده معلولان هم در نظر گرفته شود

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی گرگان خاطر نشان کرد: زندگی معلولان نسبت به سایر افراد از ویژگی خاصی برخوردار است، البته برخی از آن ها با این مسأله کنار آمده اند و معلولیت برای آن ها محدودیت نیست.

وی اضافه کرد: ارائه خدمات سلامت روان صرفاً برای التیام معلولان نیست، آن ها نگرش و زندگی خاص خود را دارند و در حال حاضر بسیاری از آن ها در دانشگاه مشغول به تحصیل هستند.

بختیاری سعید تأکید کرد: بیشترین خدمت، باید در مسیر ارتقاء سلامت روان معلولان ارائه شود، برای اطرافیان آن ها نیز باید برنامه هایی در نظر گرفته شود زیرا سلامت روان افرادی که با معلولان زندگی می کنند نیز مهم است، اما باید دانست رفتارهای به ظاهر دلسوزانه اطرافیان می تواند محدودیت هایی برای معلول ایجاد کند.

معلولیت محدودیت نیست

رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره استان گلستان با بیان این که معلولیت، محدودیت نیست، تاکید کرد که گاهی معلولیت دلیلی برای پیشرفت است.

بررسی های و تجربیات برخورد با معلولان نشان داده هرچه آن ها از سلامت روانی و میزان سازگاری و انطباق روانی بیشتری با شرایط موجود برخوردار باشند زندگی راحت تری را پشت سر می گذارندبختیاری سعید گفت: درجه های معلولیت متفاوت است، برای کسانی که قطع نخاع شده‌اند شرایط زندگی سخت است ولی بررسی های و تجربیات برخورد با آن ها نشان داده هرچه معلولان از سلامت روانی و میزان سازگاری و انطباق روانی بیشتری با شرایط موجود برخوردار باشند زندگی راحت تری را پشت سر می گذارند.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی گرگان با بیان این که سلامت روان باعث بالا رفتن سطح تحمل معلول می شود، تصریح کرد: معلولان نیازهای ویژه ای دارند، در برخورد با آن ها، چه در حیطه خدمات مشاوره و روانشناسی و چه در زمینه آموز مهارت ها، باید سعی شود که بتوانند از حداکثر توانایی های خود بهره بگیرند.

وی یادآور شد: در کار با افراد معلول تأکید بر روی میزان معلولیت نیست بلکه میزان توانایی آن ها باید در نظر گرفته شده و مهارت های زندگی به صورت گروهی یا فردی به آن ها آموزش داده شود.

آموزش به معلولان در راستای انطباق با شرایط موجود وی باشد

رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره استان گلستان اضافه کرد: آموزش مهارت ها در راستای آن است که معلولان با توجه به شرایط و امکاناتی که در اختیار دارند بتوانند با موقعیت موجود کنار بیایند تا ضمن تأمین نیازهای خود به اهداف و آمال و آرزوهای خود برسند.

بختیاری سعید گفت: آشنا کردن این افراد با خود، درک درست از معلولیت، رعایت آنچه در قوانین بهداشت و روان آمده، برای زندگی شاد و کم کردن بار تنش ها، بسیار مهم است.

وی تأکید کرد: باید مبنای ارائه خدمات اجتماعی به معلولان در جامعه براساس مبارزه با چیزی باشد که می تواند سلامت روان آنها را به خطر انداخته و هیجانات منفی در آنها به وجود بیاورد.

بختیاری سعید بیان کرد: تکنیک‌ها و تاکتیک‌هایی باید به معلولان آموزش داده شود تا بتوانند بیشترین سازگاری را با کمترین میزان تنش در مسیر یک زندگی عادی پیگیری کنند.

وی بیان کرد: معلولان اگر مجرد هستند باید خدماتی برای ازدواج به آن ها داده شود تا شرایط تاهل آن ها هموار شود.

وی با تأکید بر داشتن شغل و درآمد برای معلولان، گفت: علاوه بر مهم بودن شغل، نحوه سازگاری، احساس امنیت و رضایت شغلی نیز از نظر روانشناسی برای این افراد حائز اهمیت است.

بختیاری سعید ادامه داد: بخشی از معلولان نارسایی عقلی دارند، مانند کودکان استثنایی و به آموزش های خاص خود نیاز دارند، به آنها هم براساس میزان پذیرش یا ظرفیت یادگیری کمک می شود تا بتوانند زندگی عادی خود را داشته باشند.

عزت نفس مهم تر از اعتماد به نفس است

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی گرگان تأکید کرد: درک صحیح از معلولیت و تأکید بر توانمندی، قدم های اولیه است که فرد می تواند به اعتماد به نفس برسد و متکی به خود باشد، وقتی معلول به خودشناسی رسید قدر خود را دانسته و تمرکز و انرژی خود را صرف نداشته هایش نمی کند.

معلول از حمایت های محیطی و اجتماعی برخوردار است اما در نهایت این خود وی است که تصمیم می گیرد، باید به معلول کمک کرد تا از مرحله اعتماد به نفس به عزت نفس برسد.وی افزود: معلول از حمایت های محیطی و اجتماعی برخوردار است اما در نهایت این خود وی است که تصمیم می گیرد، البته این به تنهایی کافی نیست بلکه باید به معلول کمک کرد تا از مرحله اعتماد به نفس به عزت نفس برسد و احساس ارزشمندی کند.

بختیاری سعید با بیان این که بسیاری از مجرمان در جامعه نیز اعتماد به نفس دارند، تصریح کرد: چیزی که باعث می شود که فرد منحرف نشود، عزت نفس است، در این صورت می فهمد که زندگی، خانواده و جامعه وی چه اندازه ارزش دارد.

وی اضافه کرد: بنابراین با این ارزش گذاری، معلول مسیر زندگی خود را انتخاب کرده و می فهمد که لایق بهترین هاست، چه در قالب مشاوره و چه در قالب آموزش این مسائل به آنها آموزش داده می شود.

معلولان ممکن است به انواع آسیب های روحی دچار شوند

رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره استان گلستان اظهار کرد: خود معلولیت باعث ایجاد آسیب های روحی نمی شود بلکه شرایطی را فراهم می کند تا فرد در معرض این آسیب ها قرار گیرد و به آن ها دچار شود.

وی افزود: معلولان می توانند به انواع اختلالات دچار شوند، اختلالات اضطرابی مانند وسواس، ضربه روانی پس از سانحه (PTSD)، افسردگی و فوبیا یا ترس مرضی.

وی اضافه کرد: در درجات شدیدتر فرد ممکن است به اختلالات خلقی مانند باپولار (اختلال دوقطبی)، اختلال شخصیت مرزی (BPD) یا حتی در شرایطی حادتر -اگر زمینه آن در شخص باشد- می تواند به اختلالات سایکوپاتی مانند اسکیزوفرنی دچار شود.

بختیاری سعید بیان کرد: ما کمک می کنیم که فرد با کسب مهارت های لازم بتواند مدیریت استرس و مدیریت خشم داشته و رفتارهای مقابله ای و مواجهی درستی در موقعیت های تنش زا از خود بروز دهد تا آسیب ها به حداقل برسد.

وی تأکید کرد: ابتلا به اختلالات روانی می تواند در معلولان شایع باشد اما این که بیماری به سراغ چه کسی می رود بسته به شرایط خود فرد و پیش زمینه های وی قبل از معلولیت یا زمان معلولیت و فضای حاکم بر خانواده و جامعه ای که در آن زندگی می کند، است.

بختیاری سعید تصریح کرد: گاهی شرایط زندگی به قدری برای فرد معلول سخت می شود که حس می کند در جامعه اضافه است و تصمیم های اشتباهی می گیرد.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی گرگان گفت: طبیعی است که آماری از خودکشی بر اثر اختلالات رفتاری در معلولان وجود داشته باشد اما مواردی از این دست در گلستان کم است.

وی با بیان آن که مشکل خاص روانی که دلیل برخی انحرافات رفتاری شود، در استان نداشتیم، ادامه داد: کسانی که توانسته اند از خدمات مشاوره ای و روانشناسی استفاده کنند کمتر به این اقدامات دست می زنند زیرا به سازگاری به شرایط رسیده اند.

احترام نه ترحم

رئیس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره استان گلستان اظهار کرد: درک صحیح بدون ترحم از معلولان بسیار مهم است، باید آن ها را همانگونه که هستند بپذیریم و بدانیم اگر کسی معلولیت جسمانی دارد لزوماً معلولیت ذهنی ندارد.

وی ادامه داد: مسئولان نیز باید تسهیلاتی در زمینه های گوناگون از قبیل رفت و آمد، حمل و نقل و غیره برای این افراد فراهم کنند و فرهنگ سازی شود که کمک به فرد معلول به دلیل ناتوانی وی نباشد بلکه به این دلیل که وی یک انسان است باید به او کمک کنیم.

بختیاری سعید خاطرنشان کرد: معلولانی در استان وجود دارند که به رغم معلولیت، در زمینه های مختلف هنری، آموزشی و ورزشی فعالیت می کنند، این ها خود را پذیرفتند ما نیز باید آن ها را بپذیریم.