زندگینامه شیخ طوسی”بحرالعلوم”+سیدمرتضی وسیدرضی


زندگینامه شیخ طوسی”بحرالعلوم” تولد385–وفات460 مدت عمر75سال 23سال درخراسان+41سال درکاظمین+11سال نجف شیخ ابوجعفر محمد بن حسن ‏بن علی ‏بن حسن طوسی، معروف به شیخ الطائفه، شیخ اعظم”بحرالعلوم” و شیخ طوسی -در ماه مبارک رمضان سال 385 قمری درخراسان” طوس” به دنیا آمد. دوران کودکی و جوانی و تحصیلات...

زندگینامه شیخ طوسی”بحرالعلوم”

تولد۳۸۵–وفات۴۶۰

مدت عمر۷۵سال

۲۳سال درخراسان+۴۱سال درکاظمین+۱۱سال نجف

شیخ ابوجعفر محمد بن حسن ‏بن علی ‏بن حسن طوسی، معروف به شیخ الطائفه، شیخ اعظم”بحرالعلوم” و شیخ طوسی -در ماه مبارک رمضان سال ۳۸۵ قمری درخراسان” طوس” به دنیا آمد. دوران کودکی و جوانی و تحصیلات مقدماتی را در زادگاهش گذراند.

هجرت ازخراسان به کاظمین

شیخ طوسی در بیست و سه سالگی به منظور استفاده از محضر استادان بزرگ آن دوره همانند شیخ مفید و سید مرتضی، طوس را به مقصد بغداد سفر کرد(کاظمین در۸کیلومتری بغدادقراردارد). و ی درطول ۵ سالی شاگردی شیخ مفید، توجه استاد ش را بخودجلب کرد.

البته در همین زمان از محضر مشایخ دیگر، مانند: حسین بن عبیدالله غضایری (متولد ۴۱۱)، ابن جنید اسکافی (متولد ۳۸۱) و احمد بن محمد بن موسی معروف به اباصلت اهوازی نیز کسب فیض نمود.

ریاست مذهب شیعه

پس از رحلت ‏شیخ مفید( ۴۱۳ قمری)،ریاست مذهب شیعه به شاگردسرشناسش سیدمرتضی رسید وبعدازرحلت سیدمرتضی،” شیخ طوسی” به ریاست مذهب شیعه نائل آمد.
با توجه به نبوغ فکری و استعداد شگفت مرحوم شیخ طوسی و تلاش و کوشش فراوان، ایشان توانست مدارج علمی عصر خود را یکی پس از دیگری پشت سر نهاده و در دوران جوانی به درجه اجتهاد برسد. او در اندک زمان، به یکی از ارکان حوزه درسی شهر بغداد تبدیل شد و بعد از اساتید ب‏نام خود، یعنی شیخ مفید و سیدمرتضی، یکه‏ تاز میدان علم و عمل گردید. عظمت و مقام علمی کم ‏نظیر شیخ طوسی باعث شد تا مدت طولانی، فقهای شیعه را تحت ‏تأثیر دیدگاه‏های خود قرار دهد. آنان تا یک قرن بعد از وفات شیخ طوسی، مقلّد ایشان بودند و بر اساس نظرات او فتوا می‏دادند.

حادثه ناگوارکه منجربه هجرت شیخ طوسی شد

در سال ۴۴۷ ق. طغرل بیک سلجوقى با سپاهى بزرگ وارد بغداد شد و محلّه شیعه نشین شهر”کاظمین” را مورد تاخت و تاز قرار داد بعدازبخاک و خون کشیدن مردم، کتابخانه هاراآتش زد حتى قرآنهانیز در امان نماندند.

این حملات وحشیانه تا سال ۴سال ادامه داشت، در ماه صفر ۴۴۹ ق. به خانه شیخ هجوم بردند و هر آنچه از لوازم، کتابها و دفاتر در منزل او گذارده بودند به میدان اصلى شهر آورده، آتش زدند. بروز این حوادث ناگوار شیخ طوسى۶۴ساله را مجبوربه ترک کاظمین کرد.

مؤسس حوزه علمیه نجف

درنجف حلقه های درس وبحث برقراربود(مثل جلسات درسی شیخ مفید وسیدمرتضی وسیدرضی) واما مرکزیت دادن وتوسعه “حوزه نجف”حاصل تلاش “شیخ طوسی”می باشد.

شیخ طوسی، در نجف مدت ۱۱ سال پایانی عمراز گذراند و به تدریس و تحقیق در علوم اسلامى و جذب نخبگان پرداخت، نجف در آن زمان شهر نبود وامابعلت وجود بارگاه امیرمؤمنان تنها زایرین بودند که در آن رفت و آمد داشتند. شیخ طوسى حوزه علمى جدید را در آنجا به وجود آورد و پایه هاى استوار این مرکز بزرگ را بنا گذاشت،بطوری که حوزه نجف را اواحیاءکرد.

شاگردان شیخ طوسی:
شهید شیخ محمّد ابن فتال نیشابوری ، شیخ حسن بن حسین بن بابویه قمّی، شیخ حسین بن فتح واعظ جرجانی، شیخ حسن بن مظفّر حمدانی، شیخ حسن بن مهدی سلیقی، سید ناصر بن رضا حسینی، شیخ ابو فتح محمّد کراجکی، شیخ محمّد بن علی طبری، شیخ منصور بن حسن آبی، شیخ بو خیر برکه اسدی، شیخ سعدالدین ابن برّاجمی باشند.

شیخ طوسی از نگاه بزرگان
علامه حلّی:
«شیخ طوسی، پیشوای دانشمندان شیعه و رئیس طایفه امامیه است. او در علوم حدیث، رجال، فقه، اصول و کلام صاحب‏نظر بود و تمام فضیلت‏ها به وی منسوب است».
علامه بحرالعلوم:
«شیخ طوسی، برپا کننده پرچم‏های شریعت فقه و پیشوای شیعه بعد از ائمه معصومان و تکیه‏ گاه شیعیان در تمام موضوعاتی است که به مذهب و دین تعلق دارد».
نجاشی:
«ابوجعفر طوسی، بزرگی از اصحاب ما، ثقه، از شاگردان استاد ما مفید می باشد او تالیفاتی دارد یکی از آنها تهذیب الاحکام و آن کتاب بس بزرگی است، و دیگری الاستبصار»
خواجه نصیرالدین طوسی:
«شب‏ها را بیدار می‏ماند و سرگرم مطالعه بود. کتاب‏های زیادی در کنار خود می‏گذاشت و هنگامی که از مطالعه یک نوع از آن خسته می‏شد، به مطالعه نوع دیگر می‏پرداخت. او ظرف آبی در کنار خود قرار می‏داد تا به وسیله آن خواب را از چشمان خود دور کند تا بیشتر مطالعه نماید. هنگام سحر که با مطالعه فراوان بعضی از مشکلات علمی را حل می‏کرد»

وفات شیخ طوسی
در ۷۶سالگی در شب ۲۲ محرم سال ۴۶۰ قمری در نجف اشرف از دنیا رفت. بدن پاک ایشان بنا به وصیت خودش در خانه مسکونی‏ اش دفن شد و سپس آن مکان به مسجد تبدیل گشت درصحن امام حسین(ع)، به نام مسجد طوسی معروف است .

ماجرای خواب شیخ مفید

تولدسیدمرتضی(معروف به علم الهدی) رجب ۳۵۵ وفات ۲۵ ربیع الاول۴۳۶ یعنی در ۸۱سالگی

تولدسیدرضی ۳۵۹ هجری -وفات در سال ۴۰۶ هـ.ق سن ۴۷ سالگى

ابو الحسن، محمد بن حسین بن موسى موسوى بغدادى، معروف به سید رضى

والدین سیدمرتضی وسیدرضی:

پدر: ابو احمد حسین، ملقب به طاهر و ذوالمنقبتین است که از شخصیت هاى برجسته و مورد توجه حکومت بوده. او بزرگ سادات و مسئول رسیدگى به شکایات مردم و امیر حج بود.

مادر: فاطمه دختر ابو محمد، حسین بن احمد بن محمد ناصر کبیر، زنى دانشمند و با تقوا بود وشیخ مفید کتاب “أحکام النساء” را به درخواست ایشان به نگارش درآوردند.

شیخ مفید در عالم رویا مشاهده کرد که حضرت فاطمه زهرا (س) دست حسنین (ع) را گرفته و پیش او آورده است و می فرماید به این دو فرزند فقه بیاموز.

شیخ مفید پس از بیداری به حیرت و تفکر فرو می رود، تا آنکه صبح همان شب، فاطمه مادر سید مرتضی و سید رضی، باخدمتگزاران خود که دور او بوده اند، دو پسر خود را که در آن موقع خردسال بودند پیش شیخ آورده و شیخ مفید برای رعایت بزرگی این زن به او سلام کرده و برمی خیزد تا پس از احترامات معمولی، فاطمه مادر کودکان، همان عبارت مذکوردر رویا را به زبان آورد و گفت: ای شیخ این دو پسران من هستند، اینها را پیش تو آورده ام که به آنان فقه تعلیم دهی.
در این هنگام شیخ مفید تحت تاثیر قرار گرفت و خواب را به آن بانوی جلیل القدر بازگو نمود و به تعلیم و تربیت آن دو برادرنهایت هم خودرابکاربرددرنهایت تلاش استادواستعداد۲شاگردساعی منجربه کسب مقام اجتهاد شد و از نوادر و نوابغ روزگارشدند.

سید رضی،باهمکاری برادرش سیدمرتضی ” نهج البلاغه”راجمع آوری کرد،یعنی “نهج البلاغه”حاصل کاراین۲برادراست

از میان آثار و تألیفات مرحوم سید رضی «نهج البلاغه» مشهورترین و ماندگارترین آن هاست که آن را در سال ۴۰۰ هجری، یعنی شش سال آخرعمرش تألیف”گردآوری” کرده است. سید رضی سخنان امیرالمؤمنین ـ علیه السّلام ـ را در سه بخش «خطبه‎ها» و «نامه‎ها» و «کلمات قصار» فصل بندی کرده است.

ابن ابی الحدید که از دانشمندان اهل سنت است، در مورد این دو دانشمند می‌نویسد: خداوند درهای علوم و فضائل را به روی آن‌ها گشود و آن دو را شهره آفاق گردانید و این شهرت تا جهان باقی است باقی خواهد ماند.

اگرچه عده‌ای معتقدند که مدفن سید مرتضی و سید رضی در کاظمین است ودارای ضریح جداگانه هستند-ضریح سیدرضی به فاصله صدمتری دورتراز دیوارکاظمین قراردارد

اماشیخ عباس قمی درباره وفات علم الهدی می‌نویسد: سید مرتضی در شهر کاظمین بدرود حیات گفت و در منزلش دفن شد. سپس به جوار جدش ابا عبدالله الحسین (ع) منتقل شد و در کنار برادرش سید رضی و پدرش حسین در محل معروف به ابراهیم مجاب دفن شد(مجاب نیای این ۲بزرگواربود)

عبدالرزاق محیی الدین نیز می گوید : تواریخ قدیم و جدید شیعه تصریح می‌کنند که سید رضی و سید مرتضی پس از دفن در خانه خود، به کربلا انتقال یافته و در مقبره نیای بزرگشان، ابراهیم مجاب(به فاصله کمی ازضریح امام حسین) به خاک سپرده شده‌اند.

سیدرضی وسیدمرتضی از سوی پدر با پنج واسطه به امام هفتم و از سوی مادر با شش واسطه به امام چهارم می‌رسند

مقامات حکومتی سیدرضی

در سال ۳۸۸ هـ.ق بهاء الدوله- سیدرضی را به جانشینى خود برمی گزیند و لباس هاى فاخرى به او هدیه داده و او را به مقام ریاست سادات و مسئول رسیدگى به شکایات مردم و امارت حج منصوب نمود. بهاء الملک نیردر سال ۳۹۷ وی رابه ریاست سادات و مسئول رسیدگى به شکایات مردم و امارت حج منصوب نمود، در سال ۳۸۸ هـ.ق از طرف بهاء الدوله ملقب به “شریف جلیل” می شود

بهاء الملک نیردر سال ۳۹۷ وی رابه ریاست سادات و مسئول رسیدگى به شکایات مردم و امارت حج منصوب کرد،

ودر سال ۳۹۸ سیدرضی ملقب به “ذو المنقبتین” و “رضى ذو الحَسَبین” گردید.

در سال ۴۰۱ هـ.ق نیز از طرف قوام الدین ملقب به “شریف أجلّ” شد.


منتخب امروز

بیشترین بازدید یک ساعت گذشته

شهربازی سرزمین شادی قم چه امکاناتی دارد؟