مروری بر فیلم دختری با گوشواره مروارید کاری از پیتر وبر Girl with a Pearl Earring

سال ۱۶۶۵ میلادی بود که در هلند یوهانس ورمیر نقاشی که در آن زمان خیلی هم مشهور نبود تابلوی دختری با گوشواره مروارید را کشید. این اثر بی‌بدیل سال‌ها بعد در سال ۲۰۰۳ میلادی دستمایه ی ساخت فیلم سینمایی به کارگردانی پیتر وِبر شد. فیلمنامه ی این فیلم از رمان دختری با گوشواره مروارید مشهور ترین اثر تریسی شوالیه اقتباس شده است. در این فیلم اسکارلت جانسون نقش دختر خدمتکار و کالین فرث نقش ورمیر را بر عهده دارند.

داستان فیلم دختری با گوشواره مروارید از این قرار است؛ پدر گریت نابیناست و او لاجرم برای رفت و روب به خانه ی ورمیر نقاش فرستاده می شود. این خانه تحت سلطه ی مادر زن مقرراتی، سخت گیر یوهانس ورمیر اداره می شود. مادر زن دخترش را ترغیب کرده تا در زمانی که دامادش سرگرم نقاشی است، بچه دار شود. از طرفی جوان قصابی به نام پیتر با بازی کیلین مورفی به گریت علاقه مند است. او می خواهد شوهر خوبی برای گریت باشد اما گریت…

دختری با گوشواره مروارید درباره ی به اشتراک گذاشتن ادراک است. این که گاهی حتی یک کلمه هم میان افراد رد و بدل نمی شود اما درک مشترک از یک موضوع شکل می گیرد و این اتفاق مبارک در صورت حصول، بسی خوشایند است. نقاشی تنها نقطه ی اتصال میان گریت و ورمیر می شود. همین دیالوگ که در ابتدای فیلم گریت به زن و مادر زن ورمیر می گوید تمیز کردن شیشه های پنجره ممکن است منجر به تغییر نور شود، نشان دهنده ی درک گریت خدمتکار از نقاشی است.

گریت مدل تابلوی نقاشی دختری با گوشواره مروارید می شود. نقاشی زیبایی که به مونالیزای شمال نیز معروف است. تابلویی که به خودی خود بسیار اسرار آمیز است و فیلم نیز از این اسرار مصون نمانده است. چهره‎ی بی آرایش و معصوم، البسه ی مندرس گریت با گوشواره ی قیمتی همسر ورمیر که گریت بر گوشش آویزان کرده است تضادی جالبی دارد. او بازی را از خود در فیلم به نمایش می گذارد که در گوشت و پوست مخاطب رخنه می کند که باعث می شود این فکر در ذهن اش نقش ببند که اسکارلت یوهانسون بهترین انتخاب برای این نقش بوده است.

وضعیت مالی خانواده ی ورمیر آن گونه که از بیرون نشان می دهند، مطلوب نیست. زن و مادر زن سعی در ظاهر سازی دارند و ورمیر در میان آن ها سرگردان. خانواده ی او دقت نظر و وسواس‌اش را در نقاشی حاکی از کند کاری او می دانند غافل از این که او قرار است با تابلوی دختری با گوشواره ی مروارید، ابدیتی بی بدیل بیافریند. مشخص است این که وضعیت مالی هنرمندان در همان دوران که بیشتر آثار سفارشی بودند چندان قابل قبول نیست. کاترینا همسرش را آن چنان که باید و شاید درک نمی کند و حرفه اش را عبث می پندارد گواه این نکته این که هیچ پرتره ای از او در آثار ورمیر دیده نمی شود. این که شخصیت های فیلم مانند بچه های ورمیر، قصاب جوان و … آن چنان که باید پرداخته نشده اند و حذفیاتی که نسبت به متن کتاب دختری با گوشواره ی مروارید اتفاق افتاده، از نکات ضعف این فیلم اقتباسی است.

درباره ی سرگذشت یوهانس ورمیر یکی از بزرگترین نقاشان باروک قرن هفدهمی باید گفت که در ۳۱ اکتبر سال ۱۶۳۲ میلادی در دلفت هلند به دنیا آمده است. او در جوانی با کاترینا از خانواده ای اشرافی ازدواج می کند و به خانه ی پدری همسرش نقل مکان می کند و به اصطلاح داماد سرخانه می شود. او و فرزندش صاحب تعداد زیادی فرزند می شوند. آنچه در نقاشی های ورمیر واضح است این است که او جنبه های روزمره ی واقعیت را با هوشمندی و تیزبینی به تصویر می کشید. کوشش او برای تجسم آدم ها، اشیا و محیط در کامل ترین وجه ممکن به مدد بعضی وسایل مکانیکی تحقق یافت. ورمیر در سال ۱۶۷۵ در ۴۳ سالگی در نهایت فقر از دنیا رفت و خانواده ای پر جمعیت و شماری پرده ی نقاشی در موضوعات زندگی روزمره از خود به یادگار گذاشت.

کتاب دختری با گوشواره مروارید با ترجمه ی گلی امامی به همت نشر چشمه در سال ۹۳ منتشر شده است که حال این کتاب به چاپ ششم اش رسیده است.