طلای کثیف در وضعیت قرمز

مدیریت پسماند در استان مازندران همچنان با مشکلات زیادی مواجه است، به‌طوری‌که زباله در مازندران این روزها از بلای جان طبیعت فراتر رفته و تبدیل به بلای جان ساکنان این استان شده است . طبق آخرین آمارها مازندران روزانه شاهد تولید بیش از دو هزار و 800‌تن زباله است که به‌دلیل کمبود زمین در شهرهای مختلف استان با مشکلات زیاد و هزینه‌های میلیاردی به نقاط دور کوهستانی و جنگلی حمل و دفن می‌شود . هر چند در سال‌های اخیر با استفاده از ماشین‌آلات پیشرفته جمع‌آوری و حمل زباله مازندران بهداشتی شده است، اما همچنان دفن و دفع زباله در استان علاوه بر اینکه بخش اعظمی از درآمد شهرداری‌ها را به خود اختصاص می‌دهد،

با تبعات اجتماعی و بهداشتی همراه است .

در چند روز گذشته آقای عیسی کلانتری، رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور گفته است: شهرهای شمالی کشور در حال مدفون شدن زیر پسماندها هستند. به گفته کلانتری با وجود اینکه دولت در لایحه بودجه یک میلیارد و 300‌میلیون دلار از محل صندوق ذخیره ارزی برای حل مشکل پسماندها با اولویت شهرهای شمالی اختصاص داده بود، مجلس این بودجه را به فصل دیگری انتقال داد و در نهایت یک‌ هزار میلیارد تومان از محل دیگری برای سرمایه‌گذاری در پسماندها اختصاص یافته است.

عمق جنگل‌ها، حاشیه رودخانه و... به عنوان مکانی برای دفن زباله تبدیل شده است، اتفاقی ناخوشایند که گاهاً حتی باعث بروز حوادث ناگواری نیز برای ساکنان منطقه شده است. مکان‌هایی در دسترس اما پردغدغه، برای حدود 6هزار و 500 تن زباله‌ای که هر روز در سه استان شمالی تولید می‌شود و طلای کثیف را به گره کوری تبدیل کرده که دیگر با دست باز نمی‌شود. در گیلان 25‌مرکز دفن زباله وجود دارد که عمدتاً مراکز پرتاب زباله هستند و پسماندهای شهری در آنها دفن نمی‌شود، در واقع زباله‌ها در این مکان‌ها پرتاب می‌شود. همچنین هشت مرکز دفن پسماند ساحلی وجود دارد؛ مراکزی که فاصله کمی با دریا دارد. اما در مازندران با وجود تولید روزانه سه‌هزار تن زباله تعداد مراکز دفن در سواحل کمتر از گیلان است.

متولیان امر در این استان عمق جنگل‌ها را برای معدوم کردن زباله انتخاب کرده‌اند. به‌طور مثال زباله شهرستان محمودآباد در نیم‌متری دریا تخلیه می‌شود که با این کار حجم بالای شیرآبه به دریا وارد می‌شود. همچنین این تخلیه در قائمشهر در 10 متری رودخانه اتفاق می‌افتد و با کشیدن یک کانال شیرآبه‌ها وارد رودخانه می‌شود. در سوادکوه نیز در جنگل و در ساری در 120‌متری مراتع تخلیه زباله صورت می‌گیرد. در مجموع براساس آمارهای اعلام شده ۶۴درصد زباله تولیدی در این سه استان در جنگل‌ها، 26 درصد در رودخانه‌ها و 10 درصد در مراتع دفن می‌شود.

استان‌های شمالی در ایام تعطیل پذیرای بیش از 10 میلیون مسافر هستند. بنابراین مشکل پسماند استان‌های شمالی یک مشکل فرااستانی است که نیاز به‌توجه ویژه دارد، همان‌طور که در مورد گرد و غبار اولویت کشور خوزستان است در زمینه پسماند نیز اولویت باید استان‌های شمالی باشد. بنا بر اعلام مدیر کل محیط‌زیست گلستان زباله‌های تولیدی در سه محل قلعه گرگان در زون غربی استان، کارخانه کمپوست زون شرقی و تپه منگالی دفن می‌شود که کم‌ترین آلودگی‌ها را برای دریا و محیط‌زیست دارد. اما همچنان، برنامه‌های مازندران و گیلان برای مدیریت پسماندهای ۲ استان نیمه‌تمام است و معلوم نیست چه زمانی این برنامه‌ها اجرایی می‌شود؛ برنامه‌هایی که تاکنون هزینه‌هایی را روی دست مسوولان گذاشته اما خروجی آن هنوز برای مردم قابل درک نبوده است.

آقای جبار کوچکی‌نژاد، نماینده مردم رشت و عضو فراکسیون محیط‌زیست مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار «صبح‌نو» می‌گوید: « ما در برنامه ششم دولت را ملزم کرده‌ایم که به ساماندهی پسماندها به‌خصوص در شهرهای شمالی پرداخته و استان‌های شمالی را از وضعیت فعلی خارج کند. دولت نیز برای این کار هفت‌هزار میلیارد تومان از محل صندوق توسعه ملی در قانون بودجه سال‌97 آورده است که طبق قانون، صندوق توسعه ملی برای سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی است و اگر دولت بخواهد از این صندوق مبلغی را استفاده کند، حتماً می‌بایست اذن مقام معظم رهبری را داشته باشد.»

عضو فراکسیون محیط‌زیست ادامه داد:

«متأسفانه دولت به این پروسه توجهی نکرد و بدون اذن رهبری، منابع را در بودجه آورده بود و حدود هفت‌میلیارد دلار برای مدیریت پسماندها و ریزگردها؛ پرداخت پاداش فرهنگیان تخصیص داده بود. دولت موظف بود سیاست‌های کلی نظام را رعایت کرده و در صورت نیاز از نهادها و ارگان‌ها و رهبری اذن بگیرد و این کار را انجام نداده بود. دولت البته نتوانست در این بخش‌ها اذن و اجازه لازم را بگیرد، چرا که نظر مقام معظم رهبری این بود که اگر قرار است این اقدامات از طریق این منابع انجام بگیرد، می‌بایست به بخش خصوصی واگذار شود و نه اینکه دولت خود متولی انجام آن شود. در نتیجه این بودجه حذف شد. اما در مجلس برای اینکه دولت بتواند اقدامات خود را در این زمینه به‌خصوص مدیریت پسماندها در شهرهای شمالی کشور، انجام دهد از عوارض آلایندگی استفاده کردیم و یک هزار میلیارد تومان را برای این کار در اختیارشان قرار دادیم و امید داریم از این مبلغ به درستی استفاده کند و بخش خصوصی نیز از طریق صندوق توسعه ملی بتواند در کنار آنها فعالیت کند. »

نماینده مردم رشت درباره وضعیت پسماند در شهرهای شمالی کشور گفت: « در اینجا وضعیت به شدت اسفناک است. شیرابه‌های شهرک‌های صنعتی و بیمارستانی و فاضلاب شهری به رودخانه‌ها سرازیر می‌شود و در نهایت به تالاب انزلی می‌رسد. زباله‌ها را نیز در منطقه‌ای جمع‌آوری می‌کنند که شیرآبه‌های آ‌نها نیز به رودخانه می‌ریزد و منطقه را دچار مشکل کرده است.»