گلوتامین؛ مکمل دارویی ورزشکاران

قرص گلوتامین چیست و چه کاربردی دارد؟ گلوتامین فراوان‌ترین اسیدآمینه (واحد سازنده پروتئین) در بدن است که در ماهیچه‌ها ذخیره‌شده و توسط خون به اندام‌های مختلف منتقل می‌شود. بیشترین تأثیر گلوتامین در بهبود عوارض بیماری ایدز، ترمیم زخم و سوختگی است. همچنین یکی از ترکیبات مهم برای رشد و عملکرد بهتر سلول‌های معده و روده محسوب می‌شود.

اما در شرایطی، مانند استرس شدید بعد از ورزش‌های سنگین یا ابتلا به بیماری‌ گلبول قرمز داسی شکل، ممکن است ساخت گلوتامین کم شود یا به میزان کافی در خون وجود نداشته باشد. استفاده از مکمل‌های حاوی گلوتامین در این زمان می‌تواند کمک‌کننده باشد.

مکمل گلوتامین چیست؟

قرص گلوتامین یک محصول غذایی و پزشکی است که برای جبران کمبود اسیدآمینه گلوتامین در بدن مصرف می‌شود. بدن ما می‌تواند گلوتامین کافی برای نیازهای معمول خود بسازد. بیشتر گلوتامین در ریه‌ ساخته می‌شود و سپس آن را در ماهیچه‌ها ذخیره می‌کند. این اسیدآمینه برای ازبین‌بردن آمونیاک اضافی (یک ماده زائد رایج در بدن) مهم است و به عملکرد سیستم ایمنی کمک می‌کند. همچنین در عملکرد طبیعی مغز و هضم غذا، کاربرد دارد.

اما زمانی که گلوتامین کافی در بدن وجود نداشته باشد، سلول‌های بدن به گلوتامین بیشتری ازآنچه می‌تواند بسازد، نیاز دارند. اگر نیاز بدن به گلوتامین، بیشتر از توانایی تولید آن باشد، سلول‌ها ذخایر پروتئینی مانند ماهیچه‌ها را تجزیه می‌کنند تا مقدار بیشتری از این اسیدآمینه آزاد شود. در این موارد، مصرف مکمل گلوتامین می‌تواند از بروز این اتفاق جلوگیری کند.

تقریباً هر ماده غذایی حاوی پروتئین، مانند گوشت قرمز، مقداری گلوتامین دارد. دریافت پروتئین کافی در رژیم غذایی می‌تواند تضمین کند که به‌اندازه کافی گلوتامین دریافت می‌کنید.

تفاوت گلوتامین و ال گلوتامین چیست؟

مانند بسیاری از اسیدهای آمینه دیگر، گلوتامین نیز به دو شکل مختلف وجود دارد: ال گلوتامین و دی گلوتامین. هر دو آن‌ها تقریباً یکسان هستند، اما آرایش مولکولی‌شان کمی متفاوت است. اسیدآمینه موجود در غذاها و مکمل‌ها ال-گلوتامین است که به‌صورت کوتاه شده گلوتامین هم نوشته می‌شود. درحالی‌که از L-گلوتامین برای ساخت پروتئین‌ها استفاده می‌شود، به نظر می‌رسد D-گلوتامین در موجودات زنده کاربردی نداشته باشد.

نحوه مصرف کپسول گلوتامین

قرص گلوتامین ممکن است تنها بخشی از یک برنامه درمانی حاوی رژیم غذایی خاص و مایعات باشد. پیروی از رژیم غذایی و برنامه دارویی که توسط پزشک یا مشاور تغذیه برای شما تهیه‌شده است، بسیار مهم است.

نکات مهمی که لازم است قبل از مصرف دارو بدانید:

• پودر خوراکی گلوتامین را همراه با غذا یا میان وعده مصرف کنید.
• قرص گلوتامین را 1 ساعت قبل یا 2 ساعت بعد از غذا مصرف کنید.
• می‌توانید پودر گلوتامین را با یک غذای نرم مانند پودینگ یا ماست مخلوط کنید. مخلوط را هم بزنید و بلافاصله تمام آن را بخورید.
• این مکمل را در دمای اتاق، دور از گرما و رطوبت، نگهداری کنید.

تعداد دفعات مصرف گلوتامین در روز به دلیل استفاده از آن بستگی دارد؛ به‌عنوان‌مثال هنگام درمان سندرم روده کوتاه، ممکن است نیاز به مصرف 6 بار در روز کپسول گلوتامین تا 16 هفته داشته باشید.

این دارو را دقیقاً طبق دستورالعمل روی برچسب یا طبق دستور پزشک استفاده کنید و مقدار آن را تغییر ندهید. برای اطمینان بیشتر، می‌توانید قبل از مصرف گلوتامین مشاوره دارویی دریافت کنید.

قرص گلوتامین را چه زمانی مصرف کنیم؟

بهترین زمان مصرف قرص گلوتامین را ۱ ساعت قبل یا ۲ ساعت بعد از مصرف غذا، زمانی که معده خالی‌شده است و میان وعده میل نمی‌کنید، در نظر بگیرید.

فراموشی مصرف گلوتامین

دوز فراموش‌شده را به‌محض یادآوری مصرف کنید. اگر تقریباً زمان نوبت بعدی فرا رسیده است، نوبت فراموش‌شده را نادیده بگیرید و برای جبران دوز فراموش‌شده، قرص اضافی مصرف نکنید.

مصرف بیش ‌از حد مکمل بدنسازی گلوتامین

مقادیر زیاد گلوتامین، مخصوصاً در بدنسازی بانوان، می‌تواند عوارض جانبی مانند وجود خون در ادرار، تغییر رنگ پوست، کمردرد، ضربان قلب سریع، سرگیجه یا بیماری پوستی ایجاد کند.

نحوه قطع مصرف کپسول گلوتامین

اگر تصمیم به قطع مصرف گلوتامین بگیرید، بدن شما به تولید این اسیدآمینه ادامه می‌دهد. اما بهتر است قبل از شروع یا توقف دارو و مکمل‌ها، با پزشک مشورت کنید.

دوز مصرف قرص گلوتامین

در جدول زیر، فهرستی از دوز استفاده‌شده در گروهی از داوطلبان قرارگرفته که می‌تواند راهنمایی برای مصرف مکمل گلوتامین باشد.

دوز مصرف مکمل گلوتامین	دوز متوسط	محدوده دوز
دوز معمول بزرگسالان برای مکمل‌های غذایی	10 گرم خوراکی 3 بار در روز	5 گرم تا 30 گرم خوراکی در روز
دوز بزرگسالان برای سندروم روده کوتاه	5 گرم خوراکی 6 بار در روز در فواصل زمانی 2 تا 3 ساعت	مصرف تا 16 هفته
دوز بزرگ‌سالان برای سلول داسی شکل	30 گرم خوراکی در روز	حداقل تا یک ماه
دوز معمول کودکان برای سلول داسی شکل	دوز 600 میلی‌گرم در روز	حداقل تا یک ماه

راهنمای دوز مصرف مکمل غذایی ال-گلوتامین

موارد مصرف قرص گلوتامین

• ماده زمینه‌ای لازم برای ساخت اسیدآمینه و گلوکز در بدن
• تقویت سیستم ایمنی و دستگاه گوارشی
• یکی از ترکیبات اصلی در داروی مبتلایان به گلبول قرمز داسی شکل
• ترکیب با هورمون رشد برای درمان سندروم روده کوتاه
• مبارزه با ویروس و باکتری در بدن و کمک به دفع آمونیاک اضافی
• منبع سوختی حیاتی برای سلول‌های ایمنی
• کاهش عفونت و افزایش سرعت ترمیم بدن بعد از جراحت و بیماری

به نقل از سایت mountsinai:

گلوتامین فراوان‌ترین اسیدآمینه در خون و سایر مایعات بدن است.

۱. گلوتامین برای عضله سازی در بدنسازی

در ورزشکارانی که ورزش‌های استقامتی انجام می‌دهند، مصرف مکمل‌های گلوتامین به دلیل نقشی که در سیستم ایمنی بدن دارد، از ابتلا به سرماخوردگی و عفونت بعد از تمرین‌های سنگین جلوگیری می‌کند.

۲. گلوتامین برای بانوان

گلوتامین‌ها برای حفظ پروتئین‌ها در ماهیچه ضروری هستند. همچنین به کاهش خستگی و بهبود ریکاوری بعد از ورزش هم در بانوان و هم در آقایان کمک می‌کنند.

۳. گلوتامین برای سلامت روده

اسیدآمینه گلوتامین به‌طور مستقیم از سلامت و عملکرد صحیح روده حمایت می‌کند. این کپسول تأثیر مثبتی بر حفظ تعادل میکروبیوم، افزایش یکپارچگی پوشش روده و کاهش پاسخ‌های التهابی، می‌گذارد.

۴. مکمل گلوتامین برای تقویت سیستم ایمنی

مطالعات بالینی نشان می‌دهد که مصرف مکمل‌های گلوتامین باعث تقویت سیستم ایمنی و کاهش عفونت‌ها، به‌ویژه عفونت‌های بعد از عمل جراحی، می‌شود.

۵. گلوتامین برای سفیدی پوست

ال-گلوتامین یک ماده تأثیرگذار در مراقبت از پوست است که به روشن‌شدن پوست، کاهش لکه‌های تیره صورت و افزایش تولید کلاژن کمک می‌کند.

۶. گلوتامین برای مو

گلوتامین یک منبع غذایی مهم برای فولیکول‌های مو است. متابولیسم گلوتامین با ترویج تولید سیگنال‌های نئوژنیک فولیکول مو و فعال‌کردن مستقیم HFSCها، در پیوند بازسازی فولیکول مو نقش دارد.

گلوتامین و ریزش مو

باتوجه‌به اینکه گلوتامین نقش پررنگی در تقویت ریشه مو و محافظت آن در برابر شکستن و آسیب دارد، می‌تواند تا حد زیادی جلوی ریزش مو را بگیرد.

۷. گلوتامین برای افزایش وزن

بعد از مصرف قرص گلوتامین، فقط ماهیچه‌های بدون چربی تحت تأثیر آن قرار می‌گیرند، نه ذخایر چربی. مصرف گلوتامین به‌عنوان یک مکمل غذایی هیچ تأثیری بر متابولیسم یا کالری دریافتی مورد نیاز بدن شما ندارد.

۸. گلوتامین برای کشتی گیران

مکمل گلوتامین بعد از ورزش شدید می‌تواند به افزایش ریکاوری و رشد عضلات شما کمک کند. به‌خصوص اگر دریافت پروتئین کافی از طریق رژیم غذایی برایتان دشوار است.

۹. گلوتامین برای سرماخوردگی

به‌محض مشاهده اولین علائم سرماخوردگی، مصرف گلوتامین در روز اول بیماری، می‌تواند به بهبود سلامتی شما کمک کند.

عوارض جانبی قرص گلوتامین

گلوتامین ممکن است عوارض جانبی جدی ایجاد کند. اگر موارد زیر را دارید به پزشک متخصص مراجعه کنید:

• درد قفسه سینه
• کهیر
• تنفس دشوار
• مشکلات شنوایی
• علائم عفونت مانند تب، لرز، گلودرد
• علائم آنفولانزا
• زخم‌های دهان
• ضعف غیرمعمول
• حالت تهوع
• درد معده
• یبوست
• نفخ معده
• تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
• تورم در دست یا پا
• درد عضلانی یا مفاصل
• کمردرد
• سردرد و سرگیجه
• احساس خستگی
• خارش
• خشکی دهان
• آبریزش بینی
• افزایش تعریق

موارد احتیاط مصرف قرص گلوتامین

قبل از مصرف مکمل گلوتامین برای اطمینان از بی‌خطر بودن آن، موارد زیر را با پزشک در جریان بگذارید:

• بیماری کبد
• بیماری کلیوی
• حاملگی: مشخص نیست که گلوتامین به جنین آسیب می‌رساند یا خیر. اگر باردار هستید بدون نظر پزشک از گلوتامین استفاده نکنید.
• شیردهی: امکان دارد گلوتامین وارد شیر مادر شود. اگر به نوزاد شیر می‌دهید ، بدون نظر پزشک از این دارو استفاده نکنید.

دستورالعمل‌های روی برچسب و بسته قرص گلوتامین را دنبال کنید و حتماً در مورد تمام شرایط پزشکی، آلرژی و داروهایی که استفاده می‌کنید به دکتر خود بگویید.

منع مصرف کپسول گلوتامین

قرص ال گلوتامین برای اکثر افراد بی‌خطر است. اما افرادی که مبتلابه بیماری کلیوی، بیماری کبد یا سندرم ری (یک بیماری نادر و گاهی کشنده در دوران کودکی که عموماً با مصرف آسپرین همراه است.) و حساسیت مونوسدیم گلومات هستند، نباید گلوتامین مصرف کنند.

چه کسانی نباید گلوتامین بخورند؟

مصرف مکمل‌های غذایی اگر بدون بررسی و مشورت با پزشک صورت بگیرد، ممکن است به‌جای تأثیر مثبت، تأثیر منفی بگذارد. آسیب به کلیه یکی از عوارض جانبی احتمالی گلوتامین است. بنابراین افرادی که بیماری کلیوی دارند، نباید از این کپسول استفاده کنند.

گلوتامین و کبد چرب

افزایش سن، یکی از شایع‌ترین علل ابتلا به کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) است. افراد مسن باید دقت بیشتری در مصرف گلوتامین داشته باشند.

گلوتامین و سنگ کلیه

اسیدهای آمینه یا مشتقات آن‌ها مانند آرژنین، ال-کارنیتین، گلوتامین و کراتین معمولاً توسط ورزشکاران و بدن‌سازان استفاده می‌شوند. این مکمل‌ها سنگ کلیه ایجاد نمی‌کنند و به نظر می‌رسد که ازنظر بالینی اثر نامطلوبی بر عملکرد کلیه، حداقل در افراد سالم، ندارند.

تداخلات دارویی قرص گلوتامین

داروهایی که ممکن است با گلوتامین تداخل داشته باشند:

• داروهای تجویزی و بدون نسخه
• ویتامین‌ها و محصولات گیاهی
• داروهای جلوگیری از تشنج (ضد تشنج): گلوتامین ممکن است خطر تشنج را در برخی افراد افزایش دهد. بنابراین داروهای ضد تشنج را با قرص گلوتامین مصرف نکنید.

اطلاعات دارویی گلوتامین

مشخصات دارویی مهم گلوتامین را در جدول زیر بخوانید.

نام دارو	گلوتامین – GLOO-ta-meen
نام تجاری	GlutaSolve – NutreStore – SYMPT-X Glutamine
اشکال دارویی	کپسول خوراکی (500 میلی‌گرم) – پودر خوراکی – قرص خوراکی (500 میلی‌گرم)
طبقه دارویی	مکمل‌های غذایی

مشخصات دارویی کپسول گلوتامین

مکانیسم اثر مکمل گلوتامین

گلوتامین سنتز پروتئین را تحریک می‌کند و پروتئولیز وابسته به یوبیکوئیتین را در انتروسیت کاهش می‌دهد. زیرا این اسیدآمینه بیان ژن یوبیکوئیتین را کم می‌کند.

همچنین گلوتامین می‌تواند بیان ژن آنزیم سنتاز آرژنین سوکسینات را در سلول‌های Caco-2 (سلول خط اپیتلیال کولون انسان) افزایش دهد.

اشکال دارویی گلوتامین

• قرص یا کپسول گلوتامین
• پودر گلوتامین
• آمپول گلوتامین

قیمت گلوتامین خارجی و ایرانی

• کپسول گلوتامین 100 عددی ایرانی و خارجی از 150 هزار تومان
• پودر 100 گرمی از 100 هزار تومان (بهار 1402)

سوالات متداول شما

در این بخش سوالات پرتکرار شما را مطرح کرده‌ایم.

نتیجه‌گیری و راهنمای مشاوره دارویی

قرص گلوتامین یک مکمل غذایی پرکاربرد برای ورزشکاران، افراد مسن و بزرگسالان است که می‌تواند بیشترین تأثیر را در بهبود سیستم گوارش و دستگاه ایمنی داشته باشد. بدن ما به‌طورطبیعی ال-گلوتامین را تولید می‌کند اما ممکن است میزان آن برای فعالیت‌های اندام‌های مختلف کافی نباشد.

قبل از مصرف گلوتامین، اگر سابقه بیماری کبد، کلیوی یا حساسیت‌های غذایی داشته‌اید، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید. در وب‌سایت دکترتو امکان تعیین وقت حضوری و مشاوره تلفنی با دکتر تغذیه وجود دارد که می‌توانید همین الان اقدام کنید. در آخر، آیا تاکنون قرص گلوتامین را مصرف کرده‌اید؟ تجربه خودتان را برای ما بنویسید.

منابع: webmd، healthline، drugs، mountsinai، gymbeam