چاقی، این اندام بدن را قربانی خودش می‌کند!

چاقی یک بیماری مزمن متابولیکی است که امروزه به اپیدمی تبدیل شده است. سازمان بهداشت جهانی چاقی را بزرگ‌ترین مشکل بهداشتی مزمن در بزرگسالان معرفی می‌کند که حتی از سوءتغذیه هم شدیدتر شده است. طبق گزارش‌ها در سال ۲۰۱۴، بیش از ۱.۹ میلیارد از افراد بزرگسال دارای اضافه‌وزن بوده‌اند. از این تعداد بیش از ۶۰۰ میلیون نفر چاق بودند. این در حالی است که ۴۲ میلیون نفر از کودکان زیر ۵ سال نیز در سال ۲۰۱۳ اضافه‌وزن یا چاقی داشته‌اند. ضمن آن‌که پیش‌بینی می‌شود در صورت ادامه روند فعلی، ۶۰ درصد از جمعیت جهان یعنی ۳.۳ میلیارد نفر، تا سال ۲۰۳۰ دارای اضافه‌وزن یا دچار عارضه چاقی باشند.

بنا بر نظرات متخصصان، تغییرات اخیر در شرایط اقتصادی اجتماعی، شیوه زندگی، مصرف غذا و همچنین افزایش شهرنشینی باعث افزایش چاقی شده است. این عارضه، دریچه‌ای برای انواع بیماری‌ها است و به یکی از علل اصلی ناتوانی و مرگ تبدیل شده است که نه‌تن‌ها بزرگسالان، بلکه کودکان و نوجوانان را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد. چاقی با افزایش مرگ‌ومیر و خطرات بیماری‌های قلبی عروقی، سکته مغزی، دیابت نوع دو و سرطان مرتبط است. به‌طور کلی ازنظر سازمان بهداشت جهانی، چاقی به‌عنوان تجمع بیش‌ازحد یا غیرطبیعی چربی که با افزایش خطر بیماری‌ها همراه است، تعریف می‌شود که می‌تواند عوارض جسمی و روان‌شناختی متعددی را به همراه داشته باشد.

محققانی از دانشگاه علوم پزشکی گیلان در راستای بررسی همه‌جانبه این عارضه جهانی، در یک مطالعه مروری به بررسی ارتباط چاقی با بیماری‌های چشم پرداخته‌اند تا آگاهی عمومی را در این خصوص افزایش دهند.

در این مطالعه، محققان مقالات علمی پژوهشی منتشره در پایگاه‌های علمی مختلف نظیر Pubmed، Scopus و Web of Science از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۱ را استخراج کرده و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار داده‌اند.

طبق یافته‌های این پژوهش، چاقی یک مشکل عمده بهداشت عمومی است و تأثیر آن بر سلامت چشم به‌طور فزاینده‌ای افزایش یافته است.

به گفته حسن بهبودی، دانشیار و محقق مرکز تحقیقات چشم بیمارستان امیرالمؤمنین (ع) و دانشگاه علوم پزشکی گیلان و سه همکار دیگرش در این مطالعه، «تاکنون ارتباط چاقی با خشکی چشم، آب‌مروارید، آب‌سیاه یا گلوکوم، دژنراسیون ماکولای مرتبط با سن و رتینوپاتی دیابتی با درجات متفاوتی از قطعیت گزارش شده است».

این محققان می‌گویند: «اگر ثابت شود که کاهش وزن به‌عنوان درمان تک یا تکمیلی در به تأخیر انداختن، شروع یا کند کردن پیشرفت بیماری‌های چشمی در افراد چاق یک روش مؤثر است، پزشکان و بیماران به‌احتمال زیاد انگیزه بیشتری برای مبارزه با این مشکل سلامت عمومی خواهند داشت».

این مطالعه نشان می‌دهد که سیستم‌های بهداشتی باید همان‌طور که به غربالگری فشارخون، دیابت و بیماری‌های سیستمی در افراد چاق توجه دارند، به غربالگری بیماری‌های چشمی در افراد چاق نیز توجه ویژه داشته باشند.

به اعتقاد بهبودی و همکارانش، «گرچه اثربخشی درمان چاقی در کاهش خطر بیماری‌های چشمی به‌طور کامل مشخص نیست، اما مطالعات در این زمینه ممکن است دید بهتری را در مورد استفاده بالقوه از استراتژی‌های غربالگری بیماری چشمی در افراد چاق و متعاقب آن کاهش وزن برای کاهش احتمالی بار بیماری‌های چشمی در افراد مبتلابه چاقی در برنامه‌ریزی نظام و اقتصاد سلامت ارائه دهد».

گفتنی است در این مطالعه که نتایج آن را مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان منتشر کرده است، به بیماری‌های کمتر شناخته‌شده دیگری نظیر سندرم پلک فلاپی و اگزوفتالموس نیز به‌عنوان عوارض چشمی مشکل چاقی اشاره شده است.