بازگشت آرامش به دهخدا

ماجرا این بود که بعد از معرفی حمیرا زمردی به عنوان رئیس موسسه دهخدا، تصمیمات حاشیه‌سازی گرفته شد و حسن انوری، سعید نجفی اسداللهی و رسول شایسته در واکنش به آن از این موسسه خداحافظی کردند. در ادامه حرف‌های زمردی و محمد مقیمی، رئیس وقت دانشگاه تهران، آتش اختلاف‌ها را شعله‌ور‌تر کرد.

زمردی درباره این اتفاق‌ها گفته بود نگارش لغت‌نامه منسوب به دهخدا به‌‌هیچ‌وجه متوقف نخواهد شد و راهکار جدیدی اندیشیده‌ایم، چون موسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی از لحاظ قانونی و اخلاقی به نام دهخداست اما فعالیت‌هایش از این مهم فاصله دارد.

مقیمی، رئیس دانشگاه تهران، نیز گفته بود تعدادی انگشت‌شمار از افرادی که خود را متعلق به موسسه دهخدا می‌دانند، با اقدامات خود نشان دادند که اولویت و منافع شخصی برایشان ارجح است و اگر این موسسه فقط به چند نفر متکی بود، همان بهتر که خالی شود.

حالا بعد از حدود دو سال ورق‌ها برگشته و مقیمی از دانشگاه تهران رفته و زمردی نیز از موسسه دهخدا کنار گذاشته شده است. در همین رابطه اخیرا سه عضو قدیمی و ناراضی به موسسه دهخدا بازگردانده شدند و مراسمی هم برگزار شده تا نشان دهد وضعیت آشفته سابق رو به بهبود است.

در این مراسم سیدحسین حسینی، سرپرست دانشگاه تهران، و چهره‌هایی همچون محمدرضا شفیعی کدکنی، ژاله آموزگار، علی‌اشرف صادقی، دکتر مهدخت معین، دکتر توفیق سبحانی و ... نیز حضور داشتند.

در این مراسم محمود بی‌جن‌خان، رئیس موسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی، با قدردانی از حضور سرپرست دانشگاه تهران در این نشست گفت: تلاش من در دوره پیشین مسوولیتم در موسسه این بود که در اجرای ماموریت‌های موسسه، رویکرد تازه‌ای در پیش بگیریم. تهیه طرح جدید برای تدوین لغت‌نامه‌، طراحی سامانه فارسی‌آموز «دهخدا»، برگزاری رویداد جایزه دهخدا و جشنواره زبان فارسی برای فارسی‌آموزان ۵۲ کشور، از جمله نتایج این تغییر رویکرد بود.

بی‌جن‌خان در ادامه به برخی مشکلات به‌وجودآمده در موسسه لغت‌نامه دهخدا نیز اشاره کرد و گفت: تعطیلی بخش مولفان، تغییر ساختار تشکیلاتی موسسه برخلاف اساسنامه مصوب ۱۳۹۶و انتقال کارکنان به بخش‌های دیگر دانشگاه، بخشی از این مشکلات در چند سال گذشته بود. خوشبختانه سرپرست دانشگاه تهران تدبیری اندیشید تا موسسه بتواند دوباره به وظایف ملی خود بپردازد. فعال شدن دوباره بخش تالیف، تغییر ساختار و تشکیلات اداری و استقرار مجدد معاونت اجرایی‌، بازگرداندن کارکنان به موسسه و تبدیل وضعیت مدرسان به مربی، از جمله اقدامات بایسته برای احیای موسسه است. افزون بر این، با توجه به تغییر شیوه تالیف لغت‌نامه و همچنین آموزش زبان، ایجاد یک معاونت فناوری در موسسه ضروری است.

حسن انوری نیز در این نشست گفت: موسسه لغت‌نامه دهخدا به نحوی باید تقویت شود که در جهان به عنوان تنها مرکز فرهنگ‌نویسی دانشگاه شناخته شود.

نجفی اسداللهی، به عنوان پرکارترین مولف لغت‌نامه، ضمن اشاره به ۶۰ سال کار در موسسه گفت: ما سه تن بازمانده مولفان، شاگردان شادروان دکتر محمد معین بودیم که به دعوت او به جمع مولفان لغت‌نامه پیوستیم و السابقون هستیم.

ژاله آموزگار هم خطاب به رئیس دانشگاه تهران گفت: پیشنهاد می‌کنم موسسه لغت‌نامه دهخدا به عنوان یک میراث فرهنگی به ثبت برسد، برای اینکه جای کمی نیست و جای کوچکی نبوده.

وی خطاب به حاضران گفت دهخدا با عشق پایه اینجا را گذاشته به خاطر همین شماها عاشق شدید. همه ما باید حافظش باشیم اگر ایران را دوست داریم.

مهدخت معین ضمن تایید سخنان دکتر آموزگار، بر نگهداری میراث دهخدا و معین و شهیدی تاکید کرد.

علی اشرف صادقی نیز با اشاره به اهمیت لغت‌نامه بزرگ‌فارسی تاکید کرد دانشگاه تهران باید کاری کند موسسه بتواند از فناوری‌های روز در فرهنگ‌نگاری استفاده کند.صادقی افزود: در این دو سال تعدادی که با عوالم علم آشنایی نداشتند در آنجا حضور یافتند و کارهای آنجا را نابسامان کردند.

در این مراسم محمدرضا شفیعی کدکنی، شاعر و پژوهشگر سرشناس، گفت: خوشحالم که در مجلسی حاضرم که اتفاق خوبی برای فرهنگ ملی ما افتاده و آن این است که نظام دیرینه لغت‌نامه دهخدا به شکل طبیعی و تاریخی‌اش بازگشته است. ممکن است به‌ظاهر این یک امر ساده اداری تلقی شود، ولی برای من که دوستدار لغت‌نامه و فرهنگ ملی هستم یک واقعه بسیار مهم تاریخی است. از اینکه در این مراسم حضور دارم خوشحالم.

همچنین سیدحسین حسینی، رئیس دانشگاه تهران، گفت: از سال‌های پیش با موسسه آشنا هستم و جایگاه آن را می‌شناسم. حضور این جمع در اینجا تکلیف ما را بسیار سخت می‌کند. در بخش آموزش زبان، نمی‌توانیم به ۸میلیون نسلِ سومِ مهاجران ایرانی که با زبان فارسی بیگانه‌اند، فکر نکنیم و این تکلیف دیگری است بر دوش ما که برای ارتقای آموزش زبان فارسی نیز بکوشیم. او افزود که تمام سعی‌اش را خواهد کرد که از امکانات دانشگاه در ارتقای موسسه استفاده کند، و از مولفان و استادان دیگر درخواست کرد که بیشتر در موسسه حضور داشته باشند.

البته حسن انوری پیس از این جلسه مصاحبه‌ای کرد و گفت من دیگر توان کار کردن ندارم اما موسسه دهخدا را دوست دارم و آنجا را از آن خودم می‌دانم. ۶۰سال در آنجا کار کردم و الان به عنوان فردی در کنار سایر دوستان در این جلسه شرکت کردم تا حق دهخدا را به‌جا آورده باشم وگرنه قرار نیست در لغت‌نامه کار کنم و بیشتر برای مشورت در آنجا هستم.