چرا سفر نتانیاهو به عمان حساسیت‌برانگیز است؟

به گزارش «پارسینه» به نقل از یورونیوز، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسرائیل روز پنجشنبه، ۲۵ اکتبر، در سفری غیرمنتظره و محرمانه عازم مسقط، پایتخت عمان شد و با سلطان قابوس، پادشاه این کشور دیدار و گفتگو کرد.

این سفر که منابع نزدیک به نخست وزیر اسرائیل آن را نخستین مورد از نوع خود پس از سال ۱۹۹۶ توصیف کرده اند در حالی انجام شده که دو طرف روابط دیپلماتیک با یکدیگر ندارند و خبر انجام آن نیز پس از بازگشت نتانیاهو به رسانه‌ای شد.

منابع نزدیک به نخست وزیر اسرائیل در بیانیه‌ای اعلام کرده اند که این سفر «گام مهمی در جهت پیشبرد سیاست‌های بنیامین نتانیاهو برای تعمیق روابط با کشور‌های منطقه و بهره برداری مناسب از این موقعیت در حوزه‌های امنیتی، تکنولوژیک و اقتصادی بوده است.»

دو برداشت متفاوت از یک سفر

اسرائیل در میان کشور‌های عربی تنها با مصر و اردن روابط دیپلماتیک دارد، این در حالیست که بنیامین نتانیاهو بار‌ها به «واقعیت‌های جدید منطقه ای» و در راس آن به «نفود و سیاست‌های توسعه طلبانه ایران» اشاره و تاکید کرده تا از این طریق توجه کشور‌های عربی را بیش از گذشته به ایجاد نوعی همسویی و همگرایی در منافع مشترک جلب کند.

از این رو برخی تحلیلگران سفر کم سابقه بنیامین نتانیاهو به عمان را در راستای پیشبرد همین سیاست تعریف و تصریح کرده اند که اسرائیل برای اجماع منطقه‌ای بر ضد ایران به حمایت دیگر کشور‌های عربی به خصوص آن‌هایی که روابطی عادی و خوب با تهران دارند نیز نیاز مبرم دارد.

از سوی دیگر نخست وزیر اسرائیل که همسو با دونالد ترامپ، مهمترین حامی خود در دنیای غرب، مخالف سرسخت توافقنامه هسته‌ای با ایران است از هر تلاشی برای برانگیختن دشمنی‌ها با این توافق فروگذار نمی‌کند. این مسئله می‌تواند دستمایه خوبی برای ایجاد هراس و نگرانی در میان معدود کشور‌های عرب منطقه باشد که برخلاف عربستان و متحدانش با این توافقنامه کنار آمده و سعی در پذیرش قوانین بین المللی دارند.

در سال‌های نه چندان دور و پس از دشمنی آشکار اعراب و اسرائیل هیچ کس نزدیکی میان عربستان، مهمترین کشور عربی منطقه و اسرائیل را در ذهن خود هم تصور نمی‌کرد. اینک بسیاری معتقدند تلاش‌های اسرائیل برای جلب حمایت و توجه دیگر کشور‌های منطقه نیز ممکن است نتیجه‌ای مشابه را به همراه داشته باشد و حلقه دشمنی با سیاست‌های منطقه‌ای ایران را گسترده‌تر کند.

گرچه در بیانیه منابع نزدیک به دولت اسرائیل و نیز رسانه‌های این رژیم به صراحت سخنی از ایران به میان آورده نشده، اما با نگاه به برخی زوایای این سفر از جمله محور‌های کلی گفتگو‌ها میان دوطرف شاید بتوان اعتبار تحلیل ارائه شده در خصوص پیامد‌های منفی این سفر برای ایران را بیشتر مورد توجه قرار داد.

در بخشی از بیانیه منابع نزدیک به دولت اسرائیل آمده است: «دو طرف راه‌های پیشبرد صلح در منطقه خاورمیانه و نیز مسائل گوناگون مرتبط با منافع مشترک در زمنیه صلح و ثبات در منطقه را مورد بحث و تبادل نظر قرار دادند.»

این در حالیست که برخی تحلیل‌ها ناظر بر مثبت بودن نتیجه و دستاور این سفر برای منطقه است.

سفر نتانیاهو به عمان یک هفته پس از ملاقات محمود عباس، رئیس تشکیلات فلسطینی با سلطان قابوس در مسقط صورت می‌گیرد. برخی تحلیلگران احتمال در پیش بودن مذاکرات مهمی در راستای تحقق فرایند صلح میان اسرائیل و فلسطینیان را مطرح می‌کنند.

این مسئله می‌تواند دو استدلال را به همراه داشته باشد: یکی به بن بست خوردن روابط تشکیلات فلسطینی با واشنگتن پس از انتقال سفارت آمریکا به بیت المقدس که رهبران فلسطینی را به شدت خشمگین و نسبت به آمریکا به عنوان یک میانجی بی طرف ناامید کرد؛ و دیگری نقش و جایگاه مورد قبول عمان در میان کشور‌های منطقه و جامعه بین الملل.

مسقط در مناقشات منطقه‌ای همواره سعی کرده است راه میانه و بی طرفی را در پیش گیرد. عمان از این منظر کشوری مورد اعتماد برای کشور‌های منطقه و طرف‌های ثالث مرتبط با مناقشات منطقه‌ای است. بارزترین نمونه این مسئله گفتگو‌های محرمانه میان تهران و واشنگتن است که پیش از مذاکرات هسته‌ای قدرت‌های جهانی با تهران در کشور پادشاهی عمان و با میانجی‌گری این کشور صورت گرفت.

عمان از معدود کشور‌های عرب است که همواره روابط مناسب و دوستانه‌ای با تهران داشته است.