در تلویزیون طرح ها براساس کیفیت انتخاب نمی شوند!

در سال‌های اخیر برنامه‌‌های معدودی با محوریت آثار کودک و نوجوانان دهه‌‌های پیش‌تولید شده‌اند؛ منظور آثاری هستند که با پرداختن به کارتون‌‌ها و دیگر برنامه‌‌های خاطره‌‌انگیز ویژه رده سنی کودک و نوجوان، حسی نوستالژیک را در مخاطبان بزرگسال ایجاد کنند. به‌طور مثال برنامه «یادگاری» به تهیه‌کنندگی مهران رسام و اجرای مسعود فروتن یکی از معدود آثاری است که به بررسی برنامه‌ها، سریال‌ها، ترانه‌ها و فیلم‌های تلویزیونی دهه۶۰ و ۷۰ می‌پرداخت و طی دو سه سال اخیر به روی آنتن شبکه سوم سیما رفت و مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت.

برنامه رادیویی «کاریکارتون» یکی از آثار جدیدی است که تولید و پخش آن به‌تازگی آغاز شده و با ساختار و محتوایی متفاوت در چند بخش مختلف به کارتون‌‌های خاطره‌‌انگیز قدیمی می‌پردازد. مهدی استاداحمد یکی از طنزپردازان عرصه شعر که فعالیت جدی خود را سال‌ها پیش با حضور در نشست «در حلقه رندان» حوزه هنری آغاز کرده و طی این سال‌ها تولید، نگارش و اجرای برنامه‌‌های مختلف رادیویی را به عهده داشته، تهیه‌کننده برنامه «کاریکارتون» است. این هنرمند و برنامه‌ساز درباره چگونگی تولید برنامه «کاریکارتون»گفت‌وگو کرد.

باتوجه به این‌که شما یکی از فعالان عرصه طنز هستید، بفرمایید عملکرد رادیو و تلویزیون طی این سال‌ها نسبت به ادبیات و شعر طنز و کلا تولید آثار فاخر طنز چگونه بوده است؟

تلویزیون و رادیو طی سال‌های اخیر بیشتر از قبل به مقوله طنز می‌پردازد که ارزشمند است و باید قدرش را دانست. شاید طیف‌‌های مختلفی توان پرداختن به مقوله طنز را داشته باشند اما در این زمینه تا حدودی با محدودیت مواجهیم، که این محدودیت‌‌ها در چگونگی استفاده از افراد طیف‌‌های مختلف و نوع پرداختن به گونه‌‌های طنز وجود دارد.

به‌طور کلی کیفیت آثار مختلف طنز را چگونه می‌بینید؟

متاسفانه در خیلی از موارد به فکاهه اکتفا کرده‌ایم. فکاهه در جای خود بسیار ارزشمند است اما به هرحال یکی از گونه‌هاست و امیدوارم گونه‌‌های دیگر نیز مورد توجه قرار گیرند و در همین راستا از افراد بااستعداد استفاده‌‌های بیشتری شود.

بله، درست است. به‌شخصه تصور می‌کنم که تلویزیون برای ارتقای آثار طنز باید از افراد متخصص و باسواد این عرصه استفاده کند و در نوع انتخاب آدم‌ها تجدیدنظر کند. برویم به سراغ برنامه «کاریکارتون». طرح و ایده این اثر رادیویی چگونه گرفت و برای تولید آن چه روالی را طی کردید؟

«کاریکارتون» براساس طرحی از خانم آسیه همتی شکل گرفت. ایشان بر مقوله کارتون اشراف دارند، به‌خصوص آثاری که به کارتون‌‌های دهه۶۰ معروف شده‌اند. اگر توجه کنید برخلاف دیگر آثار دهه۶۰، کارتون‌‌های آن سال‌ها کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند، از طرفی طرح خانم آسیه همتی، طرح خوبی بود و من نیز بخش‌هایی را به آن افزودم و حال تهیه و تولید اثر را به عهده دارم. خانم همتی نیز به‌عنوان کارشناس حضور دارند و یافتن کارتون‌‌های مورد نظر و ارتباط با دوبلورهای آن آثار برای حضور در برنامه به عهده ایشان است.

برنامه «کاریکارتون» ساختار و محتوای جالبی دارد و این پتانسیل را دارد که به‌صورت تصویری تولید شود؛ تمایل نداشتید آن را برای یکی از شبکه‌‌های تلویزیون بسازید؟

من سال‌ها در رادیو فعال بوده‌ام و این جمله کلیشه‌ای که رادیو خانه من است به جای خود، اما با همه احترامی که برای تلویزیون قائلم باید بگویم متاسفانه در تلویزیون طرح‌‌ها براساس کیفیت انتخاب نمی‌شوند. البته اصلا منظورم این نیست که «کاریکارتون» طرح خوبی دارد.

پس انتخاب‌‌ها در تلویزیون بر چه اساسی است؟

نوع و چگونگی ارتباط‌‌ها در نوع انتخاب‌‌ها تاثیر دارد و این رویه تاحدودی در تلویزیون وجود دارد. به هرحال در عصر ارتباطات به سر می‌بریم و لینک‌‌ها و ارتباط‌‌ها بسیار مهم‌تر از کیفیت طرح و اثر است. برنامه «کاریکارتون» جدا از مسائل مالی که نمی‌توان انکارش کرد اگر در تلویزیون تولید شود بی‌شک مخاطبان بیشتری خواهد داشت و من نیز دوست دارم چنین اثری را علاوه بر رادیو برای تلویزیون بسازم.

پس چرا برای تولید تلویزیونی «کاریکارتون» اقدامی نکردید.

قبل از برنامه «کاریکارتون» چند طرح دیگر را به تلویزیون ارائه دادم اما به نتیجه مطلوبی نرسیدم.

چرا؟

شاید به این دلیل که ارتباط و لینک نداشته‌ام و آن طرح‌‌ها را با عنوان طراح به تلویزیون تحویل داده‌ام.

چند نویسنده و طنزپرداز را می‌شناسم که بنا به گفته خودشان مانند شما طرح‌‌هایی را به تلویزیون ارائه داده‌اند اما پاسخ مثبت نگرفته‌اند. یا طرح‌هایشان خوانده نشده و یا این‌که مورد قبول قرار نگرفته‌اند.

برای تغییر این رویه باید فکری کرد زیرا اتفاق بسیار بدی است. بی‌شک هر رسانه‌ای تمایل دارد آثار باکیفیت تولید کند و تولید آثار باکیفیت نیز زمانی میسر خواهد شد که سلیقه‌‌های مختلف مورد توجه قرار گیرند. در حال حاضر بیست-سی تهیه‌کننده در تلویزیون فعال هستند و تولید اغلب آثار تلویزیونی با هر گونه و ژانری به عهده آن‌هاست. در حالی که در کشوری با هشتادمیلیون جمعیت می‌توانیم بیش از سی تهیه‌کننده خوب داشته باشیم.

نه فقط تهیه‌کننده، بلکه نویسندگان، کارگردانان و عوامل کاربلد بسیاری وجود دارند که می‌توانند با فعالیت در رسانه ملی کیفیت آثار مختلف را بالا ببرند.

بله، همین‌طور است. تهیه‌کننده را به‌عنوان فرد شاخص یک برنامه مثال زدم وگرنه به‌طور مثال طراح یا نویسنده گاه می‌تواند با پرداخت درست یک طرح از تهیه‌کننده موثرتر باشد.

قطعا منظورتان نویسنده‌ای کاربلد است که با اشراف کامل بر موضوع به نگارش اثر بپردازد.

همین‌طور است. در خیلی از موارد مقوله محتوا جدی گرفته نمی‌شود. از طرفی مسائل مالی نیز می‌تواند به نویسندگان انگیزه بدهد، زیرا نویسنده نیز از این راه باید زندگی‌‌اش را بگذراند. اگر توجه کنید در پروژه‌‌های مختلف دستمزد عوامل فنی بخش‌های مختلف پرداخت می‌شود و نویسنده، آخرین نفری است که پولش را می‌گیرد.

در برنامه «کاریکارتون» روند تولید محتوا چگونه است؟ آیا اتاق فکری وجود دارد یا در زمان پیش‌تولید به تامین محتوا پرداخته‌اید؟

از آن‌جایی که برنامه «کاریکارتون» مبتنی بر آرشیو است، باید از قبل بدانیم که قرار است چه کار کنیم، لذا در زمان پیش‌تولید تا حدودی به محتوای برنامه پرداخته‌ایم. اما به‌دلیل روتین بودن برنامه(روتین به معنای پخش هفتگی) باید به آرشیو برنامه بیفزایم. فایل‌‌های صوتی و تصویری و هر آن چیزی که قرار است در برنامه مورد استفاده قرار گیرد در اختیار ماست و تا حدودی کارهای آن‌ها برای برنامه‌‌های آینده انجام شده و بقیه کارها نیز باید به‌صورت خرد خرد انجام شود.

آیا برنامه‌‌های تولید شده درباره کارتون‌‌های دهه قبل را دیده‌اید؟ و به نظرتان برنامه «کاریکارتون» چقدر با آن‌ها متفاوت است؟

بله، چند سال پیش اثری به روی آنتن رفت که «نقره» نام داشت و محمد صوفی تهیه‌کننده آن بود و به برنامه‌‌های جالب و خاطره‌‌انگیز سال‌های قبل می‌پرداخت. «یادگاری» به تهیه‌کنندگی مهران رسام و اجرای مسعود فروتن نیز یکی دیگر از آثاری است که به آثار خاطره‌‌انگیز دهه‌‌های قبل می‌پرداخت. چنین آثاری قبلا تولید شده‌اند اما فکر می‌کنم نه در تلویزیون و نه در رادیو برنامه‌ای نداشته‌‌ایم که صرفا به کارتون بپردازد و آن کارتون‌‌ها متعلق به یک دهه خاص باشد.

به‌عنوان تهیه‌کننده چه ویژگی‌‌هایی را برای «کاریکارتون» در نظر گرفته‌اید؟

این برنامه جدا از آن‌که به پخش کارتون‌‌های خاطره‌‌انگیز و صحبت درباره آن‌ها می‌پردازد، بخش دیگری نیز دارد که اجرای آن به عهده خودم است و طی آن کارتونی قدیمی را با نگاهی جدید می‌بینیم. مثلا این‌که، اگر در کارتون «فوتبالیست‌ها» به‌جای سوباسا آقای کیروش و به‌جای کاکرو، آقای برانکو را در نظر بگیریم، مناسبات و تعامل میان آن‌ها چگونه بود و چه اتفاقاتی میان آن‌ها می‌افتاد.

یعنی در این بخش به مسائل روز نگاهی انتقادی دارید؟

بله، همین‌طور است.

تا به امروز بازخورد مخاطبان را نسبت به برنامه، چگونه دیده‌اید؟

باتوجه به این‌که پخش برنامه به‌تازگی آغاز شده هنوز نمی‌توان درباره بازخورد مخاطبانش صحبت کرد، اما دوستان و اطرافیان لطف دارند و درمجموع نظرشان مثبت است.

در حال حاضر به چه کارهایی مشغول هستید؟

در رادیو جوان که سال‌ها محل کار اصلی من بوده و هست برنامه‌ای دارم که «راهکار» نام دارد. تهیه‌کننده این اثر حسن صنوبری است و سردبیر و نویسنده‌‌اش هستم. «رادیو همراه» به تهیه‌کنندگی خانم اکرم زمانی نیز برنامه دیگر رادیو جوان است که به ارتباطات و فناوری می‌پردازد و من سردبیر و نویسنده‌‌اش هستم. یکی دیگر از برنامه‌‌های رادیو جوان، «خط آزاد» نام دارد که تهیه‌کننده آن حامد مرادیان است و در آن حضور دارم. در رادیو صبا نیز به‌جز «کاریکارتون» برنامه دیگری دارم که «چه خبر؟» نام دارد.

و سخن آخر؟

از شما بابت این گفت‌وگو ممنونم.

منبع: روزنامه صبا/ وحید خانه‌ساز