خون بند ناف نوزاد، چیست و چه کاربردی دارد؟

چند سالی است که بحث خون بند ناف و ذخیره آن در بانک خون بند ناف متداول شده و در جمع ها و محافل مختلف در مورد آن می شنویم. با این حال خیلی از زوج هایی که قصد بچه دار شدن دارند در مورد آن اطلاعات کافی ندارند و نمی دانند آیا حتما لازم است خون بند ناف فرزندشان را به این مراکز بدهند یا نه. ذخیره سازی خون بند ناف چه نفعی برای نوزاد دارد و از آن چه استفاده ای می توان کرد؟ در این مطلب می خواهیم به تمام پرسش های شما در این مورد پاسخ بدهیم تا در این مورد بهتر تصمیم گیری کنید.

خون بند ناف همان طور که از اسمش هم مشخص است خونی است که در بند ناف نوزاد وجود دارد و حاوی سلول های بنیادی است که می توانند در رگ ها، اندام ها و بافت های بدن رشد و نمو کنند. تحقیقات نشان داده که از سلول های بنیادی خون بندناف می توان برای کمک به افرادی که مبتلا به اوتیسم، آسیب های مغزی و سایر مشکلات هستند استفاده کرد. این سلول های خاص در حال حاضر برای درمان ده ها بیماری استفاده می شوند و اهمیت بالایی دارند. امروزه خون بند ناف را جمع آوری می کنند و برای استفاده در آینده ذخیره می کنند.

همان طور که گفتیم خونی که در بند ناف و جفت وجود دارد را جمع آوری می کنند و برای کاربردهای پزشکی و درمانی در آینده نگهداری می کنند. والدین برای نگهداری خون بند ناف دو گزینه پیش رویشان دارند:

- شما می توانید خون بند ناف نوزادتان را به بانک خون بند ناف عمومی بدهید تا همه در صورت نیاز بتوانند از آن استفاده کنند.

- یا آنکه خون بند ناف نوزادتان را به بانک خصوصی بدهید تا تنها خود نوزاد و اعضای خانواده بتوانند از آن استفاده کنند.

خون بند ناف بلافاصله پس از تولد نوزاد جمع آوری می شود. فرآیند جمع آوری خون کاملا بدون درد و مطمئن است و هیچ گونه تداخلی با زایمان و وضع حمل ندارد.

پس از آنکه نوزادتان را به صورت طبیعی یا سزارین به دنیا آوردید بند ناف بسته و سپس قطع می شود. دانشمندان و متخصصین توصیه می کنند که تاخیری ۳۰ تا ۶۰ ثانیه ای بین وضع حمل و بستن بند ناف وجود داشته باشد. بسیاری از پزشکان معتقدند که این تاخیر می تواند برای نوزاد سودمند باشد و حجم و میزان سلول های بنیادی جمع آوری شده را افزایش بدهد.

بعد از وضع حمل پزشک سرنگی را داخل ورید نافی قسمتی که هنوز به جفت متصل است فرو می کند و خون را به داخل سرنگ می کشد. سپس خون جمع آوری شده را داخل کیسه هایی می ریزند. البته خیالتان کاملا راحت باشد! سرنگ فاصله زیادی با خود نوزاد دارد و این کار هیچ گونه دردی برای نوزادتان نخواهد داشت. کل این فرآیند معمولا کمتر از ۱۰ دقیقه طول می کشد و حدود ۲۸ الی ۱۴۰ گرم خون جمع آوری می شود. خون بند ناف سپس به بانک بند ناف فرستاده می شود. در آنجا خون مورد آزمایش و آنالیز قرار می گیرد و تحت شرایط کنترل شده منجمد می شود تا به مدت طولانی قابل نگهداری باشد.

همان طور که در بالا هم اشاره کردیم خون بند ناف منبعی غنی از سلول های بنیادی خون است که می توانند برای درمان بیماری های مختلف استفاده شوند.

سلول های بنیادی در مغز استخوان، جنین انسان، بافت رویان، فولیکول های مو، دندان های کودک، چربی، گردش خون و ماهیچه ها نیز وجود دارد. هر بخش از بدن انسان حاوی مقادیری سلول بنیادی است، اما مقدار و تعداد این سلول ها در هیچ کجای بدن به اندازه بند ناف نیست.

در افرادی که مبتلا به بیماری هایی مثل سرطان خون هستند اغلب برای نابود کردن سلول های سرطانی از شیمی درمانی استفاده می شود. با نابودی سلول های سرطانی، تکثیر نرمال و طبیعی سلول های خون دوباره برقرار می شود. اگر درمان ناموفق باشد و سرطان مجددا عود کند پزشکان از روش پیوند سلول های بنیادی استفاده می کنند. در اینصورت، انتقال سلول های بنیادی از مغز استخوان، خون در گردش یا خون بند ناف یک اهداکننده سالم می تواند باعث به وجود آمدن سیستم ایمنی و خون جدید بشود و به این ترتیب به بهبود کامل بیمار کمک کند.

سلول های بنیادی بند ناف برخلاف سلول های بنیادی مغز استخوان یا گردش خون هنوز نابالغ هستند و حمله به عوامل خارجی را یاد نگرفته اند. به همین دلیل هنگام پیوند سلول های بنیادی به بیماران احتمال رد پیوند این سلول ها به مراتب کمتر خواهد بود.

سلول های بنیادی خون بند ناف با موفقیت در درمان بیش از ۸۰ بیماری مختلف، از جمله چند نوع سرطان، بیماری های خون و سیستم ایمنی استفاده شده اند. سرطان خون، کم خونی آپلاستیک، بیماری هوچکین یا سرطان غدد لنفاوی و … نیز از جمله مهم ترین این بیماری ها هستند. همچنین، خون بند ناف در درمان تالاسمی و کم خونی داسی شکل و اختلالات خونی ارثی نیز موثر است.