117 روستا و 4 شهر لرستان در معرض رانش هستند

همشهری آنلاین- فاطمه کاظمی

استان لرستان از نظر جغرافیایی در کمربند میانی رشته کوه زاگرس قرار گرفته و از نظر ریخت‌شناسی بخش زیادی از مساحت این استان را مناطق کوهستانی تشکیل می‌دهد، به طوری که بیش از 12 درصد از سطح این استان را مناطق با شیب بیش از 12 درصد تشکیل داده‌اند. به علت وجود سازندهای زمین‌شناسی حساس به فرسایش، این استان یکی از مناطق با ظرفیت بالای وقوع حرکات دامنه‌ای یا زمین لغزش است.

رئیس اداره مهندسی مطالعات اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان لرستان می‌گوید: با توجه به این‌که بخش زیادی از منابع آب موجود در استان را منابع آب کارستی موجود در دامنه ارتفاعات تشکیل می‌دهند بخش زیادی از مناطق مسکونی روستایی و حتی شهری این استان در حاشیه ارتفاعات و دره‌های بین کوهی قرار گرفته است. به همین علت با وقوع هر زمین لغزش می‌توان انتظار داشت یک روستا یا سایر ابنیه و زیرساخت‌های منطقه در معرض خطر قرار گیرد.

خطر رانش در 117 روستا و 4 شهر

عبدالرضا نوریزدان توضیح می‌دهد: بر اساس مطالعات انجام شده در اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان لرستان تاکنون و با مطالعه عکس‌های هوایی و تصاویر ماهواره‌ای بیش از 3 هزار نقطه زمین لغزشی در استان لرستان شناسایی شده است. بر همین اساس تعداد 117 روستا و بخشی از 4 شهر خرم آباد، سپیددشت، معمولان و دورود نیز به طور مستقیم یا غیرمستقیم در معرض زمین لغزش قرار دارند.

وی ادامه می‌دهد: بر اساس مطالعات انجام شده تعداد زیادی از مناطق زمین لغزشی شناسایی شده به علت این‌که به شکل طبیعی تثبیت شده و رفتاری غیرفعال داشته‌اند، به مرور با تغییر کاربری اراضی محل ساخت و ساز یا کشاورزی واقع شده‌اند. همچنین به علت نداشتن شناخت کافی متولیان امور عمرانی در گذشته و حال از زمین لغزش بخش زیادی از ابنیه‌های خطی و متمرکز نیز به نوعی درگیر مناطق لغزشی شده‌اند.

بلایی که سیل 98 آورد

رئیس اداره مهندسی مطالعات اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان لرستان می‌گوید: به دنبال بارش‌های سال 98 و اوایل سال 99 بخش زیادی از زمین لغزش‌های غیرفعال در استان لرستان مجددا فعال شده و باعث آسیب و تخریب تعدادی روستا و سایر زیرساخت‌های این مناطق شده‌اند. بر اساس بررسی‌های به عمل آمده مناطق جنوبی و شرقی شهرستان خرم آباد، مناطق واقع در جنوب شهرستان دورود، مناطق واقع در جنوب شهرستان های الیگودرز و دلفان بیشترین آسیب ناشی از زمین لغزش‌های فعال شده یا به وقوع پیوسته سال 98 را متحمل شده‌اند.

نوریزدان با بیان این‌که مطالعات انجام شده نشان می‌دهد در برخی مناطق به علت وسعت زیاد پهنه زمین لغزشی حجم و تعداد ابنیه در معرض خطر بسیار بالا است، توضیح می‌دهد: پهنه زمین لغزشی جنوب در شهرستان دلفان به وسعت 13400 هکتار با حداقل 20روستای مستقر بر آن یکی از این مناطق است که بسته به درجه فعالیت این پهنه زمین لغزشی این روستاها می‌توانند متحمل خسارت شوند.

هزینه بالای پایدارسازی زمین لغزش

وی تأکید می‌کند: از آن‌جایی که هزینه پایدارسازی زمین لغزش بسیار بالاست و از طرفی هزینه مطالعه و مکان‌یابی برای جابجایی روستاها و ابنیه مرتبط با آن نیز بالاست، مشاهده می‌شود در زمینه مقابله با زمین لغزش و کاهش ریسک آن در کشور کار خاصی انجام نشده و متولیان عمران کشور با پذیرش ریسک ناشی از وقوع یک یا چند زمین لغزش نسبت به جبران خسارات ناشی از آن مبادرت می‌کنند.

نوریزدان اضافه می‌کند: یکی از مهم‌ترین زمین لغزش‌های حادث شده در اثر بارندگی‌های سال 98 زمین لغزش سراب بیشه دورود بود که در اثر آن راه‌های ارتباطی شهر دورود با مناطق جنوبی تخریب و علاوه بر تخریب چندین هکتار باغ و مزارع کشاورزی، راه آهن دورود- اندیمشک در این منطقه نیر به شدت تهدید می‌شد.

اقدامات انجام شده

رئیس اداره مهندسی مطالعات اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان لرستان می‌گوید: خوشبختانه با تخصیص اعتباری بالغ بر 30000 میلیون ریال سازمان جنگل‌ها مراتع و آبخیزداری کشور با هدف کنترل رسوب و جلوگیری از تزریق بیش از 400000 متر مکعب رسوب به رودخانه سزار به عنوان سر شاخه اصلی آبخیز سد دز عملیات پایدارسازی را در منطقه انجام داده است، که علاوه بر کاهش حجم رسوب وارده به رودخانه‌های منطقه باعث افزایش ایمنی ابنیه موجود در منطقه از جمله راه آهن تهران-جنوب نیز شده است.