مهاجرت معکوس با دست‌هایی که برای ساختن دستجرد آستین بالا زدند

به گزارش ایرنا، نخستین چیزی که بعد از شنیدن واژه روستا به ذهن هر انسانی می آید، تحرک، نشاط، سکوت، آرامش، همدلی، قدرت و مشارکت مردم، کار کردن ها و تلاش های بی وقفه است. نعمت هایی که شاید شهرنشین ها از داشتن آن ها محروم باشند. اما روستاییانی هم هستند که با ترجیح زندگی پر زرق و برق شهرنشینی و یا به اجبار با مهاجرت از دیار خود این نعمت ها را رها می‌کنند.

در این میان هنوز هم روستاهایی را می توان یافت که مردمانش پای کار بودند تا مهاجرت معکوس را تجربه کنند. مانند روستایی در شاهرود که طرحی در آن در زمینه به کارگیری مشارکت مردمی اجرا شد و این قابلیت را دارد که به عنوان روستایی نمونه در کشور معرفی شود.

یک آبادی در فاصله ۳۶ کیلومتری بیارجمند مرکز یکی از بخش های شهرستان شاهرود که قدمتش را کسی به یاد ندارد، اما اسناد و مدارک و درختان ۷۰۰ ساله پسته اش به تنهایی بیانگر اصالت دیرینه آن است.

از دیگر نشانه های پشتوانه فرهنگ و تمدن در این روستا می‌توان به ساخت مدرسه غیرانتفاعی در سال ۱۲۹۸ به همت نائب الحکومه آنجا اشاره کرد. آن هم نه مثل غیرانتفاعی های این روزها، بلکه قانون غیرانتفاعی در آن زمان به این معنا بود که نه دانش آموز و نه دولت هیچ هزینه ای متقبل نمی شود و مسئولیت پرداخت مخارج از صفر تا صد را نائب الحکومه آن زمان روستا یعنی نائب علی خان که در کارهای خیر دستی بر آتش داشت برعهده گرفته بود.

اما اینکه چه چیزی باعث شده تا این قدمت حفظ شود و نام نائب علی خان و دیگر خیران دستجرد زنده نگه داشته شود، تا اهالی آن شاهد مهاجرت معکوس شوند و بسیار رخدادهای خوشایند دیگر، همه با مشارکت و همت مردم اتفاق افتاده است.

در همین راستا و برای آگاهی از اقدامات منحصر به فرد انجام شده، به سراغ یک جوان فعال دستجردی و عضو شورای اسلامی این روستا رفتیم.

راهکارهای عملیاتی مهاجرت معکوس

پویا عامری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با بیان اینکه روستای دستجرد از سابقه فرهنگی بسیار بالایی برخوردار است، اظهار داشت: در سال هایی که اقلام ضروری مورد نیاز مردم با کوپن توزیع می شد، در دستجرد حدود هزار کوپن‌دار وجود داشت، اما رفته رفته به دلیل مشکلات اقتصادی و نبود شغل، روستاییان مهاجرت را راهی برای زندگی بهتر دیدند و ساکن شهرها شدند.

وی تأکید کرد: با ادامه این روند اگر اهالی دست روی دست می گذاشتند همه چیز تمام می شد و روستایی که روزی دولت برای رفاه مردم آن، آب و برق را با هزینه های بسیاری به آنجا رسانده بود، به خرابه ای تبدیل می شد.

عضو شورای اسلامی روستای دستجرد، مهاجرت مردم روستا به شهر را باعث ایجاد جرقه ای در ذهن موثران روستا برای رفع مشکلاتشان دانست و ابراز کرد: این اتفاق باعث شد تا به فکر راه چاره باشیم و تصمیم گرفتیم تک تک افرادی را که از دستجرد به دیگر شهرها مهاجرت کرده اند پیدا کنیم و برای پیشرفت و آبادانی و حل مسائل روستا قدمی برداریم.

وی با اشاره به اینکه، پیدا کردن این افراد کار بسیار دشواری بود و از اهالی روستا و پرس و جوهای خانوادگی برای تحقق آن کمک گرفته شد، افزود: همایشی را برای دعوت آن ها در روستا تدارک دیدیم و بعضی از این افراد که بعد از گذشت سال ها به زادگاهشان آمده بودند از این طرح ابراز خرسندی و استقبال کردند و برای شروع کار و ارتباط این افراد که حالا دور یکدیگر جمع شده بودند، گروهی را با نام "دستجرد سرافراز" در بستر یکی از شبکه های اجتماعی مجازی تشکیل دادیم تا هماهنگی های لازم در آن انجام شود.

عامری با بیان اینکه تعدادی از دستجردی های خارج از کشور هم به جمع ما پیوستند، اضافه کرد: بعد از گذشت سه سال، جمعیت دستجردی هایی که دور هم جمع شدند و هر کدام در یک نقطه از کشور همچون بندرعباس، شیراز، قزوین، اصفهان، تهران، مشهد، گرگان و ارومیه ساکن هستند به بیش از ۳۰۰ نفر رسید.

عضو شورای اسلامی روستای دستجرد حضور این افراد نخبه در روستا و جمع شدن آن ها کنار هم را باعث افتخار و سربلندی اهالی ساکن در روستا دانست و عنوان کرد: افرادی با شغل های مختلف مانند پزشک عمومی و یا فوق تخصص، چند سهام‌دار بیمارستان، مهندسان رشته های مختلف، معلم، آتش نشان و پست های مهم کشوری در این گروه حضور دارند و از همان ابتدای کار، با تشکیل کارگروه های مختلف، عملیات میدانی را برای حل مسائل روستا شروع کردند.

توجه به ظرفیت جوانان

عامری با اشاره به اینکه گروه دیگری در فضای مجازی به منظور امیدافزایی و ایجاد رقابت در بین جوانان روستا برای ادامه تحصیل تشکیل داده شد، افزود: این گروه فقط برای اعلام موفقیت های جوانان دستجردی که باعث افتخار همه اهالی روستا هم هستند همچون قبولی در دانشگاه ها، اعلام رتبه های کنکور و دانش آموختگی آن ها تشکیل شد.

وی با بیان اینکه بسیاری از جوانان بیکار دستجردی ساکن در شهرهای دیگر به واسطه همین افراد موثر در سطح کشور مشغول به کار شدند، تصریح کرد: در همان ابتدا، بعد از تشکیل کارگروه ها تصمیم گرفتیم کارهای عمرانی بر زمین مانده را به همت اعضای گروه دستجرد سرافراز شروع کنیم که موفق هم شدیم.

انجام ١٠٠ درصدی امور روستا به دست مردم

عامری ادامه داد: در کمتر از ۲ سال نسبت به ساخت نانوایی، قصابی، تجهیز کامل خانه بهداشت، ایجاد و راه انداری کارگاه خیاطی، دیوارکشی امام زاده، کتابخانه و تجهیز لوازم ورزشی روستا اقدام کردیم و این باعث شد تا نخستین روستا در منطقه باشیم که توانسته است همه این کارها را به صورت صد در صد مردمی انجام دهد.

همچنین عضو شورای دستجرد با بیان اینکه در ماه محرم، اواخر فصل تابستان برای جمع آوری محصول پسته و ایام نوروز به دلیل حضور موثران روستا گردهمایی های حضوری برگزار می‌شود، یادآور شد: کارهای انجام شده در این چند سال باعث شد تا مردم امیدوار شوند، به قدرت مشارکت ایمان بیاورند و به صورت معکوس شهر را به مقصد دستجرد ترک کنند.

عامری اضافه کرد: در این مدت که مشارکت مردمی شکل جدی تری به خود گرفته است، ما هیچ جوان بیکاری در دستجرد نداریم بلکه جوانان روستاهای اطراف را هم برای کار دعوت کرده ایم و با مهاجرت معکوس و آمدن دوباره جوانان به روستا همایش بعدی را به محض برچیده شدن ویروس کرونا از کشور، به همت مردم برگزار خواهیم کرد.

وی ساخت ۵۰ واحد مسکونی با همکاری بنیاد مسکن و ساخت چند واحد دیگر برای محرومان، توسط بنیاد علوی و کمیته امداد را عامل دیگری برای مهاجرت معکوس دستجردی ها دانست و گفت: نمی شود و نمی توانیم وجود ندارد، مشارکت و پیشرفت ۲ عنصر مرتبط و مکمل یکدیگر هستند و بدون شک افزایش میزان مشارکت میان روستاییان، پیشرفت در روستا را به دنبال خواهد داشت.

عامری افزود: باید برگردیم به همان کلام حضرت امام (ره) که فرمود قدرت اصلی قدرت مردم است و این یعنی مردم زمانی که یک صدا و همدل شوند بیشتر از دولت می توانند تاثیرگذار باشند، این را ما در دستجرد تجربه کردیم و موفق شدیم.

دستجرد نخستین روستای بخش بیارجمند نیست که مهاجرت معکوس را تجربه می کند. روستای قلعه بالا در این بخش را هم می توان به عنوان یکی از بهترین نمونه های بازگشت مردم به دیار خود نام برد.

اما آنچه مسلم است تفاوت در راه و روش است. آنچه در قلعه بالا دیده شد، تجربه ای آمیخته از کمک دولت و تلاش مردم برای جذب گردشگر بود اما اینجا کار به صورت کامل توسط افرادی انجام شد که برای بیشترشان از دستجرد جز نام و نشانی از یک روستای کویری محروم و یا خاطراتی مبهم از کودکی چیزی باقی نمانده بود.

دستجرد روستایی در ۳۶ کیلومتری شهر بیارجمند از توابع شهرستان شاهرود است.