عقاب قشم نماد بختاور سرزمین آب و آفتاب

کوه های تندیس گونه و نقش بر جسته های طبیعی بر دیواره کوه های قشم، با دارا بودن فضاهای اعجاب انگیز و طرح های غیر عادی، تاثیر غیر قابل وصفی بر بیننده دارند که وجود این عوامل طبیعی خارق العاده را می توان یکی از نقطه های قوت قشم نسبت به سایر جزیره ها دانست.

کوه ها و صخره های حاصل از فرسایش طبیعی، چنان چشم اندازهایی در جای جای جزیره به وجود آورده اند که تماشای آنها دل هر بیننده را می لرزاند.

شگفتا که بخش اعظم این جذابیت را دست هنرمند طبیعت درعرصه های بکر ایجاد کرده است.

اما آنچه باعث ناشناخته ماندن این مناطق می شود، نبود عناصر جانبی است که به گونه ای بتوانند مکمل این آثار طبیعی در ایجاد شناخت و کشش بیشتر برای طی مسیری تا رسیدن به آن ها باشند.

اضافه کردن عناصر مناسب، که عاملی بر افزایش درک زیبایی حاصل از دیدن عجایب قشم خواهد بود، راهکاری است که هدف های چند گانه فرهنگی و اقتصادی را پوشش خواهد داد.

تاکید بر روی اجرای طرح هایی با ویژگی های خلاقه، توان تبدیل کردن این خاکپاره زیبا است به ستاره ای فرو افتاده از آسمان گردشگری ملی و بین المللی، از سوی دیگر، آن را به منبعی سرشار از صحنه های خارق العاده بدل می کند که در کنار فضای طبیعی قشم و با افزودن بر جلوه های بصری آن می تواند خصلت های تبلیغاتی و کاربردی به خود گیرد.

زیبایی و عظمت شگفت انگیزی که از تلفیق پدیده های غیر عادی طبیعی (که به تندیس های از قبل طراحی شده می مانند) با مصنوعات ساخت فکر و دست انسان پدید می آید انگیزه لازم را حتی برای پیمودن مسیرهای طولانی برای رسیدن به این محل ها ایجاد خواهد کرد.

بهره برداری صحیح و برنامه ریزی شده از جاذبه های طبیعی قشم، هر یک از جلوه های طبیعی منطقه را بعد از اندک مدتی تبدیل به عامل جذب گروه های گردشگر، هنرمند و پژوهشگر می کند از این رو، هدف عمده باید در استفاده آگاهانه و هنرمندانه از شرایط منحصر به فرد طبیعت قشم باشد.

همان گونه که اشاره شد قشم از این لحاظ توان بالایی برای ارائه و اجرای طرح های محیطی دارا است، کوه های قشم در طول زمان بر اثر عوامل فرسایش که شکل هایی از حجم های غول آسا را به خود گرفته اند، چشم در لابه لای صخره ها، پرتره های دفرمه شده و کوهسرهایی را تشخیص می دهد که تماشای آنها لذت در دل آدمی می افکنند.

دشت های گسترده، در پیش زمینه این کوه ها، همانند تابلوهای سورئالیستی جلوه می کنند، بازدید از غارهای عظیم نمک، ارمغانی است بدیع که آن را به هر تازه واردی می توان پیشکش کرد و او را افسون کرد.

جنگل های دریایی حرا، با انبوه پرندگان گونه گون و آبراهه های پیچاپیچ، عرصه ای است خیال انگیز از ترکیب درخت و دریا و پرنده، غازهای تاریخی خربس، سواحل بکر طولانی، درخت کهنسال انجیر معابد، تنگه های چاهکوه و عالی، دره ستاره ها، دره شور و چه بسیار مثال های دیگر، با اشاره های گذرا به بخشی از پدیده های طبیعی موجود در جزیره، انگیزه لازم را برای جلب و هدایت گردشگر و جامعه هنری کشور به قشم خواهیم یافت.

مسیر جاده جنوبی جزیره قشم می تواند، به یک موزه وسیع و خارق العاده با ترکیبی از جذابیت های طبیعت بکر و حجم های مکمل اجرا شده در طول مسیر تبدیل شود.

اضافه کردن حجم ها و تندیس های مبتکرانه به جلوه های موجود در این مسیر، در بهتر شدن و درک کامل از زیبایی های آن (حتی در شب، به کمک نور پردازی) منجر خواهد شد با گردشگر در این محیط با صحنه های رویا گونه و شکل های ابداعی و غیر منتظره روبه رو شود.

گرافیک محیطی

منطقه آزاد قشم به دلیل شرایط خاص داد و ستدی خود و ماموریت قانونی که دارد نیازمند رسیدن به یک استاندارد بین المللی در زمینه گرافیک محیطی است.

طراحی و اجرای عناصر معرف جزیره، ساخت تندیس ها و نقش برجسته ها و طراحی حجم هایی بر مبنای شرایط آب و هوایی و فرهنگ منطقه به یقین چهره جزیره را مزین خواهد کرد و ترکیب بازدیدکنندگان آن را تغییر خواهد داد.

مراکز تفریحی (همچون پارک ها) که به عنوان محلی برای تفریح ساکنان جزیره و همچنین گردشگران و مسافران قشم در نظر گرفته شده اند در حال حاضر خالی از عناصر جذاب و خیره کننده است.

بودن عناصر جذاب نقش عمده ای در تامین ضرورت های صنعت گردشگری و از سویی ارتقاء به یک سطح از استاندارهای قابل قبول در این مناطق دارد.

با این مقدمه، که می توانست به مراتب مفصل تر از این باشد، اشاره ای گذرا به چند طرح پیشنهادی ضروری است.

کوه مشاهیر ایران

فرم نمادگونه و تجسمی کوه های قشم انگیزه ارائه طرح هایی از چهره مشاهیر فرهنگی و هنری ایران و بلکه جهان را ایجاب می کند تا از این طریق بر جلوه کوه های پر ابهت قشم افزوده شود و ارزش و جذابیتی مضاعف در دیدگان شاهدان بپروراند.

به لحاظ روانشناسی، نقش هایی چنین پر ابهت می توانند تاثیر بسیار زیادی در اندیشه ها بر جای بگذارند و در عین حال یاد و نام بزرگان ایران زمین را جاودان سازند.

چهره های ماندگار

فرم کوه های قشم با ساخته های دست بشر آنچنان تفاهم و تجانس دارد که اجازه بیان هر چه بیشتر یک اثر هنری را، همچون یک بوم آماده، به نقاش و پیکر تراش و مجسمه ساز می دهد، ساخت چهره مشاهیر کشورمان در این جلوه گاه می تواند مقام و منزلت مشاهیر را برای بینندگان و گردشگران بازگو کند.

اغراق طبیعی

از هر چه بگذریم نمی توان منکر وجود شکل های اعجاب انگیز طبیعی در گستره پهناور جزیره قشم شد. شکل هایی که انگار دست هنرمند روزگار به تازیانه باد و باران آنها را به این شکل در آورده است.

شباهت خارق العاده این شکل ها با چهره های کاریکاتور مانند، نیازمند حجم های ملموس تر است تا چشمان آدمی در تمام کوه ها به جستجوی یافته های ذهن خود باشد.

دست های سایبان

آفتاب داغ آسمان قشم، ساحل های رویای این جزیره را در زیر پوشش خود دارد. تلاقی ساحل انباشته از ماسه های مرجانی با آبی زلال خلیج فارس از یک سو و اعتبار ویژه دست و حالات گوناگون آن در مراسم سنتی (همچون زار، دست افشانی، نگارگری بر دست، کوبش دف و طبل) بهانه ای است مطلوب برای ارائه طراحی نمادین و درعین حال کاربردی در سواحل و پلاژهای این جزیره که هر دست می تواند به نقش سایبان در آید و مردمان شیفته دریا و ساحل و موج را در زیر چتر قرار دهد.

این طرح ها، طبعا" در گرو ایجاد چندین راه دسترسی به دریاست که می باید به فاصله پنج کیلومتر از جاده جنوبی منشعب شود و به یک پارکینگ اتومبیل در کنار دریا با چند آلاچیق به منظور اتراقگاه خانواده ها ختم شود.

موجودات غول آسای دریایی

هنگام تماشای آب های خلیج فارس، در وهله نخست، نگاه به انتظار دیدار موجودات پر ابهت دریاست. جاندارانی که جلوه جزیره را چند برابر می کنند و تندیس های عظیم از موجودات غول پیکر دریا استوار بر ساحل یا کوه های جزیره آن را چه پر شکوه می کند. لاک پشت های عظیم الجثه دریایی، گله های بزرگ دلفین و نظایر آن در این شماراند.

نقوش شهری

در قشم، با وجود تلاشی که در جهت افزایش رفاه گردشگران انجام شده و می شود، اما چیزهایی وجود دارند که حسرت تکامل را می کشند. هنگامی که در شهر قدم می زنیم شاهد دیوارهای سفید، ممتد و خالی از تنوع هستیم که گاه حتی مسیرهای کوتاه را طولانی جلوه می دهند و چه حیف از چنین فضاهای وسیع که می توانند به کمک نقش و نگارهای زیبا و تابلوهای بزرگ بازگوی فرهنگ و تاریخ و رشادت های بزرگمردان منطقه باشند اما اینچنین مشکوت باقی مانده است.

کوه دریایی

ظاهر شگفت آور کوه های جزیره، با دالان ها و حفره های مرجانی، بینده را به یاد دورانی می اندازد که در هزاره های پیشین در زیر آب بوده اند. به یقین، دریایی که هم اکنون جزیره را در برگرفته است روزگاری جزیره را پوشش داده بود و جاندارانی که چشم های رو به دریا همیشه به انتظار دیدن آنهاست، زمانی در لابه لای همین کوه ها می زیسته اند.

چنین فضاهای رویا گونه ای به کمک انواع مجسمه ها از جانوران دریایی و نور پردازی، به ویژه در حفره ها و پیچ و خم های پارک عظیم ایران زمین(ورودی شمالی شهر قشم) می توان پدید آورد و یک مرکز توریستی اعجاب انگیز ساخت.

در فراسوی واقعیت

در گذری بر پهنه کوه ها، عرصه دشت ها و اعماق تنگه ها و دره های جزیره، گه گاه به نقاطی می رسیم که در حیرت می مانیم آیا به گودالی خزیده ایم، در غاری رفته ایم یا به کوهی صعود کرده ایم.

در سکوت آن مناطق، ذهن ما فقط به نقطه ای مبهم متمرکز می شود که بیان آن شاید تنها با نمادهایی در فراسوی واقعیت در شکل های غیر متعارف بتوانیم بازگو کنیم.

اختصاص دادن مناطقی به نمونه های مشاهیر هنر و اجرای آثار جاویدان و شناخته شده تاریخ هنر جهان در آن مناطق، شرایط قرار گرفتن در فضای اثر و در عین حال لمس و دریافت فضای آن را از نزدیک برای خیل عظیم گردشگران خارجی و ایرانی علاقمند به آثار هنری فراهم می کند.

و ...سرانجام، عقاب قشم

فضای سورئالیستی و در عین حال بومی جزیره قشم با محیطی مملو از شکوه فراهم آمده از فرسایش طبیعی، نیاز به افزودن حجم هایی با اندازه غیر متعارف برای برقراری ارتباط میان عناصر منطقه و از سویی ایجاد جذابیت برای گردشگر را آشکار می سازد.

پرندگان قشم، که انواع آن به بیش از یکصد نوع می رسد، موقعیتی استثنایی برای جزیره فراهم آورده اند. آیا نمی توان قلل بعضی از کوه ها را با چهره هایی نمادین از این سبکبالان آسمان نیلگون خلیج فارس آراست و مثلا پیکر عقاب معروف قشم را همچو بنای یادبود عظیمی برپای داشت؟

به یاد داشته باشیم که اغلب سرزمین ها و کشورهای دنیا برای خود نشانی ویژه (از جانوران، طبیعت، آثار تاریخی و حتی مجسمه یا سازه ای دست بشر) برگزیده اند که با آن شناخته می شوند و هر بار تماشای آن برابر است با یادآوری نام و خصوصیات آن سرزمین به طور مثال کانگورو(استرالیا)، برگ درخت کاج(کانادا)، شتر(عربستان)، ببر(کره)، اهرام(مصر)، برج ایفل(فرانسه)، ساعت بیگ بن(انگلستان)، فیل(هندوستان)، دیوار چین(چین) و نظایر آن در کشور ما ایران نیز گذشته از تهران که با برج میدان آزادی شناخته می شود، کمتر استانی است که نشان خاصی برای خود اختیار نکرده باشد، ضمن آنکه جزیره کیش هم دلفین را به عنوان بختاور خود برگزیده است.

اما قشم، با آن همه ویژگی طبیعی و اجتماعی و تاریخ (که در ابتدای مطلب بر شمرده شد)، هنوز بختاور خود را نیافته و یا انتخاب نکرده است.

بختاوری که به دلایل منطقی و در طبیعی ترین شکل خود نماد جزیره باشد و هر با شنیدن نام یا دیدن آن جزیره قشم را در اندیشه تداعی کند.

نگارنده، در ابتدا بر آن بود که لاک پشت های دریایی قشم می تواند محملی برای این تفکر و آرزو باشد، زیرا زاینده است، صبور است، مقاوم است، دیرپاست، بی آزار و صلح طلب است و اصولا" در همه فرهنگ ها حیوانی خوش یمن و با برکت شناخته می شود.

اما، عقاب قشم، این بلند پرواز تیز چشم، شکوهی دیگر دارد.

آری، آری، فقط این پرنده گسترده بال، قوی پنجه و نیرومند، بلند پرواز، با صلابت و تیز چشم که در بیشتر فرهنگ ها و باورهای مردمان در طول تاریخ و در سراسر جهان نماد وقار، بزرگ منشی، شرف و شجاعت بوده و هست می تواند و باید بختاور جزیره قشم باشد. بال گشوده و با شکوه در پرواز بر فراز تنگه هرمز در دهانه خلیج فارس.

در واقع، این ما نیستیم که عقاب را به عنوان نشانه و سمبل جزیره انتخاب می کنیم، این عقاب است که قشم را زیستگاه خود برگزیده و آسمان جزیره را جولانگاه پرواز شکوهمندش قرار داده است.

قشم این روزها میزبان انبوه میهمانان و گردشگران از اقصی نقاط ایران و مسافران خارجی است.

مردم ایران زمین همه ساله با سفر به جزیره قشم به عنوان سرزمین زیبایی‌ها از شگفتی‌های عالم خلقت در قالب سایت‌های مهم گردشگری قشم همچون طولانی ترین غار نمکی جهان، دره ستاره‌ها، دره و تنگه چاهکوه، دره تندیس‌ها، موزه ژئوپارک، چاه‌های تلا و بادگیرهای بندر تاریخی لافت، جزایر ناز، سواحل زیبا، سایت تخم‌گذاری لاک پشت‌های پوزه عقابی، جنگل‌های دریایی حرا، خلیج دلفین‌های هنگام، غارهای خوربس، بام قشم و دهها پدیده دیگر زمین شناختی دیدن می‌کنند.

ارتباط با مردمان شریف و میهمان دوست جزیره قشم، استفاده از خانه‌های بوم گردی در روستاهای هدف گردشگری، بازدید از موزه لنج سازی گوران، استفاده از سواحل زیبا، خرید از بازارها و مجتمع‌های تجاری، استفاده از مدارس غواصی برای تماشای شگفتی‌های زیبای زیر آب، شنا در سواحل و بهره بردن از ورش‌های مختلف آبی به همراه خرید صنایع دستی بانوان هنرمند جزیره هم از دیگر امتیازات سفر به این جزیره شگفتی‌ها است.

سفر به قشم از سه مسیر هوایی (فرودگاه بین‌المللی قشم)، زمینی (سفر با خودروهای شخصی و عمومی از طریق بندر پهل بندرعباس به بندر لافت جزیره قشم توسط شناورهای لندینگ کرافت) و دریایی (از بندر شهید حقانی بندرعباس به بندر شهید ذاکری شهر قشم) امکانپذیر است.

جزیره زیبای قشم با فرصت های عالی تجاری، دارای مساحتی ۲.۵ برابر بزرگتر از سنگاپور و بحرین می باشد.

این جزیره با سواحل آرام و پوشیده از شن های طلایی و نقره ای و غروب منحصر به فرد به عنوان نگین خیج فارس شناخته می شود.

این جزیره زیبا با وسعت یک هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع از تنگه هرمز به موازات ساحل جنوبی ایران به طول ۱۳۵ کیلومتر و عرض میانگین ۱۱ کیلومتر داز توابع هرمزگان است و ۳۰۰ کیلومتر خط ساحلی دارد.

شهرستان قشم شامل جزیره‌های قشم، هنگام و لارک با حدود ۱۵۰ هزار نفر جمعیت از تنگه هرمز به موازات ساحل استان هرمزگان به طول ۱۵۰ و عرض میانگین ۱۱ کیلومتر در میان آب‌های خلیج فارس گسترده شده است.