روزگاری که مسافران برای ورود به شهر شیتیل می‌دادند

تهران که پایتخت ایران شد و با توسعه آن، حصار و برج و باروهایی دور آن کشیدند، این شهر صاحب ۱۲دروازه شد تا مردم از آنها رفت‌وآمد کنند.

«جعفر شهری» در کتاب تهران قدیم می‌گوید: «این دروازه‌های دوازده‌گانه، تنها راه ورود و خروج به شهر تهران بود که از اذان صبح باز و کمی بعد از اذان مغرب بسته می‌شد و مردم فقط در این زمان می‌توانستند از شهر خارج و یا به شهر وارد شوند و در ساعات غیرمجاز فقط با راضی ساختن دروازه‌بانان و دادن پول و رشوه اجازه عبور و مرور داشتند، در غیر این صورت باید تا باز شدن آنها صبر می‌کردند.»

این دروازه‌ها بهترین محل برای وصول مالیات و عوارض از کاروان‌ها و تجار به‌حساب می‌آمدند چون برای هر لنگه‌ بار قاطر یک عباسی، برای هر لنگه‌ بار شتر ۵شاهی، ۲‌قران برای هر درشکه، ۳قران برای هر کالسکه، ۴قران برای هر دلیجان، ۵قران برای هر گاری پستی و یک تومان برای هر گاری تجاری، از مسافران و تاجران گرفته می‌شد.

نکته جالب اینکه، همه این عایدات به حساب یک‌نفر ریخته می‌شد که دروازه‌ها را به‎‌صورت یک‌ساله از طریق مزایده از دربار اجاره کرده بود. البته برندگان این مزایده‌ها، همیشه یکی از دولتیان یا درباریان بودند.

در کنار پرداخت این مبالغ، گاهی اوقات مردم مجبور می‌شدند پولی به مأموران دروازه‌ها بدهند تا اجازه دهند بعد از غروب آفتاب وارد شهر شوند. آنها ۲اتاق در اطراف دروازه‌ها داشتند که در یکی از آنها مأموران اخذ عوارض و در دیگری دروازه‌بان‌هایی حضور داشتند که موظف به بستن و گشودن دروازه‌ها و تفتیش کالاها بودند. آنها حتی به تفتیش بدنی و تجسس در اموال مردم می‌پرداختند.

منبع: همشهری