بازخوانی ماجرای توله یوزهای شاهرودی/ سرنوشت آذر، توران و پیروز

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها – محمد حسین عابدی: ۱۲ هفته قبل و درست زمانی که تمام امیدهای تداوم نسل یوز آسیایی یا آنطور که در ادبیات خبری معروف شده یوز ایرانی به پیروز جلب شده بود، خبری توجه تمام ایران را به خود جلب کرد که آن هم پیدا شدن دو توله یوز بود.

دو توله یوز تازه به دنیا آمده در توران آن هم توسط یک چوپان بدون اینکه مادری در کار باشد یافت شد. ماجرایی که محیط زیست استان سمنان آن را تعریف کرد این بود که این چوپان در توران شاهرود در حال گذر بود که سگ‌هایش شروع به سر و صدا می‌کنند و او متوجه می‌شود چیزی در گوشه‌ای پیدا کرده‌اند وقتی جلو می‌رود دو توله یوز را می‌بیند و به محیط زیست اطلاع می‌دهد.

سناریوهای مطرح شده

در همان زمان چند سوال اساسی درباره سناریوی مطروحه از سوی محیط زیست استان سمنان مطرح شد و آن اینکه اولاً چطور دو توله یوز بدون مادرشان یافت شده‌اند چرا که گربه سانان توله‌هایشان را هرگز رها نمی‌کنند مگر به صورت موقت و برای یافتن غذا در نتیجه داستان روایت شده از سوی محیط زیست قدری سوال برانگیز بود به خصوص اینکه مأموران محیط زیست چند روز در آنجا کشیک دادند و چیزی نیافتند.

ابهامات و سوالات زمانی مطرح شد که یک کارشناس و صاحب نظر یوز این نظریه را مطرح کرد که ممکن است سگ‌های گله این چوپان، مادر دو توله یوز را دریده باشند چوپان سر رسیده باشد لاشه باقی مانده مادر را در زمین دفن کرده باشد و سپس توله‌ها را به محیط زیست تحویل داده باشد که اینگونه هم ماجرای مرگ یوز مادر پنهان می‌ماند و هم او قهرمان ماجرای یافتن توله یوزها خواهد شد.

محیط زیست استان سمنان به رویه چند سال اخیر خود بلافاصله صاحبان این نظریه را ناآگاه دانست و اعلام کرد که این افراد پایشان را در توران نگذاشته و از دور فرضیه بافی می‌کنند اتهامی که البته بارها و بارها در قبال نقدهای دیگر هم مطرح شده و مسبوق به سابقه است. به هر صورت رسانه‌ها به محیط زیست استان سمنان اطمینان کرده و نظریه این اداره کل را نشر دادند اما اینکه چرا همچنان باید در مسیر یوزها گله‌های گوسفندان باشد سوال مهمی است که پابرجاست.

حضور دامداران در توران

محمد حسن کریمی از صاحب نظران حوزه محیط زیست درباره این موضوع به خبرنگار مهر، می‌گوید: ماجرای حضور دامداران سنگسری در توران سال‌ها و شاید دهه‌ها است که رخ می‌دهد و حالا داستان مستاجری است که آنقدر در ملک استیجاری بوده که حتی مالک هم نمی‌تواند آن را بیرون کند.

کریمی ادامه داد: مأموران محیط زیست استان سمنان دغدغه خروج دام‌ها را دارند اما می‌ترسند که این کار را صورت دهند چرا که کافی است یک دامدار را از مرتع بیرون کنند تا فردا نامه از فرماندار و استاندار و و استشهاد محلی و ماجرای بیکاری و به خطر افتادن فرصت‌های شغلی و … مطرح شود در نتیجه ترجیح می‌دهند که اصلاً به این موضوع ورود نکنند.

وی افزود: این مورد شاید از دیدگاه یک نفر که با فرهنگ بومی منطقه آشنا نیست نوعی بهانه برای عدم اجرای وظیفه باشد اما الحق اگر شرایط حاکم بر فرهنگ منطقه را درک کنیم تا حدی به محیط زیست حق می‌دهیم هر چند بالاخره یک جایی باید این موضوع به پایان برسد چرا که در هشت سال اخیر ده یوز تلف شدند که دست کم سه موردشان توسط سگ‌های گله بوده است.

شرایط آذر و توران از ابتدا تا کنون

به هر صورت سگ‌های گله همیشه یک تهدید هستند اما به توران و آذر بازگردیم و ماجرای نگهداری این دو یوز را بار دیگر دنبال کنیم. آذر و توران بعد از یک هفته نامگذاری شدند و جنسیت هر دو ماده اعلام شد. محیط زیست آنها را نگهداری کرد تا بتواند به سایت توران منتقل کند چرا که هنوز برای این امر زود بود و دو توله آسیب می‌دیدند. از سوی دیگر اما اتفاقاتی سبب می‌شد تا هر از چند گاهی انتقاداتی به محیط زیست استان سمنان شود مثلاً تصویری از یوزها بیرون آمد که نشان می‌داد دو توله در روی پشت بام هستند!

مدیرکل محیط زیست استان سمنان اما در این باره و همچنین کلیات زندگی دو توله یوز بیان کرد: یازدهم آذرماه توله‌ها پیدا و ۷۰ روز در سازمان محیط زیست نگهداری شدند، این دو توله ۱۲ هفته سن دارند و ما تلاش کردیم که محل نگهداری آنها نزدیک به مراکز دامپزشکی و کلینیک‌ها و همچنین مراکز مایحتاج دو توله باشد.

بهرام علی ظاهری با بیان اینکه تلاش کردیم که با شرایط بسیار مناسب و ایزوله در اتاقی با حضور متخصصان و تیمار گران دو توله یوز را نگهداری کنیم، تاکید کرد: بعد از دوران دو ماه شیرخواری و گوشت خواری آماده ورود به توران بودند و از آنجا که از اتاق ایزوله نمی‌توان یکباره به محیط باز توله‌ها را برد در نتیجه آنها را به محیط پاسیو و سپس فضای باز تری و بعد از آن به پشت بام بردیم که در جوار همین اتاق ایزوله بوده و کاملاً ایمن شده بود همچنین نصب توری صورت گرفته بود تا توله‌ها اتفاقی برایشان رخ ندهد.

وی با بیان اینکه نوبت اول واکسیناسیون انجام شده و وضعیت خوبی دارند، ابراز کرد: تغذیه توله‌ها نیز ثابت شده و تا شش ماهگی همین تغذیه را خواهند داشت از سوی دیگر این دو توله به سایتی منتقل شدند که ایران، فیروز و دلبر هم در همین سایت هستند.

نگرانی کارشناسان و صاحب نظران

یک دامپزشک در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن بیان اینکه داستان پیروز و آذر و توران دو جنبه دارد اول اینکه محیط زیست واقعاً هر چه در توان دارد در حال اجرا گذارده است اما باید در نظر گرفت تولد یوز چیزی نیست که ده بار در سال‌های اخیر رخ داده باشد و همه نیروهای محیط زیست با تجربه باشند، گفت: یوز سخت‌ترین زاد و ولد را بین تمام گربه سانان دارد اولاً بیشترین آمار مرده زایی را به واسطه فیزیولوژی بدنش دارد از سوی دیگر مدت فحل این حیوان دو هفته در سال است! لذا بارداری یوز که مدت بسیار کوتاهی هم از عمر آن را شامل می‌شود شاید دو درصد باشد.

محمدرضا سجادی با بیان اینکه بعد دیگر اما این است که ما با یک دسته صد تایی یوز روبرو نیستیم که حال یک خطا یا دو خطا بتواند جای بازگشت و یا جبران داشته باشد و لذا در اینجا جای آزمون و خطا نیست و یوزها هم گربه نیستند، ابراز کرد: در نتیجه باید گفت هر دو طرف حق دارند که اظهار نظر کرده و ابراز نگرانی کنند چرا که شیوه نگهداری این یوزها برای ما پوشیده است.

زندگی توران و آذر

این دامپزشک با بیان اینکه مشکل اینجا است که کارشناسان و دلسوزان در ترس این هستند که چنین مشکلاتی برای توران و آذر هم پیش بیاید، افزود: ما به هیچ وجه منکر زحمات و خدمات تیمار گران و تیم دامپزشکی و محیط زیست و … نیستیم اما به عنوان یک ایرانی حق داریم که بخواهیم در نگهداری از این گونه نادر جهانی حداکثر دقت نظرها صورت گیرد.

در حال حاضر توران و آذر حال مساعدی دارند اما تجربه نگهداری پیروز باعث شده تا همچنان مردم و دلسوزان نگران این دو توله باشند. پیروز متأسفانه در دوران زندگی خود به یک اینفلوئنسر اینستاگرام تبدیل شد در حالی که قرار از ابتدا این نبود و لذا این موضوع را مطرح کرد که محیط زیست باید در قبال توران و آذر سیاست‌های بهتری در پیش بگیرد.

البته بازهم باید تاکید کرد که ابراز نگرانی به هیچ وجه نادیده گرفتن زحمات و خدمات تیمار گران و مأموران محیط زیست نیست که شبانه روز خدمات و زحمات شایانی را دارند تا این آب و خاک از گزند آسیب‌ها در امان بماند، به هر صورت باید برای توران و آذر آرزوی زندگی سالمی کرد و همچنین از محیط زیست استان سمنان هم خواست تا هر کس که ابراز نگرانی و یا نقدی را مطرح می‌کند، بی اطلاع و ناآگاه نخواند چرا که محیط زیست برای تمام مردم این کشور است.