همایش مقابله با گردوغبار دستاوردی در دیپلماسی محیط زیستی

به گزارش خبرگزاری مهر، علی محمد طهماسبی بیرگانی مشاور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و دبیر ستاد ملی گردوغبار کشور طی یادداشتی اظهارداشت: یکی از خصوصیات بارز منطقه غرب آسیا و خاورمیانه همچون قاره آفریقا وجود پدیده گرد و غبار توأم با هجوم ماسه‌های روان به منابع زیستی و اقتصادی است که باعث خسارت‌های اجتماعی-اقتصادی و محیط زیستی فراوانی به این مناطق و سایر نواحی همجوار می‌گردد. در این بین و در دهه‌های اخیر با تغییرات اقلیمی ایجاد شده در سطح کره زمین توأم با بهره برداری‌های بی رویه و غیر معقول از منابع، بر تکرار و شدت توفان‌های گرد و غبار افزوده شده است. بدون تردید در صورتی که نسبت به مدیریت این معضل اقدام نشود در آینده‌ای نزدیک کشورهای منطقه با چالش‌های بسیار مهمتری از جمله مهاجرت‌های گسترده مواجه خواهند شد که پیامدهای آن بسیار بیشتر از خسارت‌های اقتصادی و محیط زیستی کنونی خواهد بود.

بررسی‌های انجام شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست در قالب شناسایی منشاء‌های خارجی توفان‌های گرد و غبار تأثیر گذار بر کشورمان نشان می‌دهد که در منطقه غرب آسیا سطحی برابر ۲۷۰ میلیون هکتار اراضی با استعداد غبارخیزی با شدت های گوناگون وجود دارد که سالانه قریب به ۱۴۷ میلیون تن ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرون تولید که بخش زیادی از این گرد و غبار به سمت کشورمان گسیل می‌گردد.

کشور جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از کشورهای پیشرو در منطقه و جهان در مبحث مدیریت و مقابله با توفان‌های ماسه و گرد و غبار بوده و سابقه این اقدامات به بیش از شش دهه گذشته بر می‌گردد. بر همین اساس و در راستای سازگاری، مدیریت و مقابله با توفان‌های گرد و غبار و متعاقب شناخت کامل از وضعیت غبار خیزی در داخل و خارج از کشور، سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به تهیه برنامه عمل برون مرزی مقابله با گرد و غبار با دو برش زیر منطقه‌ای برای مناطق برون مرزی تأثیرگذار بر غرب و جنوب غرب و شرق و شمال شرق کشور اقدام نموده و در سال گذشته با رایزنی‌های دو جانبه با کشورهای همسایه و مسلمان این برنامه‌های عمل زیر منطقه‌ای را با آنها به اشتراک گذاشته است.

متعاقب فراهم شدن زمینه‌های اقدامات مشترک، سازمان متبوع نسبت به برگزاری همایش منطقه‌ای محیط زیست برای آینده‌ای بهتر اقدام کرد که محوریت این همایش بر نحوه مدیریت، سازگاری و مقابله با پدیده گرد و غبار استوار بوده است. بیانیه پایانی این نشست بر موضوعاتی همچون تأثیر صندوق منطقه‌ای برای پشتیبانی از اقدامات اجرایی در منطقه، تشکیل کارگروه فنی برای ترسیم چشم انداز اقدامات آتی و اجرایی نمودن برنامه‌های اقدام زیر منطقه‌ای پیشنهادی کشور جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده و دستاوردهای مهمی در این زمینه در پی داشته است.

با برگزاری همایش منطقه‌ای در ۲۱ تیر ماه سال گذشته (۱۲ جولای ۲۰۲۲)؛ مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نشست پایانی خود در آذر ماه پارسال (۱۵ نوامبر ۲۰۲۲) ضمن قدردانی از کشور جمهوری اسلامی ایران، با اکثریت آرا برگزاری همایش بین المللی مقابله با توفان‌های گرد و غبار توسط کشورمان را با همکاری همه جانبه همه نهادهای ذیربط سازمان ملل متحد به تصویب رساند که ریاست جمهوری اسلامی ایران نیز در سفر به نیویورک موضوع فراهم نمودن زمینه‌های برگزاری موفق این همایش توسط نمایندگی کشورمان در سازمان ملل را مورد تاکید قرار داد. در این بین همکاران وزارت امور خارجه فعالیت‌های بسیار چشمگیری برای هم راستا نمودن کشورهای دوست برای برگزاری موفق همایش مذکور را در دستور کار قرار داده و هم اکنون نیز یادداشت مفهومی همایش به همراه دعوت نامه‌ها و اطلاعات مرتبط با همایش با همکاری وزارت امور خارجه و دفاتر نهادهای همکار سازمان ملل در تهران تهیه و به وزرای کشورهای مدعو که بالغ بر ۵۰ کشور و ۱۵ نهاد بین الملل می‌باشند ارسال گردیده است. علاوه بر اقدامات ذکر شده؛ کشورمان در راستای بند ۱۹ قطعنامه سازمان ملل که در آن پیشنهاد شده بود که دبیر کل نسبت به تعیین یک روز بعنوان روز جهانی مقابله با توفان‌های گرد و غبار اقدام نماید؛ جمهوری اسلامی ایران با پیشینه برگزاری همایش منطقه‌ای در ۲۱ تیر ماه سال گذشته، از یک سو و شدت توفان‌های گرد و غبار در تیر ماه (جولای) در منطقه غرب آسیا و خاور میانه از سوی دیگر، این روز را به عنوان روز جهانی مقابله با توفان‌های گرد و غبار به سازمان ملل پیشنهاد که با اکثریت قاطع آرا به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسید که یک دستاورد عظیم دیپلماتیک برای کشور محسوب می‌گردد.

در یک جمع بندی و با اعتقاد به اینکه دیپلماسی محیط زیستی می‌تواند تأثیر بسیار عمیق و مناسبی بر دیپلماسی سیاسی بگذارد؛ همایش مقابله با توفان‌های گرد و غبار که در سطوح عالی (سران و وزرای کشورها) در نیمه دوم شهریور ماه در کشورمان برگزار خواهد شد می‌تواند یک دستاورد بسیار بزرگ در قالب دیپلماسی محیط زیستی و سیاسی برای کشورمان در منطقه و جهان باشد.