کنترل و محدود کردن تصاویر هوایی غزه توسط شرکت‌های ماهواره‌ای

پس از آنکه نیویورک تایمز گزارشی در مورد مواضع تانک‌های اسرائیل بر اساس تصاویر ماهواره‌ای منتشر کرد، ارائه دهندگان اصلی این تصاویر به سازمان‌های خبری و سایر محققان، شروع به کنترل و محدود کردن تصاویر هوایی غزه کردند.

به گزارش ایسنا و به نقل از سمافور، شرکت ارائه دهنده تصاویر ماهواره‌ای موسوم به پلنت لبز(Planet Labs) و تعداد معدودی از رقبا، با فراهم کردن دسترسی عمومی به تصاویر با وضوح بالا که تا همین اواخر فقط در اختیار سازمان‌های اطلاعاتی دولتی بود، پوشش جنگ‌ها و بلایا را متحول کرده‌اند.

در روزهای اولیه جنگ اوکراین در سال ۲۰۲۱، شرکت‌های ماهواره‌ای تجاری برخی از شاخص‌ترین تصاویر را در مورد چگونگی گسترش درگیری روی زمین ارائه کردند و این کار، جنگ اوکراین را به اولین درگیری مدرنی تبدیل کرد که در آن روزنامه‌نگاران، محققان و آماتورهای پرشور در آن می‌توانستند تحولات درگیری را با جزئیات زیاد رصد کنند.

اما زمانی که اسرائیل تهاجم زمینی خود به غزه را آغاز کرد، همان ارائه‌دهندگان تصاویر ماهواره‌ای چندان صادقانه عمل نکردند.

پلنت، یک شرکت مستقر در سانفرانسیسکو است که در سال ۲۰۱۰ توسط دانشمندان سابق ناسا راه‌اندازی شد. این شرکت در روزهای اخیر بخش‌هایی از تصاویر نوار غزه را برای بسیاری از کاربران، از جمله سازمان‌های خبری، به شدت محدود و محو کرده است.

هفته گذشته، برخی از تصاویر غزه از اپلیکیشن تحت وب پلنت که برای دانلود قرار داده شده بودند، حذف شد و برخی از تصاویر از طریق یک پوشه گوگل درایو(Google Drive) برای رسانه‌های علاقه‌مند توزیع شد.

این شرکت ماهواره‌ای به برخی از مشترکان گفت که در طول درگیری‌های جاری، ممکن است تصاویر منتشر شده در آرشیو را تغییر دهد.

دو کاربر پلنت تایید کردند که بین تاریخ ۳۰ اکتبر و یک نوامبر، این شرکت تصاویری با وضوح پایین یا متوسط از منطقه شمالی نوار غزه که به نظر می‌رسد بیشتر فعالیت‌های نظامی اسرائیل در آن متمرکز است، ارائه نکرده است.

علاوه بر این، طبق گفته دو کاربر پلنت، کاربران از روز ۲۲ اکتبر به تصاویر ۵۰ سانتی‌متری غزه با وضوح بالا از طریق پلتفرم پلنت دسترسی نداشته‌اند.

چندین مشترک تصاویر وب‌سایت خبری سمافور تصاویری که توسط ماهواره‌های داو(Dove) شرکت پلنت گرفته شده بود را نشان دادند که مناطق اطراف غزه را با جزئیات بالا نشان می‌داد، اما بلوک‌های رنگی بزرگی بر فراز نوار ساحلی دیده می‌شد. یکی از افراد آشنا با این تصاویر گفت که این شرکت، از روز جمعه هیچ تصویری با وضوح متوسط یا کم از غزه منتشر نکرده است.

به نظر می‌رسد برخی از شرکت‌های تجاری ماهواره‌ای تصاویر دقیق منتشر می‌کنند اما این کار را با تاخیر زمانی انجام می‌دهند. شرکت پلنت و یکی از رقبای خود به نام مکسار(Maxar Technologies)، تصاویری را با تاخیر قابل توجهی با نیویورک تایمز، واشنگتن پست و سایر رسانه‌های خبری به اشتراک گذاشته‌اند. از تاریخ سوم نوامبر هر دو روزنامه شروع به انتشار تصاویر انحصاری ثبت شده توسط پلنت در روز یکم نوامبر کردند. شرکت ماهواره‌ای ایرباس نیز یکی دیگر از ارائه‌دهندگان بزرگ تصویر ماهواره‌ای تجاری است که تاکنون تصاویری از غزه به اشتراک نگذاشته است.

پلنت اعلام نکرد که چرا این شرکت در روزهای اخیر انتشار تصاویر غزه را محدود یا کُند کرده است.

اما به گفته یکی از افراد آشنا با این موضوع، تصاویر ماهواره‌ای تجاری از این درگیری، مقامات امنیتی ایالات متحده را نگران کرده است، آنها به سطح جزئیات در گزارش‌هایی مانند گزارش نیویورک تایمز که در روز ۱۹ اکتبر با تصاویری که مواضع تانک‌های اسرائیلی در شمال غزه را نشان می‌دادند، منتشر شد، اشاره کرده‌اند.

سخنگوی این شرکت با اشاره به اینکه اگرچه آنها نمی‌توانند در مورد کاربران خاص اظهار نظر کنند گفت که این شرکت «در تمام فرآیندهای واکنش به بحران کار می‌کند تا سعی کند به بهترین شکل از مشتریان و شرکای خود در سراسر دولت‌ها، رسانه‌ها و سازمان‌های بشردوستانه حمایت کند.»

این سخنگو همچنین تصریح کرد که تصاویر ماهواره‌ای باید از تمام آستانه‌های کیفی برای انتشار در کاتالوگ آنها عبور کند و اینها شامل پروتکل‌های عملیاتی استاندارد برای محصول هستند که به هیچ وجه مختص یک منطقه یا یک رویداد نیستند.

موج جدیدی از شرکت‌های خصوصی، تجارت فضایی را متحول کرده و از ناسا و دیگر برنامه‌های فضایی دولتی در سراسر جهان پیشی گرفته‌اند. شرکت استارلینک ایلان ماسک، شناخته ‌شده‌ ترین آن‌ها است که برای جنگ اوکراین بسیار مهم بوده است اما همچنین زمانی که ماسک از تمدید پوشش آن تا جایی که اوکراینی‌ها می‌خواستند خودداری کرد، مورد انتقاد قرار گرفت.

پلنت و سایر ارائه‌دهندگان تصاویر ماهواره‌ای تجاری که انقلابی در جمع‌آوری اطلاعات ایجاد کرده‌اند، به سازمان‌های بزرگ و مشتریان دولتی شهری و ایالتی کمک می‌کنند تا همه چیز را از نظارت بر محصولات کشاورزی و آب و هوا گرفته تا برنامه‌ریزی شهری انجام دهند. اما اکنون این شرکت‌ها، مانند استارلینک، خود را در وضعیتی می‌بینند که باید انتخاب‌هایی در مورد امنیت ملی که معمولا توسط دولت‌ها و نه شرکت‌ها انجام می‌شود، داشته باشند.

دولت ایالات متحده گاهی از نقش آن‌ها استقبال کرده است. در آغاز جنگ اوکراین، تصاویر ماهواره‌ای در دسترس عموم قرار گرفت تا نشان داده شود که روسیه در حال آماده شدن برای حمله است. شرکت‌هایی مانند مکسار توانایی خود در انتشار علنی تصاویری را که پیشتر تنها در اختیار ارتش قرار می‌گرفت، جشن گرفته‌اند و می‌گویند که آنها به‌طور اساسی چارچوب جنگ‌ها را تغییر داده‌اند.

اما وضعیت غزه حساس‌تر است. منابع آگاه به سمافور گفته‌اند که چندین شرکت ارائه‌دهنده ماهواره در مورد میزان اطلاعاتی که باید در این مورد ارائه شود، تردید دارند. این موضوع شرکت‌ها را مجبور به ایجاد تعادل بین تلاش برای ارائه اطلاعات مفید به رسانه‌های خبری مشتاق و در عین حال خدمت به دولت فدرال که مشتری اصلی آن‌ها نیز هست، کرده است.