نگاهی به داستان های طنز جلال آل احمد
جلال آل احمد از نویسندگان پرکار دهه ۴۰ هجری شمسی در آثار خود، بارها مسائل اجتماعی، سیاسی و عقیدتی را به چالش کشیده است، همچنین انتقاد از مسائل جامعه نه تنها در مقالات و سایر نوشتههای او، بلکه در داستانهای کوتاه آل...
جلال آل احمد از نویسندگان پرکار دهه ۴۰ هجری شمسی در آثار خود، بارها مسائل اجتماعی، سیاسی و عقیدتی را به چالش کشیده است، همچنین انتقاد از مسائل جامعه نه تنها در مقالات و سایر نوشتههای او، بلکه در داستانهای کوتاه آل احمد نیز نمود دارد.
به گزارش شیرین طنز، به نقل از ایسنا، از پنج مجموعه داستان کوتاه چاپ شده از آل احمد، چهار مجموعه دارای داستانهایی بهرهمند از عناصر طنز هستند؛ آل احمد در این مجموعهها فلاکت و عقب ماندگی عوام، رواج باورهای خرافی، بیاعتنایی افراد نسبت به اجتماع و شهروندان، سیاستبازی و روشهای نامطلوب مبارزه برای رسیدن به شهرت، از بین رفتن اصالتهای فرهنگی و تعصبات دینی را در قالب داستان مورد انتقاد قرار میدهد و برای مطرح کردن این موضوعات، مانند بسیاری از آثار انتقادی دیگر از قالب طنز نیز استفاده میکند.
طنز کلامی
آل احمد علاوه بر بهرهگیری از طنز در درون مایه داستانهایش، از طنز کلامی نیز استفاده میکند و برای این منظور سازوکارهای طنزآفرینی را در خدمت داستان قرار میدهد که میتوان به مواردی مانند کنایات و تعابیر عامیانه، تشبیهات طنزآمیز، استعاره، تضاد، تکرار، اغراق، تحقیر، جناس، ایهام، تناسب، تشخیص، حسن تعلیل و صنعت عکس و درهم آمیختگی گونههای مختلف زبانی، درهم شکستن قراردادهای همنشینی و نقیضهسازی اشاره کرد.
جلال آل احمد، نخستین کار ادبیاش را با چاپ داستان «زیارت» در مجله سخن که زیر سایه صادق هدایت منتشر شد، آغاز کرد. در سال ۱۳۲۴، مجموعه داستان دید و بازدید را به چاپ رساند که راوی بیشتر داستانها در آن، فردی بیگانه از جمع که بین باور و تردید معلق است. دومین مجموعه داستانی خود را با عنوان «از رنجی که میبریم»، تحت تاثیر باورهای حزبی، در مورد انسانهای درگیر در ماجراهای سیاسی نوشت.
خاطرات دوران کودکی
همچنین در مجموعههای سهتار، زن زیادی، تعصب و فقر مردم را در اعماق اجتماع به تصویر کشید. او بهترین داستانهای کوتاه خود را تحت تاثیر خاطرات دوران کودکی در مجموعه پنج داستانی خود در سال ۱۳۵۰ به رشته تحریر درآورد. از پنج مجموعه داستان کوتاه، چهار مجموعه دارای داستانهای طنزآمیز و یا ویژگیهای طنز در ضمن داستانها هستند و مجموعه «از رنجی که میبریم»، فاقد حالت طنزگونه است و بیشتر ابعاد سیاسی ماجراها را در نظر دارد.
بیشترین دغدغه آل احمد، پرداختن به مسائل اجتماعی و انتقاد از برخی مسائل درون جامعه است که اصولا اجتماع و طبقات مختلف آن، موضوع اصلی داستانهای او را شکل میدهد. هدف از پرداختن او به این موضوع نیز، نمایش فلاکت و عقب افتادگی جامعه و ستیز با باورهای خرافی در میان مردم است. از نمونههای موفق در این زمینه داستان «سمنوپزان» است که با توصیفات زیبایی که آل احمد از یک مراسم زنانه ارائه داده، خالی از جلوههای طنز نیست؛ «سمنوپزان» حکایت زنی است که با بردن طلسمی برای هوویش موجب سقط جنین او میشود.
طنز از نوع انتقاد
جلال آل احمد در مجموعه داستانهای کوتاه خود نیز مانند سایر نوشتههایش و بنا بر اقتضای زمان از عنصر طنز استفاده میکند. این طنز ابتدا در موضوع و درون مایه داستانهای وی وجود دارد. بیشتر این موضوعات که در سه دسته کلی اجتماعی، سیاسی و مذهبی میگنجند، در پوسته درونی داستان دارای طنز از نوع انتقاد از مسائل مورد بحث هستند.
آل احمد در پروراندن موضوع، گاه از طنز موقعیت و ماجرا استفاده میکند و برخی از داستانهایش مانند «خانم نزهت الدوله» و «خداداد خان» دارای بستر طنز هستند و در بعضی دیگر طنز بیشتر در کلام راوی قابل مشاهده است، بدین معنا که نویسنده از سازو کارهایی برای آفرینش طنز بهره گرفته که در پوسته بیرونی داستان به چشم میخورد .
در بعضی از داستانها، طنز تنها در پایان داستان خلق میشود و خواننده پس از مطالعه کل داستان و برخورد با صحنه پایانی، همراه با خندهای که در پس آن عمقی وجود دارد نیز غافلگیر میشود. در حوزه دستور زبان نیز، نویسنده بیش از همه با در هم آمیزی گونههای مختلف زبانی و پس از آن با درهم شکستن قراردادهای همنشینی و گاه با استفاده از جملات معترضه، طنز داستانها را به وجود آورده است.
منابع:
- اصلانی، محمدرضا؛ فرهنگ واژگان و اصطلاحات طنز؛ کاروان؛ چاپ اول؛ تهران، ۱۳۸۵ ش .
- باطنی، محمدرضا؛ نگاهی تازه به دستور زبان؛ آگاه؛ چاپ هفتم؛ تهران، ۱۳۷۵ ش.
بیشترین بازدید یک ساعت گذشته
- 14-04-1399 پیام صبح بخیر عاشقانه؛ پیامک های ناب صبح بخیر گفتن عاشقانه
- 06-12-1397 طنز در شعرهای کیومرث منشی زاده – قسمت سوم
- 28-04-1401 متن خیر مقدم ؛ متن خوش آمد گویی دوستانه ، رسمی و زیبا
- 01-10-1399 اس ام اس و متن عصر بخیر رسمی + جمله کوتاه عصر بخیر عاشقانه برای عشق
- 03-02-1400 گلچین اشعار ترکی کوتاه و دو بیتی زیبا + مجموعه برگزیده شعر ترکی با موضوعات مختلف
- 30-11-1401 دلنوشته مادرانه برای تولد پسرم با متن های بسیار زیبا
- 14-04-1399 شعر عاشقانه بوسه و بوسیدن + اشعار زیبا در مورد لب یار و بوسه های عاشقانه
- 22-04-1399 متن زیبا فلسفی + جملات فلسفی سنگین کوتاه و بلند با جملات زیبا
- 25-07-1397 ابراز احساس خواندنی زنان حرمسرای قاجار
- 05-04-1400 راز عدد 7*77*777 و پیام فرشتگان با دیدن ناگهانی ساعت 07:07
- 11-09-1399 متن عاشقانه برای خانواده + جملات زیبا در مورد خانواده همسر و فرزندان
- 24-08-1400 راه یافتگان نهایی «جشنواره خندستان» معرفی شدند/533 اثر
- 04-03-1400 راز و پیام فرشتگان با دیدن ناگهانی عدد 02:02، 2222، 222، 02
- 29-05-1397 جملات ناب از بزرگان جهان با متن های مفهومی و فلسفی
- 03-04-1397 جملات زیبا و ناب در مورد برادر
- 21-07-1399 متن دلم گرفته + جملات پرمعنی دلگیری و غم تنهایی و جدایی
- 01-08-1399 خدای هندی ها گاو سه چشم شده است !+ عکس
- 19-03-1400 متن در مورد دختر | جملات زیبا در مورد فرزند دختر | جملات عاشقانه برای دخترم
- 01-07-1399 متن در مورد صلح + جملات و سخنان بزرگان در مورد صلح کردن
- 09-01-1400 متن بی احساسی و سرد بودن + جملات خاص در مورد بی تفاوتی و بی توجهی انسان ها
- 09-12-1399 متن عاشقانه در مورد دلتنگی + جملات جدایی و فراق از یار
- 18-02-1397 شماره هشتاد و سه ماهنامه طنز و کارتون خط خطی منتشر شد
- 08-10-1400 جذاب ترین مرد سال جهان انتخاب شد + عکس
- 06-02-1400 متن در مورد خاله + جملات محبت آمیز و صمیمانه برای خاله عزیز
- 24-12-1399 اگر در 10000 لیتر کوکاکولا قرص نعنا بریزیم چه می شود؟! (فیلم)
- 19-01-1400 اشعار سعدی در مورد دوست و دشمن + مجموعه شعر کوتاه و بلند در مورد دوستان و دشمنان
- 25-02-1401 اشعار فردوسی در مورد عشق و خداوند (گلچین زیباترین اشعار فردوسی)
- 25-05-1400 راز دیدن ناگهانی ساعت 14:14 و پیام فرشتگان
- 09-11-1396 شعر خیام : چون عاقبت کار جهان نیستی است انگار که نیستی چو هستی خوش باش
- 27-01-1399 متن شب بخیر عاشقانه زیبا و جدید