ابعاد پیدا و پنهان پنجمین سفر بلینکن به خاورمیانه

در سایه تداوم درگیری‌های نظامی در جنوب نوار غزه ، وزیر امور خارجه آمریکا آنتونی بلینکن ، سفر جدیدی را به خاورمیانه با هدف دستیابی به آتش بس میان رژیم صهیونیستی و مقاومت فلسطین آغاز کرد، وی قرار است علاوه بر کرانه باختری به عربستان سعودی، مصر، قطر و اراضی می شود. این پنجمین سفر وی به منطقه از زمان آغاز عملیات طوفان الاقصی در هفتم اکتبر گذشته است.

این سفر در حالی صورت می‌گیرد که آمریکا جمعه پیش، به اعلام خودش بیش از 80 موضع گروه‌های مقاومت در عراق و سوریه را بمباران کرده و حملاتی نیز به مواضع انصارالله یمن از‌ جمله در صنعا، پایتخت، انجام داده است.

روزنامه العربی الجدید با انتشار گزارشی در این خصوص نوشت: «هدف بلینکن از این سفر دوره‌ای، ادامه مذاکرات برای دستیابی به توافقی برای آزادی گروگان‌های باقی‌مانده نزد حماس و دستیابی به یک آتش‌بس بشردوستانه است که امکان ارسال کمک‌های بشردوستانه به غیرنظامیان غزه را فراهم می‌کند. انتظار می‌رود که بلینکن پیشنهاد آتش‌بس ارائه شده در نشست پاریس که ماه پیش با حضور مقامات آمریکایی، اسرائیلی، مصری و قطری برگزار شد را پیگیری کند. پیشنهادی که مبتنی بر آتش‌بسی جدید شامل ۶ هفته توقف درگیری‌ها و آزادی اسرای اسرائیلی در مقابل اسرای فلسطینی بود.

بلینکن در چارچوب همین سفر روز گذشته به ریاض رفت و با ولی‌عهد و نخست‌وزیر عربستان سعودی محمد بن سلمان دیدار کرد؛ دیداری که «بیش از دو ساعت» طول کشید و امروز نیز به قاهره رفت.

یک مقام ارشد آمریکایی گفت که اولویت کلیدی سفر بلینکن این است که «پیامی را مستقیماً به کشورهای منطقه برساند مبنی بر اینکه ایالات متحده نمی‌خواهد شاهد تشدید درگیری باشد». وی درباره درباره چرایی سفرهای مکرر وزیر خارجه آمریکا به منطقه تصریح کرد که «مهم است که ظاهر شوید و [مواضعتان] را حضورا بگویید».

جزئیات چشم انداز مصر درباره غزه

منابع آگاه در مصر درباره رویکرد مصر در خصوص غزه به العربی الجدید گفتند که مقامات مصری به وزیر آمریکایی در قاهره جزئیات چشم انداز کشورشان در خصوص وضعیت نوار غزه و پایان دادن به این بحران را ابلاغ خواهند کرد و موضع خود در قبال عملیات نظامی ارتش اسرائیل در محور فیلادلفیا و مرزهای مصر در مجاورت صحای سینا را شفاف توضیح خواهند داد.

این در حالی است که سفر وزیر خارجه آمریکا این سوال را در مورد توانایی او برای دستیابی به پیشرفت در روند دستیابی به آتش‌بس جدید میان دو طرف متخاصم را به وجود می‌آورد.

«عبدالرحمن شدید» از رهبران حماس در گفت‌وگو با العربی الجدید تصریح کرد که پاسخ با تاخیر این جنبش به پیشنهاد پاریس «در چارچوب تکمیل رایزنی‌های داخلی و ملی به منظور دستیابی به بهترین فرمول است که تحقق حقوق ملت فلسطین به ویژه پس از این همه قهرمانی‌، استواری‌ و فداکار‌ی را تضمین می‌کند.

وی تاکید کرد: «چارچوب پیشنهادی خواسته‌های اساسی مردم ما را نادیده می‌گیرد که نمی‌توان آن‌ها را دور زد و رایزنی‌ها در مورد مراحل و جزئیات چارچوب و پخته شدن مباحث مطرح، به زمان بیشتری نیاز دارد».

بعید است تل‌آویو تسلیم فشارهای بلینکن شود

معاون مرکز عربی برای مطالعات سیاسی و راهبردی مختار الغباشی، احتمال موفقیت سفر بلینکن برای تحقق آتش‌بس را بعید دانست و گفت: «این امر شاید در جهان عرب اتفاق بیفتد!».

وی توضیح داد: «این احتمال وجود دارد که بلینکن بخواهد بر اسرائیل برای تسلیم شدن در قبال خواسته‌های جامعه بین‌الملل، حکم فوری دیوان بین‌المللی دادگستری و درخواست کمک ضعیف بسیاری از کشورهای جهان برای توقف جنگ در غزه، تحت فشار قرار دهد...اما واقعیت این است که سفرهای بلینکن همواره تشدید درگیری‌ها را به همراه داشته است. گواه آن چهار سفر قبلی اوست که دقایقی پس از خروج بلینکن از تل آویو، اسرائیل درگیری‌های بی سابقه ای را آغاز کرده و این، خطرِ دیدار بلینکن است».

وی تاکید کرد: «موضوع آسان نیست، آنچه که برای جلوگیری از انفجار اوضاع ضروری است، تحقق آتش‌بس است، زیرا این امر باعث آرامش صحنه لبنان، وضعیت دریای سرخ و تنگه‌ها می‌شود و گروه‌هایی را که ایالات متحده درگیری با آنها در عراق و سوریه درگیر شده، آرام می‌کند..کسی که مانع دستیابی به توافق بین مقاومت و اسرائیلی‌ها می شود، بنیامین نتانیاهو است. او مؤدبانه به ابتکار فرانسه نه می‌گوید و از خروج از خان‌یونس و ورود به رفح صحبت می‌کند که به معنای تشدید تنش منطقه‌ای از طریق ایجاد تنش جدید با مصر است. نتانیاهو همچنان بر ادامه جنگ اصرار دارد، زیرا او این را نجات خود و دولتش می‌داند».

از سوی دیگر، نویسنده و تحلیلگر مسائل اروپایی و بین‌الملل حسام شاکر می‌گوید: «سخت است که در مورد احتمال تلاقی خواسته‌های اسرائیل و خواسته‌های مقاومت فلسطین صحبت کنیم. باید توجه داشته باشیم که خواسته‌ها و معیارهای مقاومت ثابت و مشخص است، در حالی که طرف اسرائیلی «دارای اختلافات و تضادهای داخلی است».

وی افزود: « نتانیاهو مدام مخالفت می‌کند، در حالی که اردوگاه سیاسی و جنگی و جناح‌های مختلف در دولتش مواضع متناقضی درباره میزان اولویت خارج کردن اسرا از نوار غزه را مطرح می‌کنند. صحبت در مورد توانایی دولت نتانیاهو برای اتخاذ موضعی مورد توافق در صحنه سیاسی دشوار است».

وی توضیح داد که از نظر مقاومت، مسائل غیرقابل قبولی در طرح پیشنهادی آتش‌بس وجود دارد، اما تصمیم گیری در مورد این به اصطلاح توافق از سمت اسرائیل مشکل دارد، زیرا اتخاذ هر تصمیمی ممکن است به شکاف‌های داخلی بیشتری منجر شود. بویژه که برخی جناح‌های حاضر در کابینه اسرائیل مانند وزیر بزالل اسموتریچ، ممکن است آن را نوعی امتیازدهی ببینند و بنابراین ممکن است به تهدیدی برای آینده ترکیب فعلی کابینه منجر شود».

از سوی دیگر معاون مرکز مطالعات استراتژیک الاهرام عمرو هاشم ربیع نیز گفت که دلیل متزلزل بودن مذاکرات آتش‌بس ناشی از نگرانی دو طرف است. اسرائیل از یک طرف نگران شعاری است که در ابتدای جنگ داده و تاکنون نتوانسته به آن دست یابد و در وضعیت کسی قرار دارد که به بالای درخت رفته و نمی‌تواند پایین بیاید. از طرف دیگر نگران جامعه جهانی و کاهش حمایت‌ها، فروپاشی کابینه و اپوزیسیون است.

وی افزود: اما طرف فلسطینی نگران بهای همه این فداکاری‌ها و قربانی‌ها است و بر این باور است که باید بهایی متناسب با حجم خسارات وارده پرداخت شود و به اسراییل لطمه بزند، همچنین نگران موضوع محبوبیت خود است که پس از قحطی و محاصره وحشتناک تحمیلی از سوی اسرائیل، چه وضعیتی خواهد یافت لذات باید اسرائیل هزینه متناسبی پرداخت کند.