توهم بناپارتی ماکرون!

رئیس‌جمهور فرانسه این روزها تبدیل به یکی از سیاستمداران خبرساز در اروپا و ناتو شده است. پس از ادعای امانوئل ماکرون مبنی بر احتمال اعزام نیروهای نظامی ناتو به خاک اوکراین جهت تقابل با روسیه، برخی اعضای پیمان آتلانتیک شمالی بلافاصله سخنان و مواضع وی را تکذیب کرده و در مقابل تأکید کردند که قصد چنین اقدامی را ندارند. برخی تحلیلگران و نظریه‌پردازان حوزه‌های امنیتی و سیاسی اروپا معتقدند سخنان ماکرون نوعی ژست تبلیغاتی و سیاسی از سوی وی محسوب می‌شود اما قطعا عواقب و تبعات آن برای آتلانتیکی‌ها سخت و دشوار خواهد بود! سخنان رئیس‌جمهور فرانسه می‌تواند تبدیل به دستمایه‌ای برای ارتقای دامنه فعالیت‌های روسیه در عرصه بازدارندگی( در مقابل ناتو ) شود.

واقعیت امر این است که در دوران ریاست جمهوری ترامپ نیز ماکرون ایده ایجاد «ارتش واحد اروپایی»را مطرح کرد اما این ایده بلافاصله با انتقاد آنگلا مرکل، صدراعظم سابق آلمان مواجه شد. به عبارت بهتر، پاریس حتی قدرت اقناع اصلی‌ترین متحد اروپایی خود در ناتو را بابت ایجاد یک ساختار نوین در خارج و حتی اعمال برخی اصلاحات ساختاری در دل پیمان آتلانتیک شمالی را ندارد. در این میان سؤال دیگری مطرح است که قطعا ماکرون هرگز پاسخ آن را نخواهد داد:اینکه آیا پاریس بازیگری «تصمیم‌ساز»در دو سوی آتلانتیک محسوب می‌شود یا «تابع»؟!

اگرچه فرانسوی‌ها در عرصه روابط بین‌الملل ژست یک بازیگر مستقل را به خود می‌گیرند اما هیچ‌گاه رویکرد عملیاتی آن‌ها در قبال تحولات جاری در اروپا و نظام بین‌الملل تابعی از تصمیم کاخ الیزه نبوده است.فرانسه ، خصوصا پس از دوران ریاست جمهوری ژاک شیراک به‌واسطه حضور سیاستمدارانی ضعیف و بحران‌ساز مانند سارکوزی، اولاند و ماکرون به تابعی از بازی کاخ سفید تبدیل‌شده و در این میان، اساسا اهمیتی ندارد که کدام حزب یا جریان در رأس معادلات سیاسی واشنگتن حضورداشته باشد. در این میان برخی مواضع ماکرون صرفا نوعی ادعای توخالی و پوچ با اهداف داخلی محسوب می‌شود.

ماکرون تلاش می‌کند خود را یک بازیگر کلیدی در مناسبات امروز جهان سیاست جلوه دهد ، حال‌آنکه حتی برخی اعضای ناتو نیز وی را جدی نمی‌گیرند.ایده مطرح‌شده در خصوص اعزام نیروهای ناتو به میدان جنگ اوکراین نیز از جنس همان ادعای ایجاد ارتش واحد اروپایی است و ارزش راهبردی ندارد.

ناتوانی فرانسوی‌ها در حل‌وفصل بحران‌های مشترک امنیتی، اقتصادی و سیاسی در حوزه یورو و اتحادیه اروپا سبب شده تا کسی از پاریس به‌عنوان یک بازیگر قدرتمند و جریان ساز در نظام بین‌الملل یاد نکند.ماکرون در سال ۲۰۱۷ میلادی ، زمانی که به لطف آرای سلبی علیه مارین لوپن در انتخابات ریاست جمهوری فرانسه به پیروزی رسید، تصور می‌کرد به‌زودی تبدیل به سیاستمداری بدون رقیب در اروپای واحد خواهد شد اما توهمات بناپارتی وی سریعا رنگ ساخت! حتی پیروزی وی در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری فرانسه ( سال ۲۰۲۲) نیز مجددا با استناد به دغدغه شهروندان فرانسه نسبت به سرکار آمدن لوپن و جبهه ملی صورت گرفت. متوسط محبوبیت ۲۳ درصدی ماکرون طی دو سال اخیر این گزاره را به اثبات رسانده است.

حنیف غفاری