چگونه برنامه‌ریزی مالی و سرمایه گذاری انجام دهیم؟

برنامه ریزی سرمایه گذاری و مالی از جمله فرایند‌هایی محسوب می‌شود که از دید بسیاری از افراد جامعه و حتی فعالان حوزه اقتصادی تنها جنبه تئوری دارد و در عمل نمی توان به آن اتکا کرد. این در حالی است که موفق ترین سرمایه گذاران و ثروتمندترین انسان‌های جهان داشتن یک برنامه ریزی سرمایه گذاری یا مالی را مهم ترین گام برای رسیدن به اهداف اقتصادی و مالی می‌دانند.

یکی از ثروتمندترین افراد ایرانی طی مصاحبه‌ای که داشت بیان کرد که اگر همین امروز تمام ثروت خود را از دست بدهم بازم هم این توانایی را دارم از صفر شروع کرده و به نقطه امروز برسم. این سخن معانی مختلفی دارد که مهم ترین آن اشاره به داشتن همین روند و برنامه ریزی مالی است.

در واقع برنامه ریزی سرمایه گذاری این کارکرد را دارد که به شما نشان دهد از کدام مسیر باید شروع کنید و چگونه به اهداف مالی و سرمایه گذاری خود برسید. یادتان باشد که داشتن یک ذهن پولساز و هدفمند مهم ترین و بهترین سرمایه شما برای ثروتمند شدن است. در ادامه به این مسئله خواهیم پرداخت.

برنامه ریزی مالی چیست؟

برنامه ریزی مالی و سرمایه گذاری به چهار بخش مهم زیر تقسیم می‌شود:

تعیین وضعیت مالی

تعیین اهداف مالی و سرمایه گذاری

شناسایی ابزارها و موقعیت ها

تعیین استراتژی مناسب

بر این اساس می‌توان گفت که عملا برنامه ریزی مربوط به سرمایه گذاری یا امور مالی با مفاهیمی مانند استراتژی سرمایه گذاری کاملا متفاوت است. در استراتژی سرمایه گذاری شما بر اساس تمام ابزارهایی که در اختیار دارید سعی می‌کنید بهترین روند سرمایه گذاری را در یک یا چند موقعیت داشته باشید. این در حالی است که برنامه ریزی مالی کلیت سرمایه گذاری و امور مالی شما را در نظر دارد و ممکن است در یک برنامه ریزی مالی از چند استراتژی استفاده شود. حال در ادامه به صورت مجزا هر کدام از این موارد را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

تعیین وضعیت مالی

یکی از مهم ترین گام‌هایی که برای داشتن برنامه ریزی مالی و سرمایه گذاری لازم است، شناسایی واقع بینانه از وضعیت مالی است. تا زمانی که شما ندانید به شکل دقیقا چه درآمدها و چه هزینه ها و بدهی‌هایی دارد نمی توانید روند مناسبی برای مسیر مالی خود ایجاد کنید.

احتمالا وضعیت بازار بورس در سال‌های اخیر را به خاطر دارید. در این بازار عمدتا کسانی متحمل زیان‌های بالایی شدند که تصویر درستی از وضعیت مالی خود نداشتند. بگذارید رابطه این زیان با عدم تعیین وضعیت مالی را به شکل دقیق تر توضیح دهیم.

زمانی که شما به عنوان یک سرمایه گذار ندانید که درآمدهای شما در چه سطحی قرار دارد و با چه هزینه‌هایی دست و پنجه نرم می‌کنید، کاملا محتمل است که در تعیین بودجه لازم برای ورود به دنیای سرمایه گذاری اشتباه کنید. این اشتباه در بازاری که به نظر مثبت است می‌تواند مهلک تر باشد، چرا که شما با تمام قوای مالی خود (بدون در نظر گرفتن هزینه ها و بدهی ها) وارد می‌شوید و این امید را دارید که با سرمایه‌ای چند برابر وضعیت مالی خود را بهتر کنید. از این روست که کسانی در بازار بورس دچار ضربه اساسی شدند که با تمام قوا و بدون در نظر گرفتن واقعیت مالی خود اقدام به سرمایه گذاری کردند.

برای تعیین وضعیت مالی خود بهتر است از شیوه ترازنامه‌های شرکتی استفاده کنید. در این روش یک سوی کاغذ تمام درآمدها و دارایی‌های شما قرار می‌گیرد و در طرف دیگر هزینه ها و بدهی ها لیست می‌شود. ترازنامه وضعیت مالی شما را برای هر نوع تصمیم گیری دیگری به شکل کاملا واضح نشان می‌دهد.

تعیین اهداف مالی و سرمایه گذاری

بعد از تعیین وضعیت مالی، نوبت به این است که بدانیم بر اساس این وضعیت مالی چه اهدافی را می‌توانیم پیگیری کنیم. مسلما تعیین اهداف مالی بر عهده خودتان است و ما در این مقاله نمی توانیم گزینه‌های مختلفی را پیش روی شما بگذاریم، اما در این مسیر به چند نکته باید توجه داشته باشید.

اولین مسئله‌ای که وجود دارد این است که شما باید بدانید اهداف مالی باید منطبق بر وضعیت مالی شما باشد. به طور مثال اگر ترازنامه مالی شما منفی باشد، یعنی میزان بدهی از میزان دارایی و درآمد شما بیشتر باشد باید به اهدافی را تعیین کنید که این ترازنامه را مثبت کند. به طور مثال ایجاد یک منبع درآمدی جدید و یا کاهش هزینه ها می‌تواند گزینه‌های مناسبی باشد.

معمولا گفته می‌شود که سرمایه گذاری و ورود به این مسیر برای کسانی مناسب است که دارای ترازنامه مثبت هستند و این امکان را دارند که فارغ از هزینه‌های روتین زندگی و بدهی‌هایی که دارند سرمایه‌ای را وارد مسیر سرمایه گذاری کنند. در این حالت شما باید بتوانید بر اساس میزان سرمایه آزادی که در اختیار دارید اهداف خود را تعیین کنید که این را می‌توان جنبه‌ای از بهینه‌سازی سرمایه‌گذاری دانست.

در تعیین اهداف مالی یادتان باشد که باید همه جوانب را در نظر بگیرید از جمله این که این اهداف چه ریسک‌هایی دارند و با چه درصد احتمالی می‌توان این اهداف را محقق کرد. این اهداف است که نشان می‌دهد چه ابزارهایی با چه استراتژی‌هایی می‌تواند به شما در این مسیر کمک کند.

برنامه ریزی مالی و تمام ابزارهایی که در اختیار دارید

در دنیای مالی و اقتصادی صدها نوع ابزار مختلف وجود دارد، اما نکته‌ای که وجود دارد این است که این اهداف شماست که تعیین می‌کند کدام گروه از این ابزارها برای شما کارایی لازم را دارند.

سرمایه گذاری خود یک ابزار مهم در مسیر تحقق اهداف مالی محسوب می‌شود، اما برای موفقیت در سرمایه گذاری نیز ابزارهای بسیار متنوعی وجود دارد. بنابراین در نظر داشته باشید که شما یک هدف کلی بر اساس دارایی و وضعیت مالی خود تعریف می‌کنید. بر اساس این هدف ابزارهای کلی مانند سرمایه گذاری، سپرده گذاری، ایجاد کسب و کار و ... تعریف می‌شود هر کدام از آن ها ابزارها و مسیرهای متنوعی در اختیار شما قرار می‌دهند. ممکن است اهداف مالی شما به شکلی باشد که امکان استفاده از چند ابزار مختلف مانند سرمایه گذاری و ایجاد کسب و کار را داشته باشد.

حال اگر شما سرمایه گذاری را به عنوان یک ابزار مهم برای رسیدن به اهداف خود انتخاب کرده باشید باید در نظر بگیرید که ابزارهای متنوعی بر اساس موقعیت های سرمایه گذاری مختلف برای شما تعریف می‌شود. به طور مثال حضور در بازار بورس، ورود به بازار طلا و یا استفاده از مسیرهای کم ریسک تر مانند سپرده‌های بانکی مسیرهایی است که پیش روی شما قرار دارد. حال اینجاست که استراتژی سرمایه گذاری و برنامه ریزی مالی شماست که نشان می‌دهد که کدام ابزارها و موقعیت ها می‌تواند شما را در مسیر منطقی از اهدافتان قرار دهد.

چگونه ماهی 40 میلیون درآمد داشته باشیم

استراتژی‌های مالی و سرمایه گذاری

داشتن استراتژی مهم ترین بخش اجرایی و عملیاتی یک برنامه ریزی مالی است. در واقع طی سه مرحله گذشته ما مشغول تعیین وضعیت مالی، تعیین اهداف و مشخص کردن ابزارها بودیم، این استراتژی و تعیین آن است که ما را در مسیر اجرایی کردن اهداف قرار می‌دهد.

استراتژی نشان می‌دهد که برای رسیدن به اهداف تعیین شده بر اساس ابزار‌هایی که وجود دارد چه مسیرهایی را می‌توان پیش گرفت. به طور مثال اگر اهداف تعیین شده بر اساس ابزارهای سرمایه گذاری و سپرده گذاری قرار است محقق شود، استراتژی که انتخاب می‌شود باید به سمتی باشد که بتواند ریسک سرمایه گذاری را مدیریت کند.

در واقع برنامه ریزی سرمایه گذاری در مرحله استراتژی عمدتا مرتبط به مدیریت ریسک و رسیدن به یک سود پایدار است. از این رو ایجاد یک سبد سرمایه گذاری یا استفاده از مسیرهای مطمئن با امکان بازگشت سرمایه و سودآوری‌های تضمین شده می‌تواند کارساز باشد. البته به این مسئله نیز توجه داشته باشید که با کاهش ریسک، سودآوری نیز کاهش پیدا می‌کند که می‌توان سپرده‌های بانکی را نمونه بارز این مسئله بدانیم.

با این حال در این بین می‌توان نمونه‌ای را معرفی کرد که عملا امکان سرمایه گذاری با سودی بالاتر از سود بانکی و ریسک پایین را برای سرمایه گذار به همراه داشته باشد.

کرادفاندینگ در دونگی

دونگی یک پلتفرم ایرانی و زیر نظر سازمان‌های ناظر است که بر اساس مفهوم کرادفاندینگ سعی کرده امکان سرمایه گذاری با ریسک کم و سودآوری بالاتر از سپرده‌های بانکی را ایجاد کند. کرادفاندینگ مسیری است که در آن جمعی از سرمایه گذاران در کنار یکدیگر تلاش می‌کنند تا نیاز مالی یک شرکت یا کسب و کار (بر اساس طرح اقتصادی و اهداف مالی ارائه شده) تامین کنند.

در این مسیر سرمایه گذاران نقش یک بانک را ایفا کرده و با اعطای وام عملا تامین سرمایه شرکت انجام می‌گردد. در سوی دیگر نیز شرکت سرمایه پذیر مکلف است نسبت به بازپرداخت سرمایه دریافت شده در دوره‌ای مشخص اقدام کند. از این رو عملا اصل سرمایه در این روش به شکل تضمین شده در دوره مشخص و توافق شده به سرمایه گذار باز می‌گردد.

مسئله‌ای که وجود دارد این است که این سرمایه گذاری با سودی تعیین شده از سمت شرکت سرمایه پذیر همراه است که در زمان بازپرداخت اصل سرمایه به سرمایه گذار پرداخت می‌شود. در دونگی طرح‌هایی را می‌توانید پیدا کنید که علاوه بر اصل سرمایه، سود این سرمایه گذاری را نیز تضمین کرده باشند. این بدین معنی است که شما با حداقل یک میلیون تومان می‌توانید سرمایه گذاری با پول کم، کمترین ریسک ممکن و سودی پایدار را تجربه کنید.

برنامه ریزی مالی، مسیری که پایان ندارد

برنامه ریزی مالی یک مسیر یا یک فرایند است که تا انتهای زندگی ادامه دارد. فردی که بتواند این مفهوم را درک کند و از آن در تمام بخش‌های زندگی خود استفاده کند، می‌تواند به ثروت واقعی و پایدار برسد.

به طور کلی برنامه ریزی مالی به صورت پله‌ای اتفاق می‌افتد که سه پله از آن مربوط به تفکر و ذهن است. در ابتدا شما باید بتوانید وضعیت مالی خودتان را تعیین کنید، سپس بر اساس این وضعیت مالی اهدافی را که می‌خواهید تعریف نمایید. با تعریف اهداف ابزارهای کلی مختلفی در پیش روی شما قرار می‌گیرد که شما می‌توانید یک یا چند مورد از آن ها را انتخاب کنید. تا به این جا همه چیز بر اساس ذهن و تفکر شکل می‌گیرد.

در پله آخر است که شما وارد عمل شده و مسیر تعیین شده را می‌پیمایید. در واقع در مرحله استراتژی است که سعی می‌کنید بهترین عملکرد را از خودتان نشان دهید و شروع به حرکت کنید. در این مسیر می‌توانید از ابزارهای کاربردی مانند دونگی نیز بهره مند شوید. دونگی شرایطی را برای شما فراهم کرده است که بتوانید با ضمانت بازگشت اصل سرمایه و ضمانت پرداخت سود تعیین شده (در خصوص برخی از موقعیت‌های سرمایه گذاری) ساده تر و منطقی تر به اهداف تعیین شده برسید. همچنین در نظر داشته باشید که این سرمایه گذاری بدون پرداخت کارمزد و مالیات انجام می‌شود، پس شما عملا می‌توانید یک سود خالص با سرمایه‌ای حداقل یک میلیون تومانی را تجربه کنید.

سوالات متداول

برنامه ریزی مالی شامل چند مرحله است؟

به طور کلی شما برای این کار لازم است ابتدا وضعیت مالی خود را بسنجید. سپس بر اساس این وضعیت مالی سعی کنید بهترین اهداف ممکن را تعریف نمایید. حال نوبت این است برای رسیدن به این اهداف ابزارها و موقعیت‌های لازم را تعریف کنید. بعد از این مرحله است که شما به صورت عملی مسیر رسیدن به این اهداف را تعیین و اجرایی می‌کنید.

چگونه یک سرمایه گذاری بهینه می‌شود؟

سرمایه گذاری بهینه شده است که ریسک منطقی داشته باشد و بتواند سود پایداری را برای شما به همراه بیاورد. برای این کار لازم است که شما از استراتژی و ابزارهایی استفاده کنید که ریسک کلی سرمایه گذاری را کاهش دهد و امکان ایجاد سود پایدار را فراهم بیاورد. ابزارهایی مانند پلتفرم دونگی به سادگی این امکان را به شما می‌دهد که بتوانید با ضمانت پرداخت سود و اصل سرمایه سودی پایدار با ریسک بسیار کم داشته باشید.